Манастир „Св. Теодора“ - Солун

Света Теодора (грчки: Ιερά Μονή Αγίας Θεοδώρας) — машки манастир во градот Солун, Егејска Македонија. Влегува во состав на Солунската епархија на Цариградската патријаршија. Сместен е во самиот центар на градот, на улица „Ермис“ бр. 34.^[1][2]

Света Теодора
Αγίας Θεοδώρας
Поглед на манастирската црква
40°38′3″N 22°56′36″E
Место	Солун
Земја	Егејска Македонија, Грција
Вероисповед	Цариградска патријаршија
Управа
Епархија	Солунска

Ктиторски натпис во манастирот со имињата на митрополитот Пантелејмон II и игуменот Јован

Историја

Първите податоци за манастирот ги наоѓаме во житието на Света Теодора Солунска. Кога во 837 г. Теодора пребегала овде за да се замонаши, манастирот бил посветен на Свети Стефан. Според житието, во манастирот имало параклис „Пресв. Богородица“ во кој подоцна е погребата светицата, има гробишта, трапезарија, кујна, конаци, мелница и кладенец. Веројатно бил сличен на црквата „Св. Софија“, но со помали димензии.^[1]

По пренесувањето на моштите на Света Теодора на ова место во август 893 г., манастирот е преименуван во нејзина чест. Една од монахињите во него била сестрата на солунския архиепископ од XIV век митрополитот Нил Кавасила и мајка на познатиот познатиот митрополит и богослов Никола Кавасила. Со потпаѓањето на Солун под османлиска власт во 1430 г. моштите на светицата се осквернавени, но манастирот не е претворен во џамија, останувајќи еден од трите активни солунски манастири со своите 200 монахињи. На турски се нарекувал Кизлар-манастир (Kizlar Manastir), т.е. Женски манастир. Од нејасни причини во XVIII век престанал да биде манастир и станал парохиска црква. Цркватата настрадала од пожарот во 1890 г. и уште еднаш во големиот пожар од 1917 година, кога е наполно разурната. Единствено преживеала камбанаријата, изградена на крајот од XIX век.^[1] За чудо во пожарот преживеале и моштите на светицата, кои до неговата обнова биле префрлени во „Св. Софија“.^[3]

Новата црква почнала да се гради во 1935 г. во близина на старата. Отворена е на 9 мај 1954 г. од митрополитот Пантелејмон Солунски, а моштите на Света Теодора Солунска се пренесени во новиот храм.^[3] Во 1957 г. митрополитот Пантелејмон го отворил западното крило на манастирот, во кое има духовно училиште. Од 1974 г. работи како машки манастир, а во 1989 г. во него е основан Центар за хагиографски истражувања на Солунската митрополија. Со сопствени средства манастирот го финансира училиштето-интернат „Свети Антониј“ и издава книги.^[1]

Метоси

Ова се храмовите во владение на манастирот „Св. Теодора“ како негови метоси:^[1]

Име	Грчки
црква „Св. Антониј“	Αγίου Αντωνίου
параклис „Св. Никола Транос“	Αγίου Νικολάου του Τρανού
црква „Св. Пантелејмон“	Αγίου Παντελεήμονος
параклис „Пресв. Богородица Елеуса“	Παναγίας Ελεούσης
црква „Св. Давид Солунски“	Οσίου Δαβίδ

Поврзано

• Солунска епархија