Сводешов список

From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Сводешови списоци (англ. Swadesh lists) се списоци на сеопшти и сеприсутни поими наменети за квантитативна споредба на генеалошки сродните јазици, наречени по американскиот јазичар Морис Сводеш (1909-1987). Наоѓаат примена во лексикостатистиката (квантитативно утврдување на сродноста на јазиците) и глотохронологија (датирање на раздвојувањето на јазиците).

Верзии и автори

Постојат неколку верзии на Сводешовиот приод. Во 1950, Сводеш започнал со список од 225 значења, а потоа го намалил на 165 за салишкиот јазик. Во 1952 објавил список од 215 значења, а предложил од нив да се отфрлат 16 кои не се доволно сеприсутни или јасни, и додал еден, па добил 200 збора. Во 1955 издал нова верзија на постоечкиот „список за лекси(костатисти)чка проверка“ со 215 поими, од кои најпогодните 92 ги означил со ѕвездичка. Подоцна додал уште осум посоодветни, па така добил 100. Во 1971 повторно го подобрил списокот, па го објавил во 1972. Овој конечен список од 100 збора е плод постојаните проверки за употребливост и недвосмисленост на поимите во текот на целиот работен век. Затоа, ова е списокот што го носи името „Сводешов список“, и кој е наведен подолу.

Други автори на списоци за лексикостатистичка проверка се Роберт Лис (1953), Џон А. Реј (1958:145f), Дел Хајмс (1960:6), В.Џ Самарин (1967:220f), Д. Вилсон (1969), М.Л. Бендер (1969), Р.Л. Озвалд (1971), В.П. Леман (1984:35f), Д. Ринџ (1992), С.А. Старостин (1984), Вилијам С. Ј. Ванг (1994), М. Лор (2000), Б. Кеслер (2002) и многу други.

Remove ads

Начело

Изворната намера при составување на списокот е да се пронајдат поимите кои се најсеприсутни, културно најнезависни, и достапни на што повеќе јазици, без оглед на нивната „стабилност“.

Примена во лексикостатистиката и глотохронологијата

Ваквите списоци наоѓаат примена во лексикостатистиката за утврдување на подгрупи кај јазиците, а во глотохронологијата се користат за да се утврди кога постарите јазици почнале да се разидуваат во посебни гранки и јазици. Утврдувањето на сличности кај зборовите не е лесна задача, бидејќи сродните зборови (когнати) неретко знаат да изгледаат сосем различно, а предуслов за нивното препознавање е законитостите на гласовната промена во дадените јазици. На пример, англискиот збор „wheel“ (тркало) и санскритскиот „чакра“ се сродни (когнати), иако се изгледаат и звучат сосем различно. Во вакви случаи, утврдувањето на сродноста е неможно без да се знае историјата на двата јазика.

Список на 9 јазици

Ова е Сводешов список на 207 зборови на 9 јазици.

