2005

Dat Johr 2005 weer keen Schaltjohr un hett dorum 365 Dag harrt.

◄ | 20. Johrhunnert | 21. Johrhunnert    
◄◄ | ◄ | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | ► | ►►

2005 in annere Klenners
Ab urbe condita	2758
Armeenschen Klenner	1453–1454
Äthioopschen Klenner	1997–1998
Badi-Klenner	161–162
Bengaalschen Klenner	1411–1412
Berber-Klenner	2955
Buddhistischen Klenner	2549
Burmesischen Klenner	1367
Byzantinschen Klenner	7513–7514
Chineeschen Klenner
– Ära	4701–4702 oder 4641–4642
– 60-Johr-Zyklus	Holt-Aap (甲申, 21)– Holt-Hahn (乙酉, 22)
Franzööschen Revolutschoonsklenner	000213CCXIII–000214CCXIV 213–214
Hebrääschen Klenner	5765–5766
Hindu-Klenner
– Vikram Sambat	2061–2062
– Shaka Samvat	1927–1928
Iraanschen Klenner	1383–1384
Islaamschen Klenner	1425–1426
Japaanschen Klenner
– Nengō (Ära):	Heisei 17
– Kōki	2665
Koptischen Klenner	1721–1722
Koreaanschen Klenner
– Dangun-Ära	4338
– Juche-Ära	94
Minguo-Klenner	94
Olympiaad von de Neetied	000028XXVIII
Seleukidischen Klenner	2316–2317
Thai-Solar-Klenner	2548

Politik un Sellschop

• 1. Januar: Luxemborg övernimmt de Vörsitt in’n Europääschen Raat.
• 1. Januar: Samuel Schmid ward Bundspräsident vun de Swiez.
• 1. Januar: Start vun dat Arbeitslosengeld II.
• 1. Januar: Start vun de LKW-Maut in Düütschland.
• 20. Januar: George W. Bush sprekt de Eid för sien tweede Amtstied as Präsident vun de USA.
• 30. Januar: Eerste fre’e Parlamentswahlen in’n Irak.
• 20. Februar: Landdagswahl in Sleswig-Holsteen.
• 19. April: Erwin Teufel schall as Ministerpräsident vun Baden-Württemberg trüchpetten.
• 19. April: Joseph Ratzinger warrt to’n Paapst wählt un gifft sik den Naam Benedikt XVI.
• 25. April: EU-Butenministerdrapen mit Ünnerteken vun de Bitrittsverdräg vun Bulgarien un Rumänien.
• 22. Mai: Landdagswahl in Noordrhien-Westfalen
• 24. Mai: Oskar Lafontaine trett ut de SPD ut.
• 23. Juli: Anslääg in Scharm el Scheich (Ägypten) von de Terrorgrupp Al-Qaida köst tominnst 88 Minschen dat Leven.
• 16. August: Bi en Goddesdeenst steekt en malle Fru ut Rumänien Frère Roger doot. He weer Grünner un Prior vun de ökumeensche Meende vun Taizé.
• 18. September: Bundsdagswahl in Düütschland
• 3. Oktober: Mit de Törkie schall över dat Bipetten in de EU verhannelt werrn.
• 7. November: Henning Scherf gifft Bott as Bremer Börgermeester.
• 8. November: Jens Böhrnsen (SPD) warrt nee Börgermeester vun Bremen. He is de 7. Bremer Börgermeester na den Tweeten Weltkrieg. Nee Bremer Senat un Landsregeern vun Bremen is de Senat Böhrnsen I
• 10. November: In de jordaanschen Hööftstadt Amman kummt 53 Minschen bi Sprengstoff-Anslääg in dree internatschonale Hotels üm.
• 22. November: Angela Merkel (CDU) wurrd vun den Düütschen Bundsdag as eerste Fru in de Historie vun de Bundsrepubliek Düütschland in dat Amt vun den Bundskanzler wählt.

Wetenschap un Technik

• 14. Januar: De Landeeenheet Huygens vun de Ruumsond Cassini landt op de Saturnmaand Titan.
• 18. Januar: De eerste Airbus A380 ward fertig.
• April: Dat Hubble-Teleskop ward 15. Johr ol.
• Mai: Eerst Start vun een Space Shuttle no de Columbia-Katastrophe.
• 4. Juli: De Sonde Deep Impact trifft den Komeet Tempel 1.
• September: China will dat Ruumschipp Shenzhou 6 mit twee Taikonauten an Bord in een Eerümlopbohn starten.

