पिन कोड

पिन कोड किंवा पोस्टल इंडेक्स नंबर कोड म्हणजे भारतातील डाक कार्यालयांना दिलेले सांकेतिक क्रमांक. हे क्रमांक सहा आकडी असतात. या क्रमांकावरून एका विशिष्ट पोस्ट ऑफिसचा आणि पर्यायाने ते पोस्ट ऑफिस ज्या गावात आहे ते गाव किंवा ज्या गावाच्या जवळपास आहे ते नागरी किंवा ग्रामीण क्षेत्र समजते.^[१]

पिन कोडचे विवरण

पहिला अंक: भारतातील प्रदेशाचे प्रतिनिधित्व करतो.

दुसरा अंक: त्या प्रदेशातील उप-प्रदेश दर्शवतो.

तिसरा अंक: पहिल्या दोन अंकांसह, क्रमवारी लावणारा जिल्हा परिभाषित करतो.

शेवटचे तीन अंक: क्रमवारीत असलेल्या जिल्ह्यामध्ये विशिष्ट पोस्ट ऑफिस निर्दिष्ट करा.

पोस्टल क्षेत्र

भारत नऊ पोस्टल क्षेत्रामध्ये विभागलेला आहे.  हे क्षेत्र पिन कोडच्या पहिल्या अंकाने दर्शविले जातात.

* नऊ पोस्टल क्षेत्र *

१) दिल्ली: दिल्ली आणि उत्तर प्रदेश आणि हरियाणाचा काही भाग व्यापतो.

२) मुंबई: महाराष्ट्र, गुजरात आणि दादरा आणि नगर हवेलीचा समावेश आहे.

३) कोलकाता: पश्चिम बंगाल, सिक्कीम, बिहार, झारखंड आणि ओडिशा समाविष्ट करते.

४) चेन्नई: तामिळनाडू, केरळ, पुडुचेरी आणि अंदमान आणि निकोबार बेटांचा समावेश आहे.

५) हैदराबाद: आंध्र प्रदेश, तेलंगणा आणि कर्नाटकचा समावेश आहे.

६) जयपूर: राजस्थान, मध्य प्रदेश आणि छत्तीसगडचा समावेश आहे.

७) अहमदाबाद: प्रामुख्याने गुजरात, पण त्यात राजस्थानच्या काही भागांचाही समावेश आहे.

८) बंगलोर: कर्नाटक, केरळचा काही भाग आणि गोवा समाविष्ट आहे.

९) आर्मी पोस्टल सर्विस: भारतीय सैन्यासाठी एक कार्यशील क्षेत्र.

भारताच्या राज्यांसाठी मुक्रर केलेले क्रमांक (हे सहा अंकी पिनकोड संख्येच्या आरंभाचे अंक असतात.) २९, ३५, ५४, ५५, ६५, ६६ आणि ८६ ते ९९ हे अंक कोणत्याही राज्याला दिलेले नाहीत.

आंध्र प्रदेश - ५० ते ५३
आसाम - ७८
ईशान्येकडील राज्ये (अरुणाचल प्रदेश, त्रिपुरा, नागालॅंड, मणिपूर, मिझोरम, मेघालय, सिक्कीम - ७९
उत्तर प्रदेश - २० ते २८
ओरिसा - ७५ ते ७७
कर्नाटक - ५६ ते ५९
केरळ - ६७ ते ६९
गुजरात - ३६ ते ३९
जम्मू आणि काश्मीर - १८, १९
झारखंड आणि बिहार - ८० ते ८५
तामिळनाडू - ६० ते ६४
दिल्ली राज्य - ११
पंजाब - १४ ते १६
पश्चिम बंगाल - ७० ते ७४
बिहार आणि झारखंड - ८० ते ८५
मध्य प्रदेश - ४५ ते ४९
महाराष्ट्र - ४० ते ४४
राजस्थान - ३० ते ३४
हरियाणा - १२ ते १३
हिमाचल प्रदेश - १७