Повеќе информации Англиски, Француски ...
Remove ads

Сводешов список на англискиот и словенските јазици

Повеќе информации Англиски, Старословенски ...
Remove ads

Наводи

  • Arndt, Walter W., « The performance of glottochronology in Germanic », dans Language, n° 35 (1959), p. 180-192.
  • Bergsland, K.; Vogt, H., « On the validity of Glottochronology », dans Current Anthropology, n° 3 (1962), p. 115-153.
  • Bynon, T., Historical Linguistics, Cambridge, 1977, p. 266-272.
  • Callaghan, Catherine A., « Utian and the Swadesh list », dans Redden, J. E., Papers for the American Indian language conference, held at the University of California, Santa Cruz, July and August, 1991, p. 218-237, Occasional papers on linguistics, n° 16, Carbondale, Department of Linguistics, Southern Illinois University.
  • Campbell, Lyle, Historical linguistics; An Introduction, Edinburgh University Press, Edinburgh, 1998.
  • Crowley, T., An Introduction to Historical Linguistics, Auckland / Oxford, 1992, p. 168-190.
  • Embleton, Sheila, « Review of ‘An Indo-European classification: A lexicostatistical experiment’ by I. Dyen; J.B. Kruskal & P.Black », TAPS Monograph 82-5, Philadelphia, dans Diachronica, n° 12-2/1992:263-68.
  • Gray, Russell D.; Atkinson, Quentin D., « Language-tree divergence times support the Anatolian theory of Indo-European origin », dans Nature, n° 426.
  • Gudschinsky, S., « The ABC's of Lexicostatistics (Glottochronology) », dans Hymes, D., Language in Culture and Society. A Reader in Linguistics and Anthropology, New York, 1964, p. 612-623.
  • Haarmann, Harald, « Basic vocabulary and language contacts; the disillusion of glottochronology », dans Indogermanische Forschungen, n° 95:7ff (1990).
  • Hockett, Charles F., A course in modern linguistics, Macmillan, New York, 1958, chap. 6.
  • Hoijer, Harry, « Lexicostatistics: A critique », dans Language, n° 32 (1956), p. 49-60.
  • Holm, Hans J., « The Proportionality Trap. Or: What is wrong with lexicostatistical Subgrouping », dans Indogermanische Forschungen, n° 108 (2003), p. 38-46.
  • Holm, Hans J., « Genealogische Verwandtschaft », dans Quantitative Linguistik; ein internationales Handbuch. Herausgegeben von R.Köhler, G. Altmann, R. Piotrowski, Walter de Gruyter, Berlin, 2005, cap. 45.
  • Hymes, Dell H., « Lexicostatistics so far », dans Current Anthropology, n° 1 (1) (1960), p. 3-44.
  • Jeffers, R.J.; Lehiste, I., Principles and Methods for Historical Linguistics, Cambridge MA., 1982, p. 133-137.
  • Lees, Robert, « The basis of glottochronology », dans Language, n° 29 (2) (1953), p. 113-127.
  • LEHMANN, W.P., Historical Linguistics : an Introduction, Londres, 1992, p. 175-182.
  • McMahon, April; McMahon, Robert, Language Classification by Numbers, Oxford University Press, Oxford, 2005, p. 95.
  • McWhorter, John, The power of Babel, Freeman, New York, 2001.
  • Nettle, Daniel, « Linguistic diversity of the Americas can be reconciled with a recent colonization », dans PNAS, n° 96(6):3325-9 (1999).
  • Penchoen,T., « La Glottochronologie », dans Martinet, A., Le Langage, Paris, 1968, p. 865-884.
  • Renfrew, Colin; McMahon, April; Trask, Larry, Time Depth in Historical Linguistics, The McDonald Institute for Archaeological Research, Cambridge (Angleterre), 2000.
  • Sankoff, David (1970). "On the Rate of Replacement of Word-Meaning Relationships." Language 46.564-569.
  • Sjoberg, Andree; Sjoberg, Gideon, « Problems in glottochronology », dans American Anthropologist, n° 58 (2), p. 296-308 (1956).
  • Swadesh, Morris, The origin and diversification of languages, Routledge & Kegan Paul, Londres, 1972.
  • Swadesh, Morris, « Salish internal relationships », dans International Journal of American Linguistics, n° 16 (1950), p. 157-167.
  • Swadesh, Morris, « Lexicostatistic dating of prehistoric ethnic contacts », dans Proceedings American Philosophical Society, n° 96 (1952), p. 452-463.
  • Swadesh, Morris, « Towards greater accuracy in lexicostatistic dating », dans International Journal of American Linguistics, n° 21 (1955), p. 121-137.
  • Tischler, Johann, « Glottochronologie und Lexikostatistik », dans Innsbrucker Beiträge zur Sprachwissenschaft, n° 11 (1973), Innsbruck.
  • Wittmann, Henri (1969). "A lexico-statistic inquiry into the diachrony of Hittite." Indogermanische Forschungen 74.1-10.
  • Wittmann, Henri (1973). "The lexicostatistical classification of the French-based Creole languages." Lexicostatistics in genetic linguistics: Proceedings of the Yale conference, April 3-4, 1971, dir. Isidore Dyen, 89-99. La Haye: Mouton.
Remove ads

Поврзано

Надворешни врски

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads