သောတဝိညာဏ်
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
သောတဝိညာဏ် ဆိုသည်မှာ အဘိဓမ္မာတရားတော်အရ ဒွေပဉ္စဝိညာဏ် (အာရုံငါးပါးကို သိသော ဝိညာဏ်ငါးမျိုး) တွင် ဒုတိယမြောက်ဖြစ်ပြီး၊ သောတပသာဒရုပ် (နားအကြည်ဓာတ်) ကို မှီ၍ သဒ္ဒါရုံ (အသံ) ကို ကြားသိတတ်သော အသိစိတ်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။
စက္ခုဝိညာဏ်ကို ဖွင့်ဆိုသည့် နည်းစနစ်အတိုင်းပင်၊ အဘိဓမ္မာကျမ်းဂန်များက သောတဝိညာဏ်၏ သဘောသဘာဝကို အင်္ဂါလေးရပ်ဖြင့် တိကျစွာ ဖွင့်ဆိုထားပါသည်-
၁။ လက္ခဏာ: သောတဝတ္ထု (နားအကြည်ဓာတ်) ကို မှီ၍ သဒ္ဒါရုံ (အသံ) ကို သိခြင်းသဘော။
- ဤဖွင့်ဆိုချက်သည် သောတဝိညာဏ်ကို ၎င်း၏ သီးသန့်မှီရာဝတ္ထုဖြစ်သော သောတပသာဒနှင့် ၎င်း၏ သီးသန့်အာရုံဖြစ်သော သဒ္ဒါရုံတို့ဖြင့် ပိုင်းခြားသတ်မှတ်ပေးပါသည်။
၂။ ရသ: သဒ္ဒါရုံ (အသံ) မျှကိုသာ အာရုံယူခြင်း ကိစ္စရှိခြင်း။
- ဤသည်မှာ "ကြားရုံသက်သက်" (ကြားကာမတ္တ) သာ ဖြစ်ပါသည်။ သောတဝိညာဏ်သည် အသံ၏ တည်ရှိမှုကိုသာ သိရှိပြီး၊ ထိုအသံသည် "လူသံ၊ ခွေးသံ" သို့မဟုတ် "ချိုသာသောစကား၊ ကြမ်းတမ်းသောစကား" စသည်ဖြင့် အနက်အဓိပ္ပါယ်နှင့် ပညတ်များကို မသိနိုင်၊ မခွဲခြားနိုင်ပါ။
၃။ ပစ္စုပဋ္ဌာန် : ယောဂီ၏ ဉာဏ်တွင် သဒ္ဒါရုံဘက်သို့ ရှေးရှုမျက်နှာမူနေသော သဘောအဖြစ် ထင်လာခြင်း။
- သောတဝိညာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာလျှင် အသံအာရုံကိုသာ တည့်တည့်မတ်မတ် အာရုံပြု၍ ဖြစ်သောကြောင့် ၎င်း၏ ဖြစ်တည်မှုသည် အာရုံဘက်သို့ ရှေးရှုနေသည့်ဟန်ဖြင့် ထင်ရှားပါသည်။
၄။ ပဒဋ္ဌာန် : သဒ္ဒါရုံကို အာရုံယူသော ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန်းစိတ် (အာဝဇ္ဇန်း) ၏ ချုပ်ပျောက်ခြင်း။
- စိတ်ဖြစ်စဉ် (ဝီထိ) ၌ သောတဝိညာဏ် မဖြစ်ပေါ်မီ ရှေ့အနီးဆုံးခဏ၌ အာရုံကို ဆင်ခြင်ပေးသော ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန်းစိတ်သည် ချုပ်ပျောက်သွားရပြီး၊ ထိုချုပ်ပျောက်မှုက သောတဝိညာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာရန် အနီးကပ်ဆုံး အကြောင်းတရား ဖြစ်ပါသည်။
Remove ads
စက္ခုဝိညာဏ်ကဲ့သို့ပင်၊ သောတဝိညာဏ်ကို ၎င်း၏ မှီရာဝတ္ထုဖြစ်သော `သောတ` (နား) ဖြင့် အမည်တပ်ရခြင်းမှာ၊ သောတပသာဒသည် အခြားသောစိတ်များနှင့် မဆက်ဆံဘဲ သောတဝိညာဏ်တစ်မျိုးတည်း၏သာ အသာဓာရဏ (မတူညီသော) နှင့် အဓိက (အထူးကဲဆုံး) အကြောင်းတရား ဖြစ်သောကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။
သောတဝိညာဏ် ဖြစ်ပေါ်လာရန်အတွက် အောက်ပါအကြောင်းတရား လေးပါး ပြည့်စုံရန် လိုအပ်ပါသည်-
- သောတပသာဒ မပျက်စီးခြင်း: နားအကြည်ဓာတ် ကောင်းမွန်စွာ ရှိနေခြင်း။
- သဒ္ဒါရုံ ထင်ရှားခြင်း: အသံသည် နား၏ကြားကွင်းအတွင်းသို့ ရောက်ရှိလာခြင်း။
- အာကာသ (ဟာလာဟင်းလင်းဖြစ်မှု) ရှိခြင်း: အသံသည် ကြားခံနယ်တစ်ခုခုကို ဖြတ်သန်းရန် လိုအပ်သောကြောင့် နားအပေါက်ကို ပိတ်ဆို့ထားလျှင် သို့မဟုတ် လေဟာနယ်ဖြစ်နေလျှင် အသံကို မကြားနိုင်ပါ။ ထို့ကြောင့် အာကာသဓာတ်သည် သောတဝိညာဏ်ဖြစ်ရန် မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါသည်။
- မနသိကာရ (အာဝဇ္ဇန်းစိတ်) ရှိခြင်း: အာရုံကို နှလုံးသွင်း ဆင်ခြင်ပေးသည့် ပဉ္စဒွါရာဝဇ္ဇန်းစိတ် ဖြစ်ပေါ်ခြင်း။
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads