Luna
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Luna (-ae, f)[1] est solus Telluris satelles naturalis,[nb 1][2] quintus satelles a maximo in Systemate Solari, et maximus cuiuslibet planetae satelles naturalis in Systemate Solari quod attinet ad magnitudinem eius primarii, nam diametrum Lunae est quarta pars diametri Telluris et octogesima-prima pars eius massae.[nb 2] Luna densitate est secundus post Ion, satellitem Iovis. Ei est rotatio synchrona cum Tellure, semper eandem faciem exhibens; latus proximum obscuris maribus vulcanicis inter claras et antiquas crustae terras altas craterasque impactionis signatur. Luna est clarissima res in caelo post Solem, quamquam sua superficies revera est obscurissima, cuius albedo illius carbonis similis est. Sua eminentia in caelo suusque ordinarius vicium cyclus, post tempora prima, faciunt ut Luna culturam humanam, praecipue in arte, lingua, mythologia, et compositione anni, magnopere moveat. Vis gravitationis lunaris aestus oceanicos et minutam diei productionem efficit. Hodiernum Lunae spatium orbitale, circa decies triplus diametrum Telluris, facit ut Luna, paene eiusdem magnitudinis Solis in superficie Telluris apparens, faciem Solis paene subtiliter per totam solis defectionem contegat.
Vide etiam paginam discretivam: Luna (discretiva).
.svg){kind=small}
Luna est solum corpus caeleste in quo homines ex navi spatiali egressi sunt. Programma Lunare Unionis Sovieticae fuit primum quod Lunam attigit, in robotica navi spatiali anno 1959, sed Programma Apollo NASA Civitatum Foederatarum solas missiones frequentatas confecit, quarum prima fuit Apollo 8, missio quae circa Lunam anno 1968 mota est, et inter reliquas fuerunt sex astronautarum egressus lunares inter 1969 et 1972, quorum primus fuit Apollo 11. Hae missiones plus quam 380 chiliogrammata talia saxorum lunarium rettulerunt qualem saxum Genesis, quae adhibita sunt ad evolvendam geologicam originis Lunae (putatur se formavisse abhinc annorum circa 4.5 billiones per impactionem gigantem, Tellurem implicantem), formationis eius compositionis internae, et eius historiae insequentis intellegentiam.
Missione Apolline 17 anno 1972 confecta, Luna solum a roboticis navibus spatialibus visitata est, insigniter ab ultimo Lunokhod, errone Sovietico. Post 2004, Iaponia, Sina, India, Civitates Foederatae, et Europaeum Spatii Ministerium res quae circa Lunam moventur miserunt. Hae naves spatiales inventum glaciei lunaris in crateris perpetuo umbrosis ad polos et in regolitho lunari adligatae confirmare adiuverunt. Futurae missiones ad Lunam ab hominibus navigatae intentae sunt, inter quas conatus gubernationum publicarum et hominum privatorum. Luna omnibus civitatibus, sub condicionibus Foederis Spatii (Anglice Outer Space Treaty), libera manet, ut omnes eam pro propositis pacatis explorent.
Remove ads
Origo
Nunquam confirmata est ulla cogitatione de Lunae origine: ea nam punctum est magni disputationes scientificae. Cogitationes quattuor adhuc propositae dicunt quod:
- Luna a magno impulsu cum simili Marti corpore creata est (huic fides maxima adlata).
- Luna uno tempore pars erat Telluris; ab eo disiugit propter magnam impulsionem internam.
- Luna in remota parte spatii creata erat, atque Tellus sua gravitate et pondere eam cepit.
- Uno tempore Lunae duae existebant, quae deinde concurrerunt, nostrum satellitem unicum creantes.
Remove ads
Physica
Compositio interna
Luna est corpus differentiatum: ei est crusta, amiculum,? et nucleus, omnes geochemice distincti. Lunae est solidus plerumque ferro abundante nucleus interior, cuius radius est fere 240 chiliometra, et fluidus nucleus exterior, plerumque ferro liquido compositus, cuius radius est fere 300 chiliometra. Circa nucleum est stratum terminalis partim liquefactum, cuius radius est circa 500 chiliometra.[4]
Totus Lunae radius 1738 chiliometra est; uno mense suum rotandi motum fungitur circa Tellus, a quo fere 384 000 chiliometrorum stat.
Cum satellitis nostri tempus se convertendi tempori in orbem volvendi idem est (29 dies), is perpetuo nobis eandem speciem monstrat. Luna maiorum satellitum est pro planetarum quorum in aere: planetarum maiorum satellites non molum differentum sunt eius; similes planetae Terrae satellites non tenent (Venus, Mercurius), vel quos tenent ita parvi sunt ut quasi non considerentur (Mars).
Planities
Si plus cognoscere vis, vide etiam Mare lunare.Lunae multae planities sunt, significatae cum nomine maribus. Hic referuntur:
- Mare Anguis
- Mare Fecunditatis
- Mare Nubium
- Mare Cognitum
- Mare Tranquillitatis
- Oceanus Procellarum
- Lacus Aestatis
Montes et Valla
Si plus cognoscere vis, vide etiam Index montium lunarium.- Apenninus
- Argaeus mons (Luna)
- Rupes Cauchy
- Rupes Kelvin
Crateres
Si plus cognoscere vis, vide etiam Index craterum lunarium.Cum Lunae aerem quasi non sit, meteora decidenta multa magis sunt gravioraque damna ferunt quam in Tellure. Quare satellitis superficiei permulti crateres sunt:
- Anaxagoras
- Atlas
- Birkhoff
- Demosthenes
- Dirac
- Eratosthenes
- Fermat
- Hercules
- Marius
Remove ads
Figurae Lunae
.gif)
Luna nova, novilunium
Luna accrescens corniculata
Luna accrescens dimidiata
Luna accrescens in orbem insinuata
Luna plena, plenilunium
Luna decrescens in orbem insinuata
Luna decrescens dimidiata
Luna decrescens corniculata
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Notae
Bibliographia
Nexus interni
Nexus externi
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads