Калциум фосфат
класа на хемиски соединенија From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Калциум фосфат или калциумов фосфат[2] — семејство материјали и минерали кои содржат калциумови јони (Ca2+) заедно со неоргански фосфатни анјони. Некои таканаречени калциумови фосфати содржат и оксид и хидроксид. Калциум фосфатите се цврсти супстанции со хранлива вредност[3] и се среќаваат во многу живи организми, на пр. коскениот минерал и глеѓта.[4] Во млекото е присутен во колоиден облик во мицелите сврзани со казеинската белковина со магнезиум, цинк и цитрат — збирно наречени колоиден калциум фосфат.[5] Разни калциумфосфатни минерали наоѓаат примена во производството на фосфорна киселина и ѓубрива. Прекумерната употреба на извесни облици на калциум фосфат може да доведе до одлевање во кое се содржат хранливи материи, а со тоа, неповолни последици по водите како цветање на алгите и еутрофикација (прекумерно збогатување со хранливи материи и минерали).[6]
Remove ads
Ортофосфати, ди- и моноводородни фосфати
Овие материјали содржат Ca2+ заедно со PO3−
4, HPO2−
4 или H2PO−
4:
- Монокалциум фосфат, E341 (CAS# 7758-23-8 за безводни; CAS#10031-30-8 за монохидрат: Ca(H2PO4)2 and Ca(H2PO4)2(H2O)
- Дикалциум фосфат (дибазен калциум фосфат), E341(ii) (CAS# 7757-93-9): CaHPO4 (минерал: монетит), дихидрат CaHPO4(H2O)2 (минерал: брушит) и монохидрат CaHPO4(H2O)
- Трикалциум фосфат (трибазе калциум фосфат или трикалциумов фосфат, понекогаш наречен калциум фосфат или калциум ортофосфат, витлокит), E341(iii) (CAS#7758-87-4): Ca3(PO4)2
- Октакалциум фосфат (CAS# 13767-12-9): Ca8H2(PO4)6·5H2O
- Аморфен калциум фосфат, стаклест талог со разновиден состав, може да биде присутен во биолошки системи.
Remove ads
Ди- и полифосфати
Овие материјали содржат Ca2+ заедно со полифосфати, како P2O4−
7 и трифосфат P3O5−
10:
- Дикалциум дифосфат (CAS#7790-76-3]: Ca2P2O7
- Калциум трифосфат (CAS# 26158-70-3): Ca5(P3O10)2
Хидрокси- и оксо-фосфати
Овие материјали содржат други анјони, покрај фосфат:
- Хидроксиапатит Ca5(PO4)3(OH)
- Апатит Ca10(PO4)6(OH,F,Cl,Br)2
- Тетракалциум фосфат (CAS#1306-01-0): Ca4(PO4)2O
Клиничка значајност
Камењата од калциум фосфат сочинуваат околу 15 % од бубрежниот камен. Овие камења се создаваат во алкална урина, особено со присуство на бактериите Proteus. Ова е најчестиот вид кај бремените жени.[7]
Калциум фосфатот е вообичаениот причинител на микрокалцификации на дојката, особено дистрофните калцификации. Тие можат да се забележат на мамографија како ран знак за рак на дојката. Според морфологијата, радиографски може да се одреди веројатноста микрокалцификациите да бидат показател за рак.[8]
Remove ads
Наводи
Надворешни врски
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads