Јодоводородна киселина

Јодоводородна киселина — безбоен и воден раствор на јодоводород (HI). Претставува силна киселина, која целосно се јонизира во воден раствор. Концентрираните раствори на јодоводородната киселина обично имаат 48-57 % HI.^[3]

Јодоводородна киселина

Просторен модел на јодоводород Space-filling model of water
The iodide anion Space-filling model of the hydronium cation
Назив според МСЧПХ јодан[1]
Други називи Хидрониум јодид
Назнаки
CAS-бр.	10034-85-2 Ок
ChEBI	CHEBI:43451 Ок
ChemSpider	23224 Ок
EC-број	233-109-9
InChI InChI=1S/BrH/h1H Ок Клуч: CPELXLSAUQHCOX-UHFFFAOYSA-N Ок InChI=1/BrH/h1H Клуч: CPELXLSAUQHCOX-UHFFFAOYAZ
3Д-модел (Jmol)	Слика
PubChem	24841
RTECS-бр.	MW3760000
SMILES [OH3+].[I-]
UNII	694C0EFT9Q Н
Својства
Хемиска формула
Моларна маса	0 g mol−1
Изглед	безбојна течност
Мирис	зајадлив
Густина	1,70 g/mL, азеотроп (57% HI по тежина)
Точка на вриење
Растворливост во вода	воден раствор
Киселост (pKa)	-9,3[2]
Опасност
GHS-ознаки:
Пиктограми
Сигнални зборови	Опасност
Изјави за опасност	H314
Изјави за претпазливост	P260, P264, P280, P301+P330+P331, P303+P361+P353, P304+P340, P305+P351+P338, P310, P321, P363, P405, P501
NFPA 704	3 0 0 ACID
Температура на запалување	незапалива
Слични супстанци
Други анјони	флуороводородна киселина солна киселина бромоводородна киселина
Дополнителни податоци
Освен ако не е поинаку укажано, податоците се однесуваат на материјалите во нивната стандардна состојба (25 °C, 100 kPa)
Наводи

Реакции

Јодоводородната киселина реагира со кислород во воздухот и дава јод:

4 HI + O₂ → 2 H₂O + 2 I₂

Како и другите халогеноводород, јодоводородната киселина ги дополнува алкените давајќи јодоалкили. Може да се користи и како редуктивен агенс, како на пример во редукцијата на ароматични нитросоединенија на анилини.^[4]

Катива-процес

Јодоводородната киселина наоѓа значајна примена во т.н. „Катива-процес“ кој служи како кокатализатор за добивање на оцетна киселина со карбонилацијата на метанол.^[5][6]

Каталитичкиот циклус на Катива-процесот

Незаконска употреба

Јодоводородната киселина е забранета супстанција во САД поради нејзината употреба како редуктивен агенс во добивањето на метамфетамин од ефедрин или псевдоефедрин (добиени од апчиња за одзатнување на носот).^[7]