Географска ширина
From Wikipedia, the free encyclopedia
Географска ширина (или латитуда, озн. φ) — местоположбата на место на Земјата северно или јужно од екваторот. Латитудата на еден регион има големо влијание врз неговата клима и временски услови.
Латитудата е аголна мерка која се движи од 0° на екваторот до 90° на половите. Други географски ширини од особена важност се: Северниот Повратник (соѕвездие Рак), Јужниот Повратник (соѕвездие Овен), Северниот Поларник (Арктички Круг), Јужниот Поларник (Антарктички Круг).
Сите места на дадена географска ширина се нарекуваат напоредник, и сите такви површини се напоредни на екваторот.
Географската ширина приближно ги одредува тендециите во врска со климата, поларните светлини, ветровите и останатите физички одлики на определена географска локација.
Секој степен на географската ширина е понатаму поделен на 60 минути, а секој од нив поделен на 60 секунди. Една географска ширина, на пример, е определена како 13° 19' 42" СГШ. За повисока точност, секундите се децимално поделени. Алтернативното прикажување ги користи степените и минутите, но деловите на минутата се искажани со децимална поделба, на пример 13° 19,717' СГШ. Степените, исто така, понекогаш се делат на децимали: 13,32861° СГШ. Понекогаш, наставката север/југ (СГШ/ЈГШ) се заменува со негативен предзнак за југ.
Определена географска ширина, потоа може да се комбинира со географската должина (лонгитуда) за прецизно да се определи позицијата на Земјината површина.
Една минута од географската ширина е приближно една морска милја или 1.852 метри.
Колатитудата е комплементна на географската ширина (латитудата).
Во вообичаена употреба географска ширина се однесува на „геодетска“ или географска“' φ и го претставува аголот помеѓу висината и екваторската рамнина — поради тоа што најпрво претставувала агол помеѓу хоризонтот и поларната ѕвезда. Поради тоа што Земјата има елиптична форма под дејство на нејзината ротација, картографите се потпираат на разновидни помошни географски ширини за прецизно прилагодување на сферните проекции во согласност со нивната цел.
Геоцентричната ширина φg е тоа на што главно „се мисли“ под поимот географска ширина. Таа е аголот меѓу рамнината на екваторот и линијата на полупречникот.
За другите планети како на пример Марс, географската и геоцентричната ширина се нарекуваат „планетографска“ и „планетоцентрична“ ширина. Повеќето карти за Марс од 2002 година па наваму користат планетоцентрични координати.