sideribus

Discretiva

sideribus dictio est in variis linguis:

Formae affines

Latine

Proprietates grammaticales

Forma	Modus flexurae	originis
sīderibus	casus dativus pluralis	substantivi sīdus
sīderibus	casus ablativus pluralis	substantivi sīdus

Appellatio pronuntiatusque

API: /siːˈderibus/

(classice)

Syllabificatio phonetica: sī·de·ri·bus — morphologica: sider-ibus

Loci

M. Tullius Cicero -106…-43

P. Ovidius Naso -42…+18

Marcus Manilius fl. 14

Marcus Valerius Martialis 40-103

Decimus Iunius Iuvenalis 100-128

Hildegardis Bingensis 1098-1179

Ioannes Keplerus 1571-1630

antiq.

class.

class.

class.

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

XIII

XIV

XV

XVI

XVII

XVIII

XIX

XX

XXI

Latinitas Romana

class.

• Vim quandam esse, aiunt, signifero in orbe, qui Graece ζωδιακός dicitur, talem ut eius orbis una quaeque pars alia alio modo moveat immutetque caelum, perinde ut quaeque stellae in his finitimisque partibus sint quoque tempore, eamque vim varie moveri ab eis sideribus, quae vocantur errantia; cum autem in eam ipsam partem orbis venerint, in qua sit ortus eius, qui nascatur, aut in eam, quae coniunctum aliquid habeat aut consentiens, ea ‘triangula’ illi et ‘quadrata’ nominant. —De divinatione Ciceronis ^[1][2]

class.

• protinus accessi, ritus ne nescius essem;

edidit haec flamen verba, Quirine, tuus:

aspera Robigo, parcas Cerialibus herbis,

et tremat in summa leve cacumen humo.

tu sata sideribus caeli nutrita secundi

crescere, dum fiant falcibus apta, sinas. —Fasti Ovidii Nasonis ^[3][2]

class.

• hi tantum movere decus primique per artem

sideribus videre vagis pendentia fata.

singula nam proprio signarunt tempora casu,

longa per assiduas complexi saecula curas:

nascendi quae cuique dies, quae vita fuisset,

in quas fortunae leges quaeque hora valeret,

quantaque quam parvi facerent discrimina motus. —Astronomicon M. Manilii ^[4][2]

saec. I.

• Si quis forte mihi possit praestare roganti,

Audi, quem puerum, Flacce, rogare velim.

Niliacis primum puer hic nascatur in oris:

Nequitias tellus scit dare nulla magis.

Sit nive candidior: namque in Mareotide fusca

Pulchrior est, quanto rarior, iste color.

Lumina sideribus certent mollesque flagellent

Colla comae: tortas non amo, Flacce, comas.

Frons brevis atque modus leviter sit naribus uncis,

Paestanis rubeant aemula labra rosis.

Saepe et nolentem cogat nolitque volentem,

Liberior domino saepe sit ille suo;

Et timeat pueros, excludat saepe puellas:

Vir reliquis, uni sit puer ille mihi.

‘Iam scio, nec fallis: nam me quoque iudice verum est.

Talis erat’ dices ‘noster Amazonicus.’ —Epigrammata M. Valerii Martialis ^[5][2]

Latinitas postclassica

saec. II.

• Primo fige loco, quod tu discumbere iussus

mercedem solidam veterum capis officiorum.

fructus amicitiae magnae cibus: inputat hunc rex,

et quamvis rarum tamen inputat. ergo duos post

si libuit menses neglectum adhibere clientem,

tertia ne vacuo cessaret culcita lecto,

‹una simus› ait. votorum summa. quid ultra

quaeris? habet Trebius propter quod rumpere somnum

debeat et ligulas dimittere, sollicitus ne

tota salutatrix iam turba peregerit orbem,

sideribus dubiis aut illo tempore quo se

frigida circumagunt pigri serraca Bootae. —Saturae D. Iuni Iuvenalis ^[6][2]

Latinitas mediaevalis

saec. XII.

• Sidera etiam lunae adsunt, quae de sole accenditur, et in defectu suo lumen sideribus stillat, et quam utique sapientia in antiquo consilio fecundam cum sole homini fecit, qui omnis creatura est, cum illa succum terrae infundit, sed sol divinitatem, luna vero innumerabilem numerum humani generis designat, et haec omnia ornatus sapientiae sunt. —Liber divinorum operum simplicis hominis Hildegardis ^[7][2]

Latinitas nova

saec. XVII.

• Si motus, quibus Luna movetur, sideribus transscribuntur ex apparentiae visoriae deceptione, certe inter motus Lunae est et ille, qui Lunam apogaeam reddit tardam, perigaeam velocem. —Somnium Ioannis Kepleri ^[8][2]

Fontes