Баоѕи

Баоѕи (кинески: 包子^ⓘ) — вид квасено тесто полнето со мелено месо или со зеленчук^[1] во различни кинески кујни. Постојат многу различни полнетици (месни или вегетаријански) и начини на подготовка, иако најчесто се готват на пареа. Тие се еден облик на манту од Северна Кина.

Баоѕи

Баоѕи полнет со месо
Дел од оброкот	појадок
Место на потекло	Кина
Регион	Голема Кина, Источна Азија, кинески квартови низ цел свет
Главни состојки	тесто, мелено месо
Варијанти	повеќе

Баоѕи се популарни низ цела Кина, па дури и се пробиле во кујните на многу други земји преку кинеското иселеништво.

Историја и потекло

Пишани записи од династијата Сонг го покажуваат поимот bаоѕи во употреба за полнети земички.^[2][3] Пред Северната династија Сонг (960–1279), зборот манту се користел и за полнети и за неполнети земички.^[4] Според преданието, полнетите баоѕи се облик на манту измислен од воениот стратег Џуге Лианг.^[5] Со текот на времето, манту почнал да означува само неполнети земички на мандарински и некои варијанти на кинески, иако кинеските јазици Ву продолжуваат да го користат зборот манту и за полнети и на неполнети земички.

Подготовка и послужување

Баоѕите се прават од пченично брашно со додадени масти (маст, растителни масла, сусамово масло), шеќер, оризов оцет и квасец. Внатрешноста е исполнета со полнетица, кој може да биде многу разновиден: мелено месо, паста од грав, зачинета (со чили), со паста од лотосови семки, итн. Баоѕите ретко се служат обични.

Во секојдневна употреба, баоѕите се достапни во две основни варијанти (секогаш се јадат топли и лесно премачкани со сусамово масло):

• „дабао“ (приближно 10 см во пречник) – се служи посебно за носење,
• „шјиаобао“ (приближно 3 см во пречник) – се служи во ресторани, најчесто во порции од 8-10 парчиња во посебна кошничка за пареа.

Во двата случаи, како зачин се служи комбинација од паста од чили пиперки и соин сос. Баоѕите се особено популарни за појадок и се достапни на бројни улични тезги.

Надвор од Кина

Скршен отворен бакпау со полнетица од мелено месо, послужен со сос од сладок чили

Во многу кинески култури, овие земички се популарна храна и се широко достапни.^[1] Иако можат да се јадат со секој оброк, баоѕите често се јадат за појадок. Тие се исто така популарни како пренослива ужина или оброк.

Јадењето станало вообичаено низ различни региони на Североисточна Азија со културни и етнички врски, како и во Југоисточна Азија и надвор од Азија поради долгогодишната кинеско иселеништво.

• Во Бурјатија и Монголија, варијантите на рецептот, често со говедско или јагнешко месо, се познати како бууз и бууза.^[6][7]
• Со оглед на долгата историја на кинеското иселеништво во Малезија, многу пред британските колонијални години од времето на Британска Малаја, Малајците ги прифатиле овие земички како свои. Посебно малајски облик на баоѕи (наречена пау на малајски) е исполнета со кари од компир, пилешко кари или говедско кари, кои се слични на полнетиците на малајските кари пуфки. Некои варијанти имаат јајце од препелица во средината, покрај карито. Други варијации вклучуваат каја (џем) или паста од црвен грав како полнетица. Поради големиот број муслимани во Малезија, овие лепчиња се халал и не содржат свинско месо. Може да се најдат малајски тезги што ги продаваат земичките покрај патот, на пасар малам (ноќни пазари), места за одмор на автопатите и пасар рамазани (пазари за храна за Рамазан).
• Слично на тоа, во Индонезија, јадењето е усвоено во индонезиската кујна преку интеграцијата на кинеската култура. Тоа е усвоено преку името на јазикот хокиен, бакпау или бакпао. Покрај месните полнетици, месните варијанти вклучуваат: чоколадна, компирова и мармаладна полнетица. Бакпау се наоѓа во Индонезија како храна за носење што ја продаваат улични продавачи. Бакпау во Индонезија обично се продава во големина на дабао (буквално: „голем пау“), околу 10 см во пречник. За да се приспособат на диететските ограничувања на муслиманското мнозинство во Индонезија, изворната полнетица од свинско месо е заменета со мелено говедско месо, исечено пилешко месо, па дури и паста од сладок мунг грав и паста од црвен грав. Пау со полнетици без месо сè уште се нарекува бакпау од Индонезијците, и покрај недостатокот на месо. Обично се служи со сос од сладок чили.
• Поради влијанието од Индонезија, супермаркетите во Холандија најчесто имаат на залиха она што Холанѓаните го нарекуваат бапао или понекогаш бакпао. Лесно може да се најде замрзнато или понекогаш во поголемите супермаркети ладно бапао / бакпао завиткано во пластика, готово за загревање во микробранова печка. Најраспространетата полнетица е од пилешко, иако постојат и варијанти од свинско, говедско и вегетаријанско месо широко достапни. Оваа храна е категоризирана како брза закуска или производ од брза храна. Свежо печените облици на ова тесто на пареа, сепак, не се основна храна во Холандија, освен во кинеската заедница што живее таму.
• На Филипините, нивната верзија на баоѕи се нарекува сиопао, донесена од кинески иселеници (Сенгли) пред шпанскиот колонијализам.^[8][9] Разновидни филипински сиопао полнетици вклучуваат свинско месо на скара, ќофтиња, туна во снегулки, а понекогаш и чоколадо и сирење.
• Сличен концепт е присутен и во Тајланд, наречен салапао (ซาลาเปา).
• Баоѕи е исто така многу популарен во Јапонија, каде што е познат како чукаман (中華まん, „кинеско лепче на пареа“). Никуман (肉まん; изведено од 肉饅頭, никуманџу) е јапонското име за кинески баоѕи со месни полнетици. Чукаманите се готват на пареа и често се продаваат како улична храна. За време на фестивалите, тие често се продаваат и јадат. Од околу август или септември, во текот на зимските месеци, па сè до почетокот на април, чукаманите се достапни во продавниците за храна, каде што се чуваат топли. Исто така, достапни се како ладна храна во супермаркетите и како дел од вообичаената храна.
• Во Кореја, постојат два вида кнедли слични на баоѕи. Едната сорта, долгогодишна основна намирница во кинеските ресторани во корејски стил, е позната едноставно како jjinmandu, или „парено манду“, кое е обично солено и се служи со полнетица од месо, зеленчук и тестенини. Друга варијација е популарна топла ужина која се состои од целосно тркалезна кифла, обично исполнета со мазна, засладена паста од црвен грав, но исто така најчесто се продава полнета со зеленчук и месо, додатоци за пица, тиква или булдак.

Поврзано

• Манту