Украин хэл

Украин хэл (украин. Українська мова) нь Энэтхэг-Европ хэлний язгуур, Слав хэлний бүлэгт багтах хэл юм. Украинчуудын үндсэний хэл.

Украин хэл
українська мова
Өөрийн нэр	[ʊkrɐˈjinʲsʲkɐ ˈmɔʋɐ]
Тархалт	Украин
Бүс нутаг	Зүүн Европ
Угсаатан	Украинчууд
Төрөлх хэлтэн	Төрөлх: 33 сая (2024)[1] Хоёрдогч: 6.0 сая (2024)[1]
Хэлний ангилал	Энэтхэг-Европ Балт-Слав Слав Зүүн Слав Украин хэл
Эрт хэлбэр	Прото Энэтхэг-Европ Прото-Балт-Слав Прото-Слав Хуучин Зүүн Слав хэл Рутени (Хуучин Украин)
Аялга	Балачка Канад Покутти-Буковина Гуцул Мөн үзэх: Украин хэлний аялгууд
Бичгийн систем	Кирилл (Украин цагаан толгой) Украин брайл үсэг
Албан ёсны хэрэглээ
Улс	Украин
Орон нутаг	Беларусь Орос Босни ба Херцеговин[2] Хорват[2] Чех[3] Унгар[4] Молдав[5] Польш[2] Румын[2] Серби[2] Словак[2]
Тохируулагч байгууллага	Украины Үндэсний Шинжлэх Ухааны Академи: Украин хэлний хүрээлэн, Украин хэл-мэдээллийн сан, Потебня хэл судлалын хүрээлэн
Томьёолбор
ISO 639-1	uk
ISO 639-2	ukr
ISO 639-3	ukr
Глоттолог	ukra1253  Ukrainian
Linguasphere	53-AAA-ed < 53-AAA-e (төрлүүд: 53-AAA-eda - 53-AAA-edq)
Украин хэлээр ярьдаг ертөнц:   Украин хэл олонхын хэл   Украин хэл цөөнхийн хэл
IPA авианы тэмдэгт орсон болно. Тохиромжтой үзүүлэх дэмжлэггүйгээр та Юникод тэмдэгтүүдийн оронд асуултын тэмдэг, хайрцаг эсвэл бусад тэмдэгтүүдийг харах магадлалтай.

Украин улсын газар нутагт украин хэл дэлгэр байдаг бөгөөд Орос, Белорусь, Казахстан, Польш, Словак, Румын, Молдав, Унгар, Серби улсад болон Канад, АНУ, Аргентин, Австрали дахь украин цагаачдын үр удам дунд дэлгэрсэн хэл юм. Украин улсын албан ёсны хэл.

Дэлхий нийтэд өнөө үед 36-45 сая хүн украин хэлээр ярьдаг байна.

Зүүн слав хэлнүүдийн нэгэн адил украин хэл нь эртний орос хэлний аялгуун дээр үндэслэн гарсан гэж үздэг. Эртний Оросын өмнөд аялгууг бие даасан хэл болгон хуваахад Киевийн Рус улс төрийн задрал, дараа нь Украины нутаг дэвсгэр Литвийн Их Гүнт улсад орж, Баруун Орос хэлийг хуучин Украин, хуучин Беларусь хэл гэх албан ёсны бичгийн хэлний статустай байв.

Иван Котляровскийг украин уран зохиолын хэл үндэслэгч гэж үздэг бөгөөд Тарас Шевченкогийн уран бүтээл мөн украин уран зохиолын хэлэнд ихээхэн хувь оруулсан юм. Эртний бүтээлүүд: XIV—XV зууны украины хуул зүйн болон бусад баримт бичгүүд, Пересопницкий Евангелие (1556—1561); «Ключ царства небесного» Максим Смотрицки (Мелетий, 1587), «Еван­ге­лие Не­га­лев­ско­го» (1581), «Креховский Апостол» (1563—72), «Извещение краткое о латинских прелестих» Иоан Вишенски (1588), «Зерцало богословии» Кирилл Ставровецки (1618) болон бусад.

Украин хэл

Украин цагаан толгой

А а	Б б	В в	Г г	Ґ ґ	Д д	Е е
Є є	Ж ж	З з	И и	І і	Ї ї	Й й
К к	Л л	М м	Н н	О о	П п	Р р
С с	Т т	У у	Ф ф	Х х	Ц ц
Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ь ь	Ю ю	Я я

• 
  Harta e dialekteve dhe nëndialekteve të Ukrainës (2005). (2005).
• 
  Криворивня дахь Иван Франкогийн музейд зориулсан Украин хэл дээрх замын тэмдэг.
• 
  Румын дахь Бистра хотын Валея Вишеулуи (Вышивска Долина) тосгонд Украйн болон Румын хэлээр нэвтрэх боломжтой.
• 
  Украины гар

Украин хэлний газарзүйн зураг

1574 оны Украин хэлний цагаан толгой

• 
  Shumica vetë-të ashtuquajturit "amtare" (jo domosdoshmërisht zakonisht të folur) të gjuhës nga lokaliteti
• 
  Украин
• 
  орос
• 
  Украйн хэл (улаан багана), орос хэл (цэнхэр багана) -ийг хүлээн зөвшөөрөх
• 
• 
  Оросын эзэнт гүрэн дэх украин хэлээр ярьдаг хүмүүс (1897)
• 
  Украин: 1897

Гадаад холбоосууд

• Украин хэлний онлайн их тайлбар толь
• Украин хэл судлалын портал сайт

1. Украин хэл at Ethnologue (27th ed., 2024) Загвар:Closed access
2. "List of declarations made with respect to treaty No. 148 (Status as of: 21/9/2011)". Европын Зөвлөл. Archived from the original on 18 January 2012. Татаж авсан: 2012-05-22.
3. "National Minorities Policy of the Government of the Czech Republic". Vlada.cz. Архивласан огноо 7 June 2012. Татаж авсан: 2012-05-22.
4. "Implementation of the Charter in Hungary". Database for the European Charter for Regional or Minority Languages. Public Foundation for European Comparative Minority Research. Archived from the original on 27 February 2014. Татаж авсан: 16 June 2014.
5. "Русский союз Латвии будет сотрудничать с партией Социалистов Молдовы". Rusojuz.lv. Latvian Russian Union. Archived from the original on 18 August 2017. Татаж авсан: 18 August 2017.