Преднонепчена странична приближна согласка

Преднонепчената странична приближна согласка е вид на согласка присутна во некои јазици. Нејзиниот симбол во Меѓународната фонетска азбука е ⟨ʎ ⟩, превртено мало „у“^[1], а X-SAMPA ја претставува со L.

Преднонепчена странична приближна согласка
ʎ
Слика
МФА-бр.	157
Шифрирање
Единица (дек.)	ʎ
Уникод (хекс.)	U+028E
X-SAMPA	L
Киршенбаум	l^
преглед разговор уреди

Во македонскиот јазик, овој глас е присутен во љ и лј.^[2]

Особености

Преднонепчената странична приближна согласка ги има следниве особености:

• Начинот на творба е приближен, што значи дека се добива со приближување (стеснување) на гласниот апарат во местото на творба, но не доволно за да се создаде бурен воздушен тек.
• Местото на творба е преднонепчено, што значи дека се создава со средниот или задниот дел на јазикот кога е повишен до предното (тврдо) непце.
• Фонацијата е звучна, што значи дека гласните жици треперат при творбата.
• Ова е устена согласка, што значи дека воздухот излегува само низ устата.
• Согласката е странична, што значи дека се добива со насочување на воздушниот тек по страните на јазикот, наместо по средината.
• Воздушниот механизам е белодробно издишен, што значи дека се создава со истиснување на воздух единствено низ белите дробови и дијафрагмата, што важи за највеќето гласови.

Јазици

Многу јазици за кои се смета дека ја имаат оваа согласка, всушност имаат венечно-преднонепчена странична согласка. Тука спаѓаат и македонскиот, португалскиот и други јазици. Ова важи за неколку од долунаведените јазици:

Јазик		Збор	МФА	Значење	Белешки
ајмарски		llaki	[ʎaki]	тажен
астуриски	северно наречје	llana	[ʎänä]	'wool'	Онаму кајшто отсуствува /ʎ/ поради неговото претворање во глас поблизок на „ј“, се заменува со други гласови (зависно од дијалектот) и се пишува со ⟨ḷḷ⟩
баскиски		bonbilla	[bombiʎa]	главица
галисиски		ollo	[ˈoʎo]	око	Многу галисиски говорници денес го изговараат поблиску до „ј“ поради влијанието на шпанските наречја.
грчки[3][4]		λιακάδα lyakádha	[ʎaˈkaða]	сончева светлина
италијански[5]		figlio	[ˈfiʎːo]	син	Вистински преднонепчен глас.
кечуански[6]		qallu	[qaʎu]	јазик
леонски		llibru	[ˈʎiβɾu]	книга
македонски		љубов	[ʎubɔv]	љубов	Погл. Македонска фонологија
норвешки	северно и централно наречје[7]	alle	[ɑʎːe]	сите
окситански		miralhar	[miraˈʎa]	одразува
	гасконски	hilh	[hiʎ]	син
сисански		piyl	[piʎ]	риба
словачки		ľúbiť	[ˈʎuːbɪc]	сака
унгарски	северно наречје[8]	lyuk	[ˈʎuk]	дупка	Современиот литературен унгарски јазик ја има претрпено гласовната промена од „ly“ во „j“.
фарски		fylgja	[fɪʎd͡ʒa]	следи
франкопровансалски		balyi	[baʎi]	дава
шпански[9]	кастиљски	millón	[miˈʎo̞n]	милион	Вистински преднонепчен глас. Кај највеќето други наречја, овој глас се претворил во /ʝ/ (појава наречена „јеизмо“).

Поврзано

• Венечно-преднонепчена странична согласка