Лакшми

Лакшми (буквален превод „таа што води до целта“), позната и како Шри,^[7] е една од главните божици во хиндуизмот, почитувана како божица на богатството, просперитетот, убавината, плодноста, кралската моќ и изобилството.^[8][9] Таа заедно со Парвати и Сарасвати го формираат тројството на божици наречено Тридеви.^[10][11]

Лакшими
Член на Тридеви и Панча Пракрити
Лакшми од Раџа Рави Варма (1896)
Божица Мајка Божица на богатството, просперитетот, среќата, плодноста, кралска моќ, изобилство и убавина[1][2] Supreme Goddess in Vaishnavism[3]
Други имиња	Sri Bhargavi Kamala Padma Narayani Vaishnavi Jaganmata
Деванагари	लक्ष्मी
Живеалиште	Ваикунта, Манидвипа
Мантра	Oṃ Śrīṃ Mahālakṣmyai Namaḥ Oṃ Śrīṃ Śriye Namaḥ
Симболи	Шриватса Padma (Лотус) Џнана Мудра Абаја Мудра Варадамудра Злато
Ден	Петок
Сопружник	Вишну[4]
Браќа/сестри	Алакшми
Деца	Бала и Утсаха [5]
Јава на	Був Слон
Слави	{{hlist|Дипвали|Лакшми ПуџаPuja|Шарад Парнима|Вралакшми Вратам|Наваратри|Санкранти[6]

Лакшми е централна фигура во хинду традицијата уште од предбудистичките времиња (1500 до 500 п.н.е.) и сеуште е една од најобожуваните божици во хиндуистичкиот пантеон. Иако таа не се појавува во најраната ведска литература, персонификацијата на терминот Шри - поволност, слава и висок ранг, често поврзани со кралството - на крајот довел до развој на Шри-Лакшми како божица во подоцнежните ведски текстови, особено Шри Суктам.^[8] Нејзиното значење пораснало во доцниот епски период (околу 400 г. н.е.), кога се поврзала со богот чувар Вишну како негова сопруга. Во оваа улога, Лакшми се смета за идеална хинду сопруга, што претставува пример за лојалност и посветеност кон нејзиниот сопруг.^[8] Секогаш кога Вишну се спуштал на земјата како аватар, Лакшми го придружувала како сопруга, на пример, како Сита и Рада како сопружници на аватарите на Вишну, Рама и Кришна, соодветно.^[7][12][13]

Лакшми зазема истакнато место во сектата Вајшнавизам која се оддалечува од Вишну, каде што не само што се смета за сопруга на Вишну, Врховното битие, туку и како негова божествена енергија.^[8] Таа е и Врховната божица во сектата и му помага на Вишну да го создаде, заштити и трансформира универзумот.^{[4][12][14][15]} Како особено истакната фигура во традицијата на Шри Ваишнавизмот, посветеноста на Лакшми се смета за клучна за да се достигне Вишну.^[16] Во рамките на шактизмот ориентиран кон божицата, Лакшми се почитува како аспект на просперитетот на Врховната божица.^[17][12] Осумте истакнати манифестации на Лакшми, Ашталакшми, ги симболизираат осумте извори на богатство.^[18]

Лакшми е прикажана во индиската уметност како елегантно облечена, златно обоена жена која истура просперитет. Таа стои или седи во положбата на падмасана на лотосов престол, додека држи лотос во раката, симболизирајќи го богатството, самоспознанието и духовното ослободување.^[19][20] Иконографијата ја прикажува со четири раце, кои ги претставуваат четирите аспекти на човечкиот живот важни за хинду културата: дарма, кама, арта и мокша. Често е придружувана од два слона, како што се гледа на сликите на Гаја-Лакшми, симболизирајќи ја и плодноста и кралскиот авторитет. Скулптурата и монетите од периодот на Гупта ги поврзуваат лавовите со Лакшми, честопати со неа на двете страни.

Археолошките откритија и древните монети укажуваат на признавање и почит кон Лакшми што постоел до првиот милениум п.н.е. Иконографија и статуи на Лакшми се пронајдени и во хинду храмовите низ Југоисточна Азија, за кои се проценува дека се од втората половина на првиот милениум од нашата ера.^[21] Денот на Лакшми Пуја за време на Наваратри, и фестивалите Дипавали и Шарад Пурнима (Којагири Пурнима) се слават во нејзина чест.^[22]