Неаполь

Неаполь (итал. Napoli [ˈnaːpoli] )— Түштүк Италиядагы шаар. Ал Тиррен деңизинин Неаполь булуңунун жээгинде, Везувий жанар тоосунун этегинде жайгашкан. Кампания облусунун жана Неаполь провинциясынын административдик борбору болуп саналат. Эл аралык аэропорту бар жана метрополитени иштейт. Порт аркылуу жылына 10 миллиондон ашык жүк ташылат.

Отурукташкан жай Неаполь Желек Герб Кампания облусу ИталияИталия Координаттар 40°50′10″ с. ш. 14°15′20″ в. д.HGЯO Ички бөлүнүшү Неаполь метрополитен шаары Мэр Луиджи де Магистрис Тарыхы жана Географиясы Борборунун бийиктиги 17 м Климатынын түрү Жер ортолук деңиз климаты Убакыт аралыгы UTC+1, жайында UTC+2 Калкы Расмий тили Италян тили Калкы 962 003 адам (2023) Агломерация 3 100 000 Улуттук курамы Италиялыктар, арабтар, башка иммигранттар Диний курамы Католицизм Этнохороним Неаполитанец, Неапольдуктар Сандык идентификаторлор Телефон коду +39 081 Почта индекси 80100–80147 Автоунаа коду NA Расмий сайты [https://www.comune.napoli.it шилтеме]  (итал.)

Калкы

2010-жылга карата 1 миллионго жакын.

Неаполь Италиянын түштүгүндөгү маанилүү экономикалык жана маданий борборлордун бири. Мында нефть ажыратуу, нефть-химиялык, металлургия, машина куруу (анын ичинде кеме куруу жана электр-техникалык), жеңил өнөр жай, тамак-аш (ири макарон фабрикалары), кагаз өндүрүшү иштейт.

Шаарда 1224-жылы негизделген университет, Европадагы эң ири археологиялык музейлер, Сан-Мартино музейи, улуттук музей жана башка бир катар музейлер бар. Ошондой эле Каподимонте сүрөт галереясы, 18-кылымда курулган «Сан-Карло» опера театры жана 1806-жылы ачылган консерватория жайгашкан.

Муниципалитет

Неаполь шаары администрациялык жактан он муниципалитетке бөлүнөт. Бул жергиликтүү уюштуруу бирдиктери белгилүү даражада уюштуруу жана функционалдык автономияга ээ болуп, айрым кызматтардын децентрализациясын камсыз кылган "жакын кызматтарды" көрсөтүүгө багытталган.

Тарыхы

Мурда Неаполь Грекиянын ээлигинде болгон. Б.з.ч. 327–26-жылдары Рим тарабынан басып алынган. Б.з. 5–6-кылымдарда Византия империясынын көзөмөлүндө турган. 13-кылымдын экинчи жарымында Сицилия королдугунун курамына кирген. 1282–1442, 1501–1504 жана 1806–1815-жылдары Неаполитан королдугунун борбору болгон. 1815–1860-жылдары эки королдуктун тең административдик борбору болуп кызмат кылган.

Шаарда акыркы христиан катакомбалары, 5-кылымдагы Сан-Жованни Баптистерийи, 12-кылымдагы Кастель дель Ово жана 13–15-кылымдардагы Кастель Нуово сепилдери бар. Ошондой эле готика, ренессанс жана барокко стилдериндеги көптөгөн чиркөөлөр, ак сарайлар, 14–17-кылымдардагы Чертоза де Сан-Мартино кечилканасы жайгашкан.

Неапольдун түштүк-чыгышында байыркы Помпей шаарынын калдыктары сакталып турат.

Неаполь бүгүнкү күндө эл аралык туризмдин маанилүү борбору болуп саналат.

Туризм

Неаполь булуңунун көрүнүшү

Акыркы жылдары Неаполь шаарын Италиянын жана чет өлкөлүк туристтердин арасында маданиятка бай чоң шаарларды көрүүнү каалагандар үчүн өзгөчө багыт катары тандагандар көбөйдү.

Шаардын туристтик сунушу жана жайгашуу мүмкүнчүлүктөрү неаполдыктардын салттуу меймандостугу жана жылуу мамилеси менен айкалышып, өзгөчө атмосфера жаратат. Башка шаарлар музейге окшоп, көркөм искусствонун сактоочусу катары кызмат кылса, Неаполь байыркы кылымдардагыдай эле тургундары өз тарыхый борборунда жашап, иш алып барган жашоосу менен айырмаланат. Бул күнүмдүк жашоо образы — шаарды өзгөчө кылган көрүнүштөрдүн бири.

Туризм азыркы учурда шаар экономикасында маанилүү орунду ээлейт. Бул багыттын өсүшүнө негизги түрткү болгон нерсе — бул меймандостук маданияты. Неаполду эс алуу багыты катары тандаган турист өзүн татыктуу кабыл алынып, шаарды толук кандуу таанып-билүүгө зарыл болгон бардык маалыматтар менен камсыз болууга тийиш.

Булактар

• “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 5-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. илл. ISBN 978 9967-14-111-7
• https://www.comune.napoli.it Шаардык коммунанын расмий сайты
• Туризм