Yi Un

Yi Un^[a] (Korea: 이은; 20 Oktober 1897 – 1 Mei 1970) merupakan Ketua ke-28 Keluarga Diraja Empayar Korea, seorang jeneral dalam Tentera Darat Empayar Jepun serta Putera Mahkota Diraja terakhir Empayar Korea. Sebelum menjadi pewaris takhta kepada Sunjong dari Korea, yang menaiki takhta sebagai maharaja pada tahun 1907, Yi Un dikenali dengan gelaran Putera Diraja Yeong (영친왕). Pada tahun 1910, Empayar Korea telah diilhak oleh Jepun dan Maharaja Sunjong dipaksa turun takhta. Yi Un kemudiannya berkahwin dengan Puteri Masako Nashimoto, puteri sulung Putera Nashimoto Morimasa, pada 28 April 1920 di Tokyo.

Dalam rencana ini, nama keluarga ialah Yi.

Yi Un
Putera Mahkota Korea
Ketua Wangsa Yi
Period	24 April 1926 – 1 Mei 1970
Didahului oleh	Maharaja Sunjong
Diikuti oleh	Putera Mahkota Yi Ku
Keputeraan	(1897-10-20)20 Oktober 1897 Deoksugung, Seoul, Empayar Korea
Kemangkatan	1 Mei 1970(1970-05-01) (umur 72) Balai Nakseon, Changdeokgung, Seoul, Korea Selatan
Pemakaman	Yeongwon Hongneung, Namyangju, Korea Selatan
Pasangan	Puteri Masako daru Nashimoto (k. 1920)
Anakanda	Putera Yi Jin Putera Mahkota Yi Ku dari Korea
Nama penuh Yi Un (이은; 李垠) Nama selepas mangkat Putera Mahkota Uimin (의민황태자; 懿愍皇太子)
Kerabat	Yi
Ayahanda	Maharaja Gojong dari Korea
Bonda	Gundik Mulia Diraja Sunheon Kerjaya ketenteraan
Kesetiaan	Japan
Perkhidmatan	Tentera Imperial Jepun
Tahun perkhidmatan	1917–1945
Pangkat	Leftenan Jeneral
Unit	Tentera Kawasan China Utara Tentera Chosen Inspektorat Am Latihan Ketenteraan Majlis Perang Tertinggi
Arahan	Pengawal Imperial Briged Ke-2 Divisyen ke-51 Angkatan Udara Pertama
Pertempuran	Perang China-Jepun Kedua Perang Dunia Kedua
Anugerah	Darjah Bunga Kekwa

Pada 10 Jun 1926, selepas kemangkatan Maharaja Sunjong, Yi Un menerima gelaran mendiang maharaja tersebut dan dikenali sebagai Raja Yi dari Changdeokgung (昌徳宮李王), merujuk kepada Istana Changdeokgung. Beliau mencapai pangkat Leftenan Jeneral dalam Tentera Darat Empayar Jepun, memerintah pasukan tentera Jepun di China dan berkhidmat sebagai anggota Majlis Perang Tertinggi. Selepas Perang Dunia Kedua, beliau dilarang memasuki Korea, dan gelaran-gelarannya yang diperoleh di Jepun dilucutkan di bawah Perkara 14 Perlembagaan Jepun yang baharu pada tahun 1947. Selepas kematiannya pada tahun 1970, Yi Un juga dikenali sebagai Putera Mahkota Uimin (의민태자), iaitu nama anumerta yang diberikan oleh Persatuan Keluarga Diraja Jeonju Lee.

Kehidupan awal

Putera Yi telah dilahirkan pada 20 Oktober 1897 di Deoksugung, Seoul, sebagai putera ketujuh kepada Gojong, Maharaja Gwangmu. Ibunya ialah Permaisuri Gundik Kehormat Eom Seon-yeong, seorang dayang istana, yang kemudiannya dianugerahkan secara anumerta gelaran Puteri Sunheon. Beliau juga merupakan adik tiri kepada Maharaja Sunjong dan Putera Diraja Ui. Pada tahun 1900, beliau dianugerahkan gelaran Putera Diraja Yeong, dan pada tahun 1907 dilantik sebagai putera mahkota, walaupun usianya lebih muda daripada Putera Ui. Sokongan Putera Ui di istana tidak kukuh kerana ibunya sendiri, Puan Jang telah pun meninggal dunia.

Pada Disember 1907, atas inisiatif Itō Hirobumi, beliau dibawa ke Jepun untuk mengikuti pengajian di Sekolah Bangsawan Gakushūin. Langkah ini bertujuan memastikan keluarga diraja Korea tidak mengambil sebarang tindakan anti-Jepun susulan Peristiwa Utusan Rahsia Hague.^[1] Maharaja Jepun Meiji, yang sebahagian besarnya mengabaikan cucu-cucunya sendiri, memberikan perhatian besar kepada Yi Un dan bertindak sebagai penjaganya.^[1] Itō sering membawa Yi Un ketika beliau melawat Putera Hirohito, Putera Chichibu dan Putera Takamatsu.^[1] Maharaja Meiji dilaporkan berhenti memberi perhatian secara kerap kepada Yi Un selepas pembunuhan Itō.^[2] Yi Un hanya dibenarkan melawat Korea semula selepas kematian ibunya pada tahun 1911.^[1]

Kerjaya ketenteraan

Pada September 1911, putera tersebut didaftarkan dalam tahun kedua Sekolah Belia Pusat Tentera Darat, sebuah institusi persediaan ketenteraan yang terletak di Tokyo. Beliau kurang cemerlang dalam gimnastik disebabkan tubuhnya yang kecil, namun menonjol dalam bidang muzik dan seni mempertahankan diri. Seterusnya, beliau mengikuti pengajian dalam kumpulan ke-29 Akademi Tentera Darat Empayar Jepun, dan menamatkan pengajian pada 25 Mei 1917 dengan pencapaian yang cemerlang.

Beliau ditauliahkan sebagai leftenan muda dalam infantri pada 25 Disember, dan secara berperingkat dinaikkan pangkat kepada leftenan (April 1920) dan kapten (Julai 1923). Pada November 1923, beliau menamatkan pengajian dalam kumpulan ke-35 Kolej Staf Tentera Darat dan seterusnya memerintah satu batalion Rejimen Infantri Pengawal ke-2. Pada Disember 1924, beliau ditugaskan ke Pejabat Staf Am Tentera Darat Empayar Jepun, dan pada Julai 1926 ke staf Tentera Chōsen. Pada tahun 1926, beliau melawat Korea bersama isterinya untuk menziarahi Sunjong dari Korea.^[3] Pada Mei 1927, beliau dihantar dalam satu lawatan panjang ke Eropah, melawat Perancis, Switzerland, United Kingdom, Belgium, Belanda, Jerman, Denmark, Norway, Sweden, Poland, Austria, Czechoslovakia, Itali dan Monaco, sebelum kembali ke Jepun pada April 1928. Pada Ogos tahun tersebut, beliau dinaikkan pangkat ke mejar, dan pada Ogos 1929 dilantik sebagai komander Rejimen Infantri Pertama Tentera Darat Empayar Jepun. Pada Disember 1930, beliau ditugaskan ke Inspektorat Am Latihan Ketenteraan dan dinaikkan pangkat ke leftenan kolonel pada Ogos 1932. Beliau menjadi kolonel pada Ogos 1935 dan memerintah Rejimen Infantri ke-59 Tentera Darat Empayar Jepun yang berpangkalan di Utsunomiya. Mulai April 1937, beliau berkhidmat sebagai pengajar di Akademi Tentera Darat.

Pada Julai 1938, putera tersebut dinaikkan pangkat ke mejar jeneral dan pada Disember dilantik ke staf Tentera Kawasan China Utara, yang terlibat dalam operasi ketenteraan di utara China selepas tercetusnya Perang China–Jepun Kedua. Sepanjang separuh pertama tahun 1939, beliau menjalankan lawatan pemeriksaan secara meluas ke unit barisan hadapan di seluruh utara Jepun, serta menilai unit garison Tentera Kwantung di Manchukuo. Pada Ogos, beliau dilantik sebagai komander Briged Pengawal ke-2, dan pada Mei 1940 sebagai komander Divisyen Depot Keempat (simpanan). Beliau dinaikkan pangkat ke leftenan jeneral pada Disember. Pada Julai 1941, beliau dilantik sebagai komander Divisyen ke-51 Tentera Darat Empayar Jepun yang turut berpangkalan di Utsunomiya.

Di bawah pemerintahannya, divisyen tersebut dipindahkan ke Manchukuo untuk menyertai Latihan Khas Tentera Kwantung, yang sebenarnya merupakan satu mobilisasi bagi kemungkinan konflik berskala besar dengan Kesatuan Soviet. Persiapan untuk perang dengan Soviet secara rasmi dibatalkan pada Ogos 1941. Pada September, divisyen tersebut dipindahkan ke Guangdong di bawah perintah Tentera Darat ke-23 Empayar Jepun. Pada November, beliau kembali bertugas dalam staf Inspektorat Am Latihan Ketenteraan.

Mulai Ogos 1942, putera tersebut dipindahkan ke Tentera Udara Diraja Empayar Jepun dan pada Julai 1943 dilantik sebagai komander Angkatan Udara Pertama. Pada April 1945, beliau menjadi anggota Majlis Perang Tertinggi.^[4]

Akhir hayat

Selepas penyerahan kalah Jepun, Yi Un kehilangan status dirajanya di bawah Pendudukan Amerika di Jepun pada tahun 1947. Beliau juga diisytiharkan sebagai tanpa kewarganegaraan, memandangkan Korea telah mencapai kemerdekaan daripada Empayar Jepun, namun Presiden Korea Selatan, Syngman Rhee menolak permohonannya untuk kembali ke Korea bersama keluarganya. Pada Mei 1947, selepas tamatnya pendudukan Amerika, beliau memperoleh kewarganegaraan Jepun dan pada bulan yang sama mengembara ke Amerika Syarikat. Pada Mac 1959, ketika masih berada di Amerika Syarikat, beliau mengalami serangan angin ahmar. Beliau kembali ke Jepun pada Mei. Pada tahun 1960, Presiden Rhee sekali lagi menafikan kebenaran kepadanya untuk pulang ke Korea, sebaliknya menawarkan jawatan Duta Besar Korea ke Istana St. James. Tawaran tersebut ditolak atas alasan kesihatan, namun beliau melakukan lawatan ke New York dari Jun hingga Ogos 1960, dan ke Hawaii dari Mac hingga Mei 1961. Dengan kesihatannya yang semakin merosot, beliau dimasukkan ke hospital di Tokyo mulai Ogos 1961.

Pada November 1963, Presiden Park Chung Hee memberikan kebenaran kepada Putera Yi Eun dan Puteri Mahkota Bangja untuk kembali ke Korea. Pada ketika itu, Putera Yi Eun berada dalam keadaan tidak sedarkan diri akibat trombosis serebrum. Beliau menerima rawatan di Hospital St. Mary di Seoul.

Pada tahun-tahun terakhir hidupnya, Putera Yi Eun menetap di Balai Nakseon, Istana Changdeokgung, bekas kediaman Keluarga Diraja Empayar Korea di Seoul, bersama Bangja dan adiknya, Puteri Deokhye. Tujuh tahun selepas kembali ke tanah airnya, beliau meninggal dunia pada 1 Mei 1970 di Balai Nakseon, Istana Changdeokgung, Seoul. Beliau dikebumikan di Hongneung di Namyangju, berhampiran Seoul.

Nota

1. Namanya juga dieja sebagai Yi Eun, Lee Eun, dan Un Yi.