ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး

ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဆိုသည်မှာ "လူ့အဖွဲ့အစည်း၊ အသင်းအဖွဲ့များ၊ ပြည်သူပိုင်နှင့် ပုဂ္ဂလိကပိုင်၊ လူမှုအစု နှင့် တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီ၏ စနစ်ကျသော အားထုတ်ကြိုးပမ်းမှု နှင့် ကြိုတင်အသိပေးထားသော ရွေးချယ်မှုများ မှ တဆင့် ရောဂါများကို တားဆီးခြင်း၊ လူ့သက်တမ်းကို ရှည်စေခြင်းနှင့် ကျန်းမာရေး မြှင့်တင် ခြင်းတို့ ဖြစ်စေသည့် သိပ္ပံနှင့် ဝိဇ္ဇာပညာဖြစ်သည်။ " (1920,C.E.A. Winslow) ဤအရာသည် ပြည်သူလူထု ကျန်းမာရေး ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းပေါ်တွင် အခြေခံသော လူထု၏ အလုံးစုံကျန်းမာရေးကို ခြိမ်းခြောက်မှု များ နှင့် သက်ဆိုင်သည်။ မေးခွန်းအမေးခံရမည့် လူဦးရေသည် လက်တစ်ဆုပ်စာမျှရှိသော အနည်းစု သို့မဟုတ် တိုက်ကြီးများတွင် နေထိုင်ကြသူများကဲ့သို့ အများစု (ဥပမာ ကမ္ဘာအနှံ့ဖြစ်ပွားသော ရောဂါဖြစ်ရပ်) ဖြစ်နိုင် သည်။ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကို ထုံးစံအားဖြင့် ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားပုံကို လေ့လာခြင်းဆိုင်ရာ ပညာရပ်၊ သက်ရှိနှင့် ဆိုင်သော စာရင်းဇယားများ နှင့် ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုများ ဟူ၍ ပိုင်းခြားထားသည်။ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာ၊ လူမှုရေး၊ အပြုအမူပိုင်းဆိုင်ရာ နှင့် လုပ်ငန်းခွင်ကျန်းမာရေး တို့သည်လည်း အရေးပါသော ကဏ္ဍ အခွဲများ ဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာတစ်လွှားရှိ သတင်းစာခေါင်းကြီး ပိုင်းများတွင် ဖော်ပြထားသော ပိုလီယို ကာကွယ်ဆေး အကြောင်းစစ်ဆေးခြင်းများ (13 ဧပြီ 1955)

ထင်ရှားသော သွင်ပြင်လက္ခဏာ

ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး၏ ထင်ရှားသော သွင်ပြင်လက္ခဏာ 2 ရပ်မှာ-

1. ၎င်းသည် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ကုသသည့် ကဏ္ဍ အစား တားဆီးသည့်အပိုင်းနှင့် ပတ်သက်ဆက်နွယ်သည်။
2. ၎င်းသည် တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းအဆင့် ကျန်းမာရေးကိစ္စများ အစား လူဦးရေအဆင့်နှင့် ပတ်သက်ဆက်နွယ်သည်။

ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း၏ အာရုံစိုက်မှုမှာ ရောဂါတစ်ခုကို ကုသမည့်အစား ဝေဒနာအခြေအနေများကို စောင့်ကြည့်ခြင်းနှင့် ကျန်းမာစေမည့်အပြုအမူများကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းမှတဆင့် တားဆီးရန် ဖြစ်သည်။ ထိုလှုပ်ရှားမှုများအပြင် ကူးစက်ရောဂါ တစ်ခုဖြစ်ပွားနေစဉ် အတွင်းကဲ့သို့သော အခြေအနေများစွာတို့တွင် ထိုရောဂါကို တားဆီးရန်အတွက် အရေးပါကောင်းပါလိမ့်မည်။ လက်ကိုဆေးကြောခြင်း၊ ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်း အစီအစဉ်များနှင့် ကွန်ဒုံးများ ဖြန့်ဝေခြင်းတို့သည် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစီမံချက်များ၏ ဥပမာများ ဖြစ်သည်။ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး၏ ရည်မှန်းချက်မှာ ရောဂါများကို တားဆီးခြင်းနှင့် ကုသခြင်းမှတဆင့် အသက်ပေါင်းများစွာကို ကယ်တင်ရန်ဖြစ်သည်။ ကုလသမဂ္ဂ၏ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ ကျန်းမာခြင်းကို" ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာနှင့် လူမှုရေးသုခ ပြီးပြည့်စုံသောအခြေအနေတစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး ရောဂါ သို့မဟုတ် အိုမင်းမစွမ်းခြင်းတို့ ကင်းမဲ့ခြင်းမျှသာ မဟုတ်ပါ " ဟု အဓိပ္ပာယ် ဖွင့်ဆိုသည်။

