Мокош

Мокош — една од најпочитуваните и најстарите словенски божици, во неа е зачуван споменот за Големата Мајка Божица. Претставува женски пандан на врховниот бог. Според Јагиќ нејзиното име означува мокрење, дожд^[1] што упатува дека може да биде божица на плодородноста, покровителка е на женските работи и судбината и среќата на жените и ги штити жените при породувањето.^[2] Иако во споменатиот киевски пантеон од цитираниот текст се наведуваат 5 богови и едно женско божество - Мокош(а), во науката се изнесени и претпоставки дека не се работи за божесттво туку за демонско суштество^[3].

Мокош
Дрвена статуа во Чешка
Божица на животворност, смрт и плодност
Симбол	Петок
Сопружник	Нема
Римски пандан	Света Петка Римска
Христијански пандан	Света Петка, Богородица Марија

Археолошки докази за Мокош датираат од 7 век пред нашата ера.^[4] Дури во 19 век, таа била славена како божица на плодноста и владетелка на смртта.^[5]

Таа зазема едно од централните места во Збручанскиот идол (еден од најдрагоцените материјали од словенското паганство), каде во рака го држи рогот на изобилието. До нејзиниот идол се наоѓаат и идолите на Лада, Перун и, веројатно, Дажбог. Таа се наоѓала и меѓу идолите на кнезот Владимир. Хроничарот Нестор вели:

"И постави (Владимир) кумири на брдото над својот дворец: на Перун, од дрво, со сребрена глава и златна брада; на Хорс и Дажбог и Стрибог и Симаргл и Мокош."

Во "Словото за идолите" се вели дека Словените им поднесувале жртви на:

"...вилите и Мокош Дива,

на Перун,

на Хорс..."''

Литература

„Мокош“ на Ризницата ?

• Б. А. Рыбаков:"Язычество древних славян"
• Вражиновски, Танас: "Народна митологија на Македонците"
• Vasiljev, Spasoje: "Slovenska mitologija"
• Zaroff, Roman: "Organised pagan cult in Kievan Rus`. The invention of foreign elite or evolution of local tradition?"