8. November

De 8. November is de 312. Dag in’t Johr vun’n Gregoriaanschen Klenner, man de 313. Dag in Schaltjohren.

November

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

Wat passeert is

Politik un Sellschop

• 63 v. Chr.: Marcus Tullius Cicero hullt vör’n röömschen Senat sien eerste Reed gegen Lucius Sergius Catilina.
• 1307: De Swiezer Historiker Aegidius Tschudi leggt in sien Chronicon Helveticum dissen Dag as Datum för den Rütli-Swoor fast.
• 1519: Bi de Eroverung vun Mexiko kummt de spaansche Konquistador Hernán Cortés in de azteksche Hööftstadt Tenochtitlán an.
• 1620: De Slacht an’n Witten Barg in den Dörtigjohrigen Krieg. De Winterkönig Friedrich V. vun de Palz verlüst de Kroon vun Böhmen.
• 1798: As eerste Europäer lannt de Kaptein John Fearn op de Insel Nauru, de he pleasant island nöömt harr, wiel dat de Inwahners so fründlich weern.
• 1864: Wiel den Amerikaanschen Sezessionskrieg warrt Abraham Lincoln mit grote Mehrheit as US-Präsident wedderwählt.
• 1889: Montana warrt de 41. Bunnsstaat von de USA.
• 1892: Grover Cleveland winnt de US-Präsidentenwahl un is de bitlang eerste, na en Ünnerbreken to’n tweeten mal in’t Witte Huus intücht.
• 1923: Hitler-Ludendorf-Putsch: Mit en por annere Natschoonalsolialisten besett Adolf Hitler den Bürgerbräukeller in München un verkünnt, dat de Regeeren vun de Weimarer Republiek afsett weer.
• 1932: Franklin D. Roosevelt warrt niege Präsident von de USA.
• 1939: Bi den Anslag von Georg Elser op Adolf Hitler starvt acht Lüüd vun de NSDAP-Spitz, man Hitler sülvst harr dat Lokal al vörher verlaten.
• 1949: Kambodscha kriggt formell de Unafhangigkeit vun Frankriek.
• 1960: John F. Kennedy warrt Präsident vun de USA.
• 1988: George H. W. Bush winnt de US-Präsidentenwahlen.
• 1989: Mit den Torüchtritt von dat Politbüro vun de SED ünner Willi Stoph fangt de Wend in de DDR an.
• 2005: Jens Böhrnsen (SPD) warrt nee Börgermeester vun Bremen. He is de 7. Bremer Börgermeester na den Tweeten Weltkrieg. Nee Bremer Senat un Lannsregeern vun Bremen is de Senat Böhrnsen I
• 2016: Donald Trump warrt, anners as de meisten Umfragen un Prognosen vorutseggt harrn, to'n Präsidenten vun de USA wählt.

Weertschop

• 1887: Emil Berliner kriggt dat Riekspatent op sien Tonafspeelreedschop mit Dreihteller, dat Grammophon.
• 1925: Otto Feick kriggt dat Patent op dat Rhönrad.

Kunst, Kultur un Bowark

• 1793: De Louvre in Paris warrt för all Lüüd open maakt un to en Museum ümgestalt.
• 1926: Dat Musical Oh Kate! vun George Gershwin warrt in New York ooropföhrt.
• 1930: Dat Singspeel Im weißen Rößl von Ralph Benatzky warrt in Berlin ooropföhrt.

Wetenschoppen un Technik

• 1853: John Russel Hind deckt den Asteroiden (27) Euterpe op.
• 1895: Wilhelm Conrad Röntgen deckt de na em nöömten Röngtenstrahlen op.

Katastrophen

• 1983: in de afrikaansch Stadt Lubango in Angola verunglückt en Boeing 737 kott na den Start. 130 Minschen kommt to Dood.
• 1991: En Küselstorm un de nafolgend Stormfloot köst op de Philippinen üm un bi 7.000 Minschenleven.

Boren

• 35: Nerva, Kaiser vun dat Röömsch Riek
• 1656: Edmond Halley, engelsch Astronom, Mathematiker, Kartograph, Geophysiker un Meteoroloog († 1742)
• 1723: John Byron, engelsch Süüdseeforscher
• 1811: Friedrich Hitzig, düütsch Architekt († 1881)
• 1867: Léon Houa, belgisch Radrennfohrer († 1918)
• 1876: Louis Bernacchi, austraalsch-britisch Physiker, Astronom un Polarforscher († 1942)
• 1897: Karl Bunje, plattdüütsch Schriever († 1985)
• 1900: Franz-Josef Wuermeling, düütsch Politiker un Bundsminister († 1986)
• 1904: Walter Volbehr, plattdüütsch Schriever († 1983)
• 1913: Rudolf Harbig, düütsch Lichtathlet
• 1920: Jorge Pacheco Areco, uruguayisch Politiker un Präsident († 1998)
• 1923: Jack St. Clair Kilby, US-amerikaansch Ingenieur, Utfinner un Nobelpriesdräger († 2005)
• 1925: Arturo Sergi, US-amerikaansch Opersinger († 2006)
• 1934: Lothar Milde, düütsch Lichtathlet un Olympiawinner
• 1935: Alain Delon, franzöösch Schauspeler
• 1936: Claudio Bravo, chileensch Maler († 2011)
• 1936: Edward George Gibson, US-amerikaansch Astronaut
• 1940: Charles Thomas Kowal, US-amerikaansch Astronom († 2011)
• 1946: Roy Wood, britsch Singer, Musiker un Lederschriever
• 1948: Dale Allan Gardner, US-amerikaansch Astronaut († 2014)
• 1952: Jan Raas, nedderlannsch Radrennfohrer
• 1954: Kazuo Ishiguro, engelsch Schriever un Nobelpriesdräger

Storven

• 618: Adeodatus I., Paapst.
• 789: Willehad, Hilligen un eerste Bischop vun Bremen (* üm un bi 740)
• 955: Agapitus II., Paapst.
• 1226: Ludwig VIII., König vun Frankriek.
• 1308: Johannes Duns Scotus, Theoloog un Philosoph vun de Hoge Scholastik (* 1266)
• 1473: Sibet Attena, oostfreesch Hööftling (* um un bi 1425)
• 1771: Joseph Gabler, österrieksch Orgelboer.
• 1887: Doc Holiday, US-amerikaansch Revolverheld.
• 1920: Abraham Kuyper, nedderlannsch Theoloog, Politiker, Staatsmann un Journalist (* 1837)
• 1968: Wendell Corey, US-amerikaansch Schauspeler un Politiker (* 1914)
• 1980: Julian Wintle, britischen Filmproduzent (* 1913)
• 1983: Betty Nuthall, engelsch Tennisspelerin (* 1911)
• 1986: Wjatscheslaw Molotow, sowjetsch Politiker
• 1997: Prosper Depredomme, belgisch Radrennfohrer (* 1918)
• 2003: Ernst Heinrich Kossmann nedderlandschen Perfesser för moderne Historie (* 1922)
• 2009: Witali Lasarewitsch Ginsburg, russisch Physiker un Nobelpriesdräger (* 1916)
• 2023: Rainer Erler, düütschen Schriever, Speelbaas, Filmproduzent (* 1933)