Ренесанса

From Wikipedia, the free encyclopedia

Ренесанса
Remove ads

Ренесанса (фр. за „преродба“)[1] е културно движење кое, главно, го опфаќа периодот од XIV до XVII век, започнувајќи во Фиренца во доцниот среден век, а подоцна распространувајќи се низ цела Европа. Поимот многу поретко се користи за опишување на историската ера, но бидејќи промените на ренесансата не биле еднолични низ Европа, ова е општа употреба на поимот. Како културно движење, ренесансата се поврзува со оживувањето на учењето основано врз класични извори, развојот на линеарната перспектива во сликањето и постепената, но распространета образовна реформа. Најчесто, поради оваа интелектуална преобразба ренесансата се смета за мост помеѓу средниот век и новиот век. Иако ренесансата видела многу револуции во многу интелектуални занимања, како и општествени и политички пресврти, најверојатно е најдобро позната по сиот развој во уметноста и по придонесите на учените луѓе како Леонардо да Винчи и Микеланџело.[2][3]

Оваа статија се однесува на европската ренесанса од XIV до XVI век. За раната европска ренесанса, погл. ренесансата на XII век. За други значења, погл. Ренесанса (појаснување).
Thumb
Давид, од Микеланџело. Галеријата на Академијата, Фиренца.

Постои општ, но не и неоспорен, консензус дека ренесансата започнала во Фиренца, Тоскана во XIV век.[4] Различни теории се предложени за да одговараат на нејзиното потекло и нејзините одлики, фокусирајќи се на мноштво фактори вклучувајќи ги социјалните и граѓанските проблеми во Фиренца во тоа време; нејзината политичка структура; покровителството на нејзиното најдоминантно семејство, Медичи;[5] и миграцијата на грчки школари и текстови во Италија проследувајќи го Падот на Цариград од рацете на Османлиите.[6][7][8]

Ренесансата има долга и сложена историографија, а има и многу дебатирање помеѓу историчарите околу користеноста на Ренесанса како поим и како историско претставување.[9] Некои се прашуваат дали ренесансата била воопшто културен „напредок“ од средниот век и ја гледаат како период на песимизам и носталгија за антиката,[10] додека други се фокусираат на наизменичното менување помеѓу двете ери.[11] Навистина, некои бараат крај на употребата на поимот, кои тие го гледаат како производ на презентизмот – употребата на историјата за да се полноважат и глорификуваат модерни идеали.[12] Зборот Ренесанса е користен и за опишување други историски и културни движења, како каролиншката ренесанса и ренесансата на XII век.

Remove ads

Преглед

Наводи

  1. [1]
    „Renaissance, Online Etymology Dictionary“. Etymonline.com. Посетено на 2009-07-31.
  2. [2]
    BBC Science & Nature, Leonardo da Vinci Посетено на 12 мај 2007
  3. [3]
    BBC History, Michelangelo Посетено на 12 мај 2007
  4. [4]
    Burke, P., The European Renaissance: Centre and Peripheries (Blackwell, Oxford 1998)
  5. [5]
    Strathern, Paul The Medici: Godfathers of the Renaissance (2003)
  6. [6]
    Encyclopedia Britannica, Renaissance, 2008, O.Ed.
  7. [7]
    Har, Michael H. History of Libraries in the Western World, Scarecrow Press Incorporate, 1999, ISBN 0-8108-3724-2
  8. [8]
    Norwich, John Julius, A Short History of Byzantium, 1997, Knopf, ISBN 0-679-45088-2
  9. [9]
    Brotton, J., The Renaissance: A Very Short Introduction, Oxford University Press, 2006.
  10. [10]
    Huizanga, Johan, The Waning of the Middle Ages (1919, trans. 1924)
  11. [11]
    Starn, Randolph. "Renaissance Redux" The American Historical Review Vol.103 No.1 p.124 (Subscription required for JSTOR link)
  12. [12]
    The Idea of the Renaissance Архивирано на 28 мај 2010 г., Richard Hooker, Washington State University Website (Посетено на May 2)
  13. [13]
    Perry, M. Humanities in the Western Tradition Архивирано на 29 април 2009 г., Ch. 13
  14. [14]
    Open University, Looking at the Renaissance: Religious Context in the Renaissance (Посетено на 10 мај 2007)
  15. [15]
    Open University, Looking at the Renaissance: Urban economy and government (Retrieved 15 мај 2007)
  16. [16]
    Stark, Rodney, The Victory of Reason, Random House, NY: 2005
  17. [17]
    Burke, P., The spread of Italian humanism, in The impact of humanism on western Europe, ed. A. Goodman and A. MacKay, London, 1990, p. 2.
  18. [18]
    As asserted by Gianozzo Manetti in On the Dignity and Excellence of Man, cited in Clare, J., Italian Renaissance.
Remove ads
Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads