Орос хэл

Орос хэл (орос. Русский язык) бол Энэтхэг-Европын хэлний язгуурын слав хэлний дорнод дэд бүлэгт багтдаг. Оросын Холбооны Улсын албан ёсны хэл бөгөөд хуучин Зөвлөлт Холбоот Улсын бүрэлдэхүүнд багтаж байсан орнуудад өргөн хэрэглэгдэж ирсэн. Эдүгээ орос хэлийг төрөлх хэлээ гэж үздэг 160 сая орчим хүн байна. Бичиг үсгийн хамгийн эртний дурсгал нь манай эриний 10-р зуунд хамаарагддаг байна.

Орос хэл
русский язык
Өөрийн нэр	[ˈruskʲɪi̯ jɪˈzɨk] ⓘ
Тархалт	Орос, Орос хэлний ертөнцийн бусад бүс нутаг
Төрөлх хэлтэн	Төрөлх: 150 сая (2020 тооллого)[1] Хоёрдогч: 110 сая (2020 тооллого)[1]
Хэлний ангилал	Энэтхэг-Европ Балт-Слав Слав Зүүн Слав Орос хэл
Эрт хэлбэр	Прото Энэтхэг-Европ Прото-Балт-Слав Прото-Слав Хуучин Зүүн Слав хэл
Бичгийн систем	Кирилл (Орос цагаан толгой) Орос брайл үсэг
Албан ёсны хэрэглээ
Улс	НҮБ-ын гишүүн 5 улс  Орос (төрийн)[2]  Беларусь (хамтарсан)[3]  Казахстан (хамтарсан)[4]  Киргиз (хамтарсан)[5]  Тажикистан (үндсэн хуулиар тогтоосон үндэстэн хоорондын хэл)[6] Үндэстэн хоорондын хэл ч албан ёсны статусгүй, эсвэл нутгийн түвшинд албан ёсны статустай  Узбекистан[a] (де-юре статусгүй ч үндэстэн хоорондын хэл)[7][8][9]  Молдав:  Гагаузи (хамтарсан)[10] Днестрийн зүүн эрэг (хамтарсан)  Украин:  Бүгд Найрамдах Өөртөө Засах Крым Улс Хэсэгчлэн хүлээн зөвшөөрөгдсөн улс  Абхаз[b] (хамтарсан)[11]  Өмнөд Осети[b] (хамтарсан)[12]  Транснистр (state)[13] Байгууллагууд  Нэгдсэн Үндэстний Байгууллага: ОУАЭА ОУИНБ ЮНЕСКО ДЭМБ ТУХН ЕЭЗХ ХАБГБ ШХАБ ЕАБХАБ ОУСБ
Орон нутаг	Жагсаалт  Румын[14]  Армени[15]  Чех[16]  Словак[15]  Молдав[17]  Украин[18]  Хятад[19][20]
Тохируулагч байгууллага	Оросын Шинжлэх ухааны Академийн харьяа Орос хэлний хүрээлэн[21]
Томьёолбор
ISO 639-1	ru
ISO 639-2	rus
ISO 639-3	rus
Глоттолог	russ1263
Linguasphere	53-AAA-ea < 53-AAA-e (төрлүүд: 53-AAA-eaa - 53-AAA-eat)
Орос хэл олонхын хэл   Орос хэл цөөнхийн хэл

Орос хэл бол НҮБ-ын албан ёсны 6 хэлний нэг юм. «Language Monthly» (№ 3, 1997) сэтгүүлийн мэдэгдэж буйгаар дэлхий дээр 300 сая орчим хүн орос хэл мэддэг бөгөөд тэдний 160 сая нь төрөлх хэлээ гэж үздэг бол 110 сая орчим хүн хоёр дахь хэлээ гэж үздэг байна.

Өнөөгийн байдлаар орос хэл нь Беларусь улсын төрийн хоёр хэлний нэг бөгөөд Казахстан болон Киргиз улсад албан ёсны хоёр хэлний нэг гэж тодорхойлдог байна.

Гэллапын судалгааны хүрээлэнгийн (Gallup, Inc), хуучин ЗХУ-д багтаж байсан Бүгд Найрамдах Улсуудад орос хэлний талаарх санал асуулгаар Беларусийн хүн амын -92 %, Украины -83 % , Казахстаны - 68 %, Киргизийн- 38 % орос хэлийг сонгосон байна.

Орос цагаан толгой

А а	Б б	В в	Г г	Д д	Е е	Ё ё
Ж ж	З з	И и	Й й	К к	Л л	М м
Н н	О о	П п	Р р	С с	Т т	У у
Ф ф	Х х	Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ
Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

Үзэх: Монголд орос хэл

Тэмдэглэл

1. Бүгд Найрамдах Узбекистан Улсын хууль тогтоомжийн дагуу орос хэл нь албан ёсны хэлний хувьд ямар ч статусгүй. Уг заалтад зөвхөн "Иргэдийн хүсэлтээр төрийн нотариатч, нотариатчийн үүрэг гүйцэтгэгчээс бүрдүүлсэн баримт бичгийн эх бичвэрийг орос хэл дээр, боломжтой бол хүлээн зөвшөөрөгдсөн бусад хэлээр олгоно" гэж заасан байдаг. "Uzbekistan: Law "On Official Language"". Архивласан огноо 8 May 2019. Татаж авсан: 13 November 2021.
2. Абхаз, Өмнөд Осети нь зөвхөн хэсэгчлэн хүлээн зөвшөөрөгдсөн улс юм.