Weertschap

• 1. Januar: Courantreform in de Törkie; süs Nullen werrn streken un ut de Lira ward de Nieg Törksch Lira.
• 25. Januar: Infineon slött dree Halvleederwarken in Berlin, München un Longmont (USA).

Kultur

• 1. Januar: Cork is de nieg Kulturhööftstadt vun Europa
• April: Dat nee schottsche Parlament in Hollyrood in Edinburgh lett de Schottsch-Gäälsche Spraak as een vun de dree Spraken in Schottland offiziell gellen
• 30. Oktober: De Fruunkark in Dresden ward no den över teihn Johr duernden Wederopbu weiht.

Sellschap

• 16. bet 21. August: XX. Weltjugenddag 2005 in Köln.
• Düütsch Evangeelsch Karkendag in Hannober.
• 25. März bet 25. September: Expo 2005 in de Präfektur Aichi, Japan.

Sport

• 26. Februar bet 5. März: Special Olympics Winterspeelen in Nagano, Japan.
• 6. Juli: Dat International Olympisch Komitee schall in Singapur över de Oord entschieden, an den de XXX. Olympisch Speelen 2012 stattfinnen schall.

Boren

Storven

• 1. Januar: Paul Michaelis, düütsch Maler un Perfesser (* 1914)
• 1. Januar: Shirley Chisholm, US-amerikaansch Politikerin, eerste swaarte Afordnete in't US-Repräsentantenhuus (* 1924)
• 1. Januar: Willem Scholten, nedderlannsch Politiker (* 1927)
• 2. Januar: Arnold Denker, US-amerikaansch Schachspeler (* 1914)
• 3. Januar: Paul Darragh, irisch Springrieder (* 1953)
• 3. Januar: Will Eisner, US-amerikaansch Comic-Tekner (* 1917)
• 3. Januar: László Vadász, ungaarsch Schachgrootmeester (* 1948)
• 4. Januar: Robert Heilbroner, US-amerikaansch Volkswertschapler (* 1919)
• 5. Januar: Alfred Freiherr von Oppenheim, düütsch Privatbankier (* 1934)
• 10. Januar: Jan Schotte, belgisch Kardinal (* 1928)
• 10. Januar: Joséphine Charlotte, luxemborgsch Groothartogin (* 1927)
• 10. Januar: James Forman, US-amerikaansch Börgerrechtler (* 1928)
• 10. Januar: Spencer Dryden, US-amerikaansch Slagtüüchspeler (* 1938)
• 10. Januar: José Manuel Pérez, spaansch Motorradfohrer (* 1963)
• 11. Januar: Thelma White, US-amerikansch Schauspeelerin (* 1910)
• 12. Januar: Amrish Puri, indisch Schauspeeler (* 1932)
• 12. Januar: Manfred Fuhrmann, düütsch Philooge (* 1925)
• 13. Januar: Helmut Losch, düütsch Gewichtheber (* 1947)
• 14. Januar: Rudolph Moshammer, düütsch Modemaker (* 1944)
• 15. Januar: Victoria de los Angeles, spaansch Opernsingerin (* 1923)
• 15. Januar: Walter Ernsting, düütsch Science-Fiction-Autor (* 1920)
• 17. Januar: Zhao Ziyang, chineesch Politiker (* 1919)
• 17. Januar: Hildegard Joos, österrieksch Malerin (* 1909)
• 17. Januar: Virginia Mayo, US-amerikaansch Filmschauspeelerin (* 1920)
• 19. Januar: Hans Gratzer, österrieksch Regisseur un Theaterleeder (* 1941)
• 20. Januar: Per Borten, norweegsch Politiker (* 1913)
• 25. Januar: Ray Peterson, US-amerikaansch Singer (* 1939)
• 30. Januar: Maurice Desimpelaere, belgisch Radrennfohrer (* 1920)
• 9. Februar: Josef Rasselnberg, düütsch Footballnatschonalspeler (* 1912)
• 7. März: Walter Arendt, düütsch Politiker un Bundsminister (* 1925)
• 8. März: Larry Bunker, US-amerikaansch Jazzmusiker (* 1928)
• 12. März: Norbert Callens, belgisch Radrennfohrer (* 1924)