ဦးတည်ချက်များ

ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်း၏ အာရုံစိုက်မှုမှာ ရောဂါတစ်ခုကို ကုသမည့်အစား ဝေဒနာ အခြေ အနေများကို စောင့်ကြည့်ခြင်းနှင့် ကျန်းမာစေမည့်အပြုအမူများကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းမှတဆင့် တားဆီးရန် ဖြစ် သည်။ ထိုလှုပ်ရှားမှုများ အပြင် ကူးစက်ရောဂါ ဖြစ်ပွားခြင်း သို့မဟုတ် အစာ သို့မဟုတ် ရေပေးဝေခြင်း တို့ကို ညစ်ညမ်းစေခြင်း တို့ကဲ့သို့သော အခြေအနေများတွင် ရောဂါကို ကုသခြင်းသည် အခြားသို့ ၎င်းရောဂါ ပျံ့နှံ့ခြင်း ကို တားဆီးရန် အတွက် အရေးပါနိုင်သည်။ ကာကွယ်ဆေး ထိုးခြင်း အစီအစဉ်များနှင့် ကွန်ဒုံးများ ဖြန့်ဝေခြင်း တို့သည် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစီမံချက်များ၏ ဥပမာများဖြစ်သည်။

တိုင်းပြည်အများစုတွင် ပြည်တွင်းကျန်းမာရေးကိစ္စများကို တုံ့ပြန်ရန်အတွက် ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်အစိုးရ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အေဂျင်စီများရှိသည်။ ၎င်းအေဂျင်စီများကို တစ်ခါတစ်ရံ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန ဟု သိရှိ ကြသည်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတွင် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးပဏာမခြေလှမ်းများ၏ ရှေ့တန်း မှ ဆောင်ရွက်သူများမှာ ပြည်နယ် နှင့် ဒေသတွင်း ကျန်းမာရေးဌာနများ ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဆေးမှူးချုပ် ဦဆောင်သော အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်း (PHS) နှင့် အက်တလန်တာ တွင် ရုံးချုပ် အခြေစိုက် သော ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ကာကွယ်တားဆီးရေးဌာန တို့သည် ၎င်းတို့၏ အမျိုးသားရေးတာဝန်များအပြင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကျန်းမာရေး လှုပ်ရှားမှုများစွာတို့ ၌ပါဝင် ပတ် သက်ကြရသည်။

ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံများ နှင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ အကြားတွင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု

ဖွံ့ဖြိုးပြီး နိုင်ငံများ နှင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ အကြားတွင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု နှင့် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ပဏာမ အစီအစဉ်များကို ရယူခံစားခွင့် အခွင့်အလမ်းမှာ ကြီးမားသော ကွာဟချက် တစ်ရပ် အဖြစ်ရှိသည်။ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ တွင် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အခြေခံဆောက်အအုံများမှာ ပုံဖော်နေဆဲဖြစ်သည်။ အခြေခံဆေးဝါးကုသ စောင့်ရှောက်ခြင်း အဆင့်နှင့် ရောဂါတားဆီးခြင်းကို ဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်ပေးရန်သော် မှ လုံလောက်သော လေ့ကျင့် သင်ကြားထားသည့် ကျန်းမာရေး အလုပ်သမားများ သို့မဟုတ် ငွေကြေး အရင်းအမြစ်များ မရှိနိုင်ပါ။ ရလဒ်အားဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင် ရောဂါနှင့် အသေအပျောက်နှုန်း အများစုသည် အလွန်အမင်း ဆင်းရဲခြင်းမှ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ဥပမာ- အာဖရိကန်အစိုးရများစွာ တို့သည် တစ်နှစ်လျှင် လူတစ်ဦး အတွက် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အဖြစ် အမေရိကန်ဒေါ်လာ 10 အောက်လျော့နည်းပြီး သုံးစွဲသော်လည်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် ဖယ်ဒရယ် အစိုးရသည် 2000 ခုနှစ်တွင် လူတစ်ဦးလျှင် ခန့်မှန်းချေအားဖြင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ 4,500 သုံးစွဲ ခဲ့သည်။၏ရောဂါအများအပြားသည် ရိုးရှင်းပြီး၊ ဆေးကုခြင်း မဟုတ်သည့် နည်းလမ်းများမှ တဆင့်တားဆီးနိုင်သည်။ ဥပမာ- လက်ဆေးခြင်း ဖြစ်သည့် ရိုးရှင်းသော အပြုအမူသည် ကူးစက်တတ်သော ရောဂါများကို တားဆီးပေး နိုင်ကြောင်း သုတေသနတစ်ခုမှ ပြသခဲ့သည်။ ဖွံ့ဖြိုးဆဲကမ္ဘာ နှင့် ဖွံ့ဖြိုးပြီးနိုင်ငံများတွင် ဒေသခံကျန်းမာရေး စနစ်များနှင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းများ မှတဆင့် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးသည် ရောဂါ တားဆီးရေး ကြိုးစားအားထုတ်မှုများတွင် အရေးပါသောအခန်းမှ ပါဝင်သည်။

ဤပညာရပ်နယ်ပယ်နှင့် သက်ဆိုင်သော အဓိက ဘွဲ့လွန်အတတ်ပညာဆိုင်ရာ ဘွဲ့နှစ်ခုမှာ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး မဟာဘွဲ့ (MPH) သို့မဟုတ် (ပို၍ရှားပါးသော) ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ပါရဂူဘွဲ့(DrPH) တို့ဖြစ်သည်။ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သုတေသနပြုသူအများအပြားသည် ၎င်းတို့အထူးပြုသည့် ပညာရပ်နယ်ပယ် တွင် ပါရဂူဘွဲ့များ (PhDs) ကို ရရှိထားကြပြီး ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအစီအစဉ် အချို့သည် ညီမျှသော သိပ္ပံပညာရပ်ဆိုင်ရာ ပါရဂူဘွဲ့ ကို အစားပေးအပ်ကြသည်။