Landplanarien

De Landplanarien (Geoplanidae) sünd en Familie in de Klass vun de Dwirrelwörmer. Dor höört se to den Stamm vun de Plattwörmer mit to. Se freet Fleesch un nehrt sik vun allerhand lüttje Deerter. Tohuse sünd se sunnerlich in de Tropen un Subtropen, man ok in matige un kole Regionen vun’e Eer sünd se to finnen. En ganze Reeg vun jem treedt up as Neozoa un sünd in Gemarken inwannert, wo se vordem nich tohuse ween sünd. Dor könnt se de dore Boddenökologie bannig dör’nanner bringen.^[1] Dat gifft mehr as 800 Aarden, de bitherto beschreven wurrn sünd.

Landplanarien
Obama burmeisteri, Kopp lunks. In'n troopschen Regenwoold in't süüdliche Brasilien
Systematik
Domään: Eukaryota Ünnerriek: Veelzellers (Metazoa) Stamm: Plattwörmer (Plathelminthes) Klass: Dwirrelwörmer (Turbellaria) Familie: Landplanarien (Geoplanidae)
Wetenschoplich Naam
(Geoplanidae)
Stimpson, 1857

J. C. C. Loman (1890): Über neue Landplanarien von den Sunda-Inseln. In: M. Weber (Rutg.): Zoologische Ergebnisse einer Reise in Niederländisch Ost-Indien, Band 1.

Kennteken

Landplanarien weert een bit 20 cm lang. Faken sünd se in helle Klören farvt un mustert.^[2] Gegen annere Dwirrelwörmer over sünd de Landplanarien heel un deel anpasst an en Leven up Land. Se könnt keen Water spiekern un mütt vundeswegen in en fuchtig Umto leven. Up de annere Sieten hoolt se sik vun en schier natt Umto af. Landplanarien sünd meist Halfsläge (Hermaphroditen) un vermehrt sik normolerwiese geslechtlich.

Ehre Büte un wie se de fangt

Endeavouria septemlineata grippt en Dubbelfoot ut dat Geslecht Rhinocricus an

Endeavouria septemlineata as Büte vun allerhand annere Landplanarien

All Landplanarien freet Fleesch. De meisten Aarden jaagt lebennige Büte, dat gifft avers ok de wecken, de freet Aas.^[3] To de Deerter, de se freten doot, höört unner annern Insekten un ehre Larven, Dusendfööt, Liekfööt, Mettjen, Sniggen un annere Plattwörmer. Wenn se de Büte grepen hefft, streckt se ehren Pharynx ut un geevt dor Enzyme mit in dat Lief vun dat Opper. So maakt se dat dood un verdaut se dat vor. Dat uplööste Geweev pumpt de denn dör den Pharynx in ehren Darm. Vun de Büte blifft dor faken nix bi over. Allerhand Aarden vun Landplanetarien bringt de Populatschonen vun ehre Bütedeerter meist in Gefohr, uttostarven. Sunnerlich bi Aarden, de nee insleept wurrn sünd (invasive Aarden) is dat düütlich to sehn, as in Grootbritannien un Ierland u. a. bi Arthurdendyus triangulatus, de Mettjen freten deit. Platydemus manokwari warrt in Tosamenhang brocht mit dat Utstarven vun ganze Aarden vun Sniggen in den Pazifikruum.^[4]

Feende

Vunwegen ehren giftigen Sliem un wiel se akelig smecken doot, hefft de Landplanarien man wenig Feende un weert mank de Toppprädaters insorteert. De meisten Rövers mank de Warveldeerter versmaht jem. Dat warrt vertellt, datt dat Loopkävers un Kortflunken gifft, de Arthurdendyus triangulatus freet. Ok de Röversnigge Rectartemon depressus ut de Familie vun de Streptaxidae in Brasilien, Kolumbien un Uruguay fritt – neven annere Deerter – Landplanarien.^[5][6] De Mugge Planarivora insignis hett dat up Landplanetarien afsehn, ehre Larven freet den Plattworm as Parasitoide vun binnen her up.^[7]

• 
  Hamerkopp-Plattworm
• 
  Caenoplana coerulea
• 
  Cephaloflexa araucariana
• 
  Choeradoplana iheringi
• 
  Geoplana burmeisteri
• 
  Kontikia ventrolineata
• 
  Luteostriata graffi
• 
  Obama ladislavii
• 
  Paraba multicolor
• 
  Platydemus manokwari
• 
  Polycladus gayi
• 
  Pseudogeoplana reticulata
• 
  Rhynchodemus sylvaticus
• 
  Supramontana irritata

Wo se vorkamen doot

De Wörmer könnt sik sunnerlich goot anpassen un breedt sik ut in allerhand Habitate, wo dat liek is, as tohuse  

Literatur

• Leigh Winsor, P. M. Johns, G. M. Yeates (1998): Introduction, and ecological and systematic background, to the Terricola (Tricladida). Pedobiologia 42(5-6), 389–404. PDF
• Robert E. Ogren: Predation behaviour of land planarians. Hydrobiologia 305, (1995) S. 105–111. doi:10.1007/BF00036370.
• R. Sluys, M. Kawakatsu, M. Riutort, J. Baguñà (2009). A new higher classification of planarian flatworms (Platyhelminthes, Tricladida). Journal of Natural History 43 (29–30), S. 1763–1777. doi:10.1080/00222930902741669.