• 15. März: Jean-Pierre Genet, franzöösch Radrennfohrer (* 1940)
• 31. März: Claus Jurichs, düütsch Schauspeler un Synchroonsnacker (* 1935)
• 22. April: Erika Fuchs, düütsche Översettersche (* 1906)
• 17. Mai: Keiiti Aki, japaansch Eerdphysiker un Seismoloog (* 1930)
• 2. Juni: Mike Marshall, franzöösch-US-amerikaansch Schauspeler (* 1944)
• 6. Juni: Anne Bancroft, US-amerikaansch Schauspelerin (* 1931)
• 11. Juni: José Beyaert, franzöösch Radrennfohrer (* 1925)
• 20. Juni: Jack St. Clair Kilby, US-amerikaansch Ingenieur, Utfinner un Nobelpriesdräger (* 1923)
• 4. Juli: John Stubblefield, US-amerikaansch Jazz-Musiker (* 1945)
• 8. Juli: Peter Boenisch, düütsch Journalist un Regierensspreker (* 1927)
• 17. Juli: Geraldine Fitzgerald, irsch-amerikaansch Film- und Theaterschauspeelerin (* 1913)
• 19. Juli: Edward Bunker, US-amerikaansch Krimi-Autor (* 1933)
• 20. Juli: James Doohan, kanaadsch Schauspieler (* 1920)
• 21. Juli: Tamara Lund, finnsch Opernsingerin und Schauspelerin (* 1941)
• 25. Juli: Albert Mangelsdorff, düütsch Jazzmusiker (* 1928)
• 31. Juli: Wim Duisenberg, nedderlannsch Politiker, eerste Präsident vun de Europääsche Zentraalbank (* 1935)
• 8. August: Barbara Bel Geddes, US-amerikaansch Schauspelerin
• 21. August: Marcus Schmuck, öösterrieksch Bargstieger (* 1925)
• 26. August: Hans-Rainer Frede, düütsch Politiker un Landdagsafordneter vun Neddersassen (* 1932)
• 28. August: Hans Clarin, düütsch Schauspeler
• 2. September: Fiede Kay, plattdüütsch Singer un Leedermaker (* 1941)
• 11. September: Al Casey, US-amerikaansch Jazzmusiker (* 1915)
• 14. September: Robert Wise, US-amerikaansch Speelbaas un Filmproduzent (* 1914)
• 17. September: Joel Hirschhorn, US-amerikaansch Komponist un Leederschriever (* 1937)
• 20. September: Edmund Wilkens, düütsch un plattdüütsch Schriever (* 1932)
• 27. September: Ronald Golias, brasiliaansch Schauspeler un Komiker (* 1929)
• 28. September: Pol Bury, belgisch Maler un Bildhauer (* 1922)
• 28. September: Leo Sternbach, kroaatsch-amerikaansch Chemiker un Pharmazeut (`* 1908)
• 19. Oktober: Uwe Brauns, düütsch Politiker un Landdagsafordneter (* 1938)
• 24. Oktober: Rosa Parks, US-amerikaansch Minschenrechtsaktivistin un Börgerrechtlerin (* 1913)
• 28. Oktober: Richard Errett Smalley, US-amerikaansch Chemiker un Nobelpriesdräger (* 1943)
• 29. Oktober: Julius Yeshu Çiçek, Arzbischop van de Syyrsch-orthodoxe Kark van Antiochien in Middeleuropa (* 1942)
• 3. November: Hans Timmermann, düütsch Schauspeler, Regisseur un Översetter (* 1926)
• 15. November: Hanne Haller, düütsche Slagersingersche, Komponistin, Ledermakersche, Produzentin un Toonmeestersche (* 1950)
• 19. November: Bob Enevoldsen, US-amerikaansch Jazzmusiker (* 1920)
• 7. Dezember: Adrian Biddle, britisch Kameramann (* 1952)

Nobelpriesen

• Medizin oder Physiologie: Theodor Hänsch, John Lewis Hall, Roy Jay Glauber
• Physik: Yves Chauvin, Richard Royce Schrock, Robert Howard Grubbs
• Chemie: Barry James Marshall, John Robin Warren
• Literatur: Harold Pinter
• Freeden: Mohammed el-Baradei, Internatschonale Atomenergie-Organisatschoon
• Wertschapswetenschapen: Robert Aumann, Thomas Crombie Schelling