Екстремитет

Екстремитет (од лат. extremitas = „крајност“)^[1] е крак на телото кај луѓето и животните. Може да биде зглобен (раце и нозе) или беззглобен (пипала и опашка) и служи за зафат или опирање при движење. Кај повеќето животни, екстремитетите служат за движење како одење, трчање и искачување. Некои животни ги користат предните екстремитети (или горните, како кај луѓето) за ракување со предмети, а постојат и такви што можат да ги користат и задните екстремитети.

Кај човечкото тело, горните и долните екстремитети се нарекуваат раце и нозе. Нозете и стапалата на луѓето се приспособени за двожење на две нозе – највеќето други цицачи одат и трчаат на сите четири екстремитети. Човечките раце се послаби, но затоа се многу поподвижни и повешти. Достигаат далеку и под разни агли, и се оспособени за цврсто зграпчување и прецизно ракување со предмети.

Есктремитетите како мотив во уметноста и во популарната култура

Есктремитетите како тема во книжевноста

• „Раката на кралот Владисав“ (Ruka kralja Vladisava) - бугарштица.^[2]
• „Зошто кај луѓето стапалото не е рамно?“ (За што у људи није табан раван?) - српска народна приказна.^[3]
• „Моите раце“ - песна на македонската поетеса Николина Андова.^[4]
• „Рака и ракавица“ - збирка раскази на бразилскиот писател Мачадо де Асис од 1874 година.^[5]
• „Земената рака“ - басна на американскиот писател Емброуз Бирс.^[6]
• „Со треперливи раце лицата ќе си ги милуваме“ - песна на македонската поетеса Ана Бунтеска од 2015 година.^[7]
• „Нејзината десна рака, со гест мил и палав“ - песна на францускиот поет Пол Верлен.^[8]
• „Рацете мили некогаш што беа мои“ - песна на францускиот поет Пол Верлен.^[9]
• „Раце“ - песна на францускиот поет Пол Верлен.^[10]
• „Раце“ - песна на југословенскиот поет Мак Диздар.^[11]
• „Рацете твои и мои“ - песна на југословенскиот поет Мак Диздар.^[12]
• „Касида за невозможната рака“ (Casida de la mano imposible) - песна на шпанскиот поет Федерико Гарсија Лорка.^[13]
• „Рака“ (Ruka) - песна на српската поетеса Десанка Максимовиќ.^[14]
• „Раце“ - роман на хрватскиот писател Ранко Маринковиќ.^[15]
• „Рацете на Жана-Марија“ - песна на францускиот поет Артур Рембо.^[16]
• „Рака“ - песна на германскиот поет Рајнер Марија Рилке.^[17]
• „За двете нозе на господинот Когито“ - песна на полскиот поет Збигњев Херберт.^[18]
• „Нога од памук“ - расказ на македонската писателка Оливера Ќорвезироска од 2010 година.^[19]
• „Расказот за загубената нога“ - расказ на чешкиот писател Карел Чапек.^[20]
• „Шака“ - песна на полската поетеса Вислава Шимборска.^[21]

Екстремитетите како тема во музиката

• „Протреси нога“ (Shake a Leg) - песна на австралиската рок-група „АЦ/ДЦ“ (AC/DC) од 1980 година.^[22]
• „Записот на раката од татко ми“ (англиски: The Writing On My Father's Hand) - песна на британската група „Дед кен денс“ (Dead Can Dance) од 1988 година.^[23]
• „Раце“ (српски: Руке) - песна на српската и југословенска рок-група „Екатарина Велика“ од 1985 година.^[24]
• „Нозе“ (Legs) - песна на американската рок-група „ЗЗ Топ“ (ZZ Top) од 1983 година.^[25]
• „Човечки дланки“ (Human Hands) - песна на британскиот рок-музичар Елвис Костело (Elvis Costello) од 1982 година.^[26]
• „Големи раце“ (англиски: Big Hands) - песна на групата „Крас“ (Crass) од 1979 година.^[27]
• „Естремитет од екстремитет“ (англиски: Limb From Limb) - песна на британската рок-група „Моторхед“ (Motörhead) од 1979 година.^[28]
• „Терминатор Х зборува со неговите дланки“ (англиски: Terminator X Speaks With His Hands) - песна на американската рап-група „Паблик енеми“ (Public Enemy) од 1987 година.^[29]
• „Моиве раце“ (англиски: These Arms Of Mine) - песна на американскиот соул-пејач Отис Рединг (Otis Redding).^[30]
• „Раце“ (хрватски: Ruke) - песна од истоимениот албум на хрватскиот рок-музичар Дарко Рундек од 2002 година.^[31]
• „Раката што ја ниша колевката“ (англиски: The hand that rocks the cradle) - песна на англиската рок-група „Смитс“ (The Smiths) од 1984 година.^[32]
• „Дланка во ракавица“ (англиски: Hand in glove) - песна на англиската рок-група „Смитс“ (The Smiths) од 1985 година.^[33]

Поврзано

• Пипало