Партизан

Партизан е член на воена формација која војува на партизански (герилски) начин, формирана за да се спротивстави на контролата на странска сила или на окупациска армија. Изразот партизанско движење се користи и за вооружени елементи на теренот кои се спротивставувале на германските окупациони сили во некои земји за време на Втората светска војна.

„Симоне Сегуен“, француски партизан заслужен за заробување на 25 нацисти во областа Шартр, позира со автоматска пушка МП 40, 23 август 1944 година

Се однесува за член на воена формација што војува на герилски начин. За други значења погледни Партизан (појаснување)

Овој израз може да се употреби за оние сили кои по Втората светска војна се бореле против советската власт во Источна Европа, или за про-комунистичкиот Виетконг кој се борел против режимот на француските колонијалисти и подоцна против Република Виетнам (поддржана од САД). Партизаните, исто така, може да се наречат и герила, или - зависно од гледната точка, дури и терористи.

Партизаните како тема во уметноста и во популарната култура

Македонски народни партизански песни

• „Дојде време, стара ле мајко“ — македонска народна песна.^[1]
• „Стани Пецо, стани другар“ — македонска народна песна.^[2]
• „Голем мерак имам, мамо“ - македонска народна песна.^[3]
• „На Вичо, еј Вичо планина“ - македонска народна песна.^[4]
• „Листај се, горо, шумај се“ - македонска народна песна.^[5]
• „Силна ми војска идеше“ - македонска народна песна.^{[6] [7]}
• „Таму горе во планина“ - македонска народна песна.^[8]
• „Гледај ме, мило либе“ - македонска народна песна.^[9]
• „Ајде ќе те прашам“ - македонска народна песна.^[10]
• „Абер дојде од Тетово“ - македонска народна песна.^[10]
• „Таму ле, мајко, близу Битола“ - македонска народна песна.^[11]
• „Што ми е мило и драго“ - македонска народна песна.^[12]
• „А бре Македонче“ - македонска народна песна.^[13]
• „Затвореничка песна“ - македонска народна песна.^[14]
• „Сите се писае, мамо“ - македонска народна песна.^[15]
• „Темен се облак зададе“ - македонска народна песна.^[16]

Партизаните како тема во книжевноста

• „Партизанско утро“ — песна на македонскиот поет Јозо Т. Бошковски од 1981 година.^[17]
• „Марама црвена како крв“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.^[18]
• „Два збора“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.^[19]
• „Курирот и шумата“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.^[20]
• „Утрински разговор“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.^[21]
• „Девојчето ѝ вели на пролетта“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.^[22]
• „Меѓу Маркосовите партизани“ (српски: Међу Маркосовим партизанима) — патопис на српскиот писател Оскар Давичо од 1947 година.^[23]
• „Појавата на четворица пушкомитралесци“ (српски: Pojava četiri puškomitraljesca) — песна на српскиот поет Оскар Давичо.^[24]
• „Тајната на црвениот замок“ (српски: Tajna crvenog zamka) — расказ на српскиот писател Вуле Журиќ од 2014 година.^[25]
• „Ѓиласовиот број“ (српски: Đilasov broj) расказ на српскиот писател Вуле Журиќ од 2014 година.^[26]
• „Песната“ — песна на македонскиот поет Блаже Конески.^[27]
• „Сончева долина (балада)“ — песна на Блаже Конески.^[28]
• „Чучурлига“ (српски: Ševa) — песна на српскиот поет Скендер Куленовиќ.^[29]
• „Со партизаните“ — книга на хрватскиот писател Владимир Назор.^[30]
• „За борците“ — песна на македонскиот поет Живко Николовски.^[31]
• „Празнична“ — песна на македонскиот поет Живко Николовски.^[32]

Партизански филмови

• „Партизанска искра“ (руски: Партизанская искра) - советски филм од 1957 година, во режија на Алексеј Масљуков и Мечислава Мајевска.^[33]
• „Партизански приказни“ (српски: Партизанске приче) - југословенски филм од 1960 година, во режија на Столе Јанковиќ.^[34]
• „Козара“ - југословенски филм од 1962 година, во режија на Вељко Булајиќ.^[35]
• „Битката на Неретва“ (српски: Битка на Неретви) - југословенски филм од 1969 година, во режија на Вељко Булајиќ.^[36]
• „Валтер го брани Сараево“ (српски: Valter brani Sarajevo) - југословенски филм од 1972 година, во режија на Хајрудин Крвавац.
• „Сутјеска“ - југословенски филм од 1973 година, во режија на Стипе Делиќ.^[37]
• „Партизани“ - југословенска тв-серија од 1974 година.^[38]
• „Ужичка Република“ - југословенски филм од 1974 година, во режија на Жика Митровиќ.^[39]
• „Врвовите на Зеленгора“ (српски: Врхови Зеленгоре) - југословенски филм од 1976 година, во режија на Здравко Велимировиќ.^[40]
• „Бошко Буха“ - југословенски филм од 1978 година, во режија на Бранко Бауер.^[41]
• „Партизанска ескадрила“ - југословенски филм од 1979 година, во режија на Хајрудин Крвавац.^[42]
• „Падот на Италија“ (српскохрватски: Pad Italije) - југословенски филм од 1981 година, во режија на Лордан Зафрановиќ.
• „Игманскиот марш“ (српски: Игмански марш) - југословенски филм од 1983 година, во режија на Здравко Шотра.^[43]
• „Десантот на Дрвар“ (српскохрватски: Десант на Дрвар) - југословенски филм од 1963 година, во режија на Фадил Хаџиќ.^[44]