Agrigento (stad)

Agrigento is een stad op Sicilië, Italië en tevens hoofdstad van de gelijknamige provincie, de zuidelijkste van Italië. Tot 1927 heette de stad officieel Girgenti. De naam Agrigento werd in dat jaar door Mussolini ingevoerd en wordt aldus door sommigen met het fascisme geassocieerd. Daarom wordt in sommige contexten Girgenti nu nog gebruikt. De stad ligt op een heuvel, op enkele kilometers van de Siciliaanse zuidkust en telt ruim 59.000 inwoners (per april 2017).

Agrigento

Stad in Italië
Situering
Regio	Sicilië
Provincie	Agrigento (AG)
Coördinaten	37° 19′ NB, 13° 35′ OL
Algemeen
Oppervlakte	244 km²
Inwoners (1 januari 2023)	55.512[1] (243 inw./km²)
Hoogte	230 m
Overig
Postcode	92100
Aangrenzende gemeenten	Aragona, Cattolica Eraclea, Favara, Joppolo Giancaxio, Montallegro, Naro, Palma di Montechiaro, Porto Empedocle, Raffadali, Realmonte, Sant'Angelo Muxaro, Siculiana
Beschermheilige	San Gerlando
ISTAT-code	084001
Website	https://comune.agrigento.it/
Detailkaart
Locatie van Agrigento in Agrigento (AG)
Foto's
Portaal    Italië

Geschiedenis

Agrigento werd in 581 v.Chr. gesticht door de Grieken onder de naam Akragas. Van 488 v.Chr. tot zijn dood in 473 v.Chr. werd de stad bestuurd door de tiran Theroon van Akragas. In 406 v.Chr. werd de stad echter grotendeels verwoest door de Carthagers onder leiding van Hannibal Mago, een kleinzoon van Hamilcar Mago. Toch zijn er tot op heden nog enkele tempels bewaard gebleven. Deze zijn met name te vinden in de Valle dei Templi (vallei van de tempels). Vanaf 210 v.Chr., ten tijde van de Tweede Punische Oorlog, hoorde de stad tot de Romeinse Republiek onder de naam Agrigentum.

Archeologische vondsten

Zie Akragas voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

–––		rivieren
––– – –		straten (vermoedelijke verloop)
––– – –		stadsmuren (vermoedelijk verloop)

I–IX		stadspoorten
1		Hephaistostempel	10		Basilicula
2		Kolymbéthra	11		Rotsheiligdom van Demeter
3		heiligdom van de chtonische goden met Dioscurentempel en Tempel L	12		Demetertempel
4		Tempel van de Olympische Zeus	13		Hellenistisch-Romeins stadskwartier
5		Graf van Theroon en Hellenistisch-Romeinse necropool	14		San Nicola en Archeologische Museum
6		Asklepiostempel	15		Ekklesiasterion en Oratorium van Phalaris
7		Heraklestempel	16		Bouleuterion
8		Concordiatempel en vroegchristelijke necropool	17		Athenatempel
9		Heratempel	18		Zeustempel

Werelderfgoed

Agrigento
Werelderfgoed cultuur
Land	Italië
UNESCO-regio	Europa en Noord-Amerika
Criteria	i, ii, iii, iv
Inschrijvingsverloop
UNESCO-volgnr.	831
Inschrijving	1997 (21e sessie)
UNESCO-werelderfgoedlijst

De archeologische locaties van Agrigento staan sinds 1997 op de werelderfgoedlijst van UNESCO.

• 
  Agrigento
• 
  San Lorenzo
• 
  Tempel van Concordia
• 
  Tempel van Concordia, vanuit het westen
• 
  Tempel van Castor en Pollux (Tempel van de Dioscuren)
• 
  Kathedraal (Dom) San Gerlando
• 
  Kathedraal (Dom) San Gerlando
• 
  Tempel van Juno
• 
  Tempel van Hercules
• 
  Tempel van de Olympische Zeus
• 
  Een telamon van de tempel van de Olympische Zeus

Sport

• In 1994 organiseerde Agrigento het wereldkampioenschap wielrennen. Deze editie had een lastig parcours. De wegwedstrijd bij de elite werd gewonnen door Luc Leblanc, de tijdrit door Chris Boardman. Bij de vrouwen zegevierden Monica Valvik (wegwedstrijd) en Karen Kurreck (tijdrit).
• Agrigento was vijf keer aankomstplaats van een etappe in de Giro d'Italia. In 1999 was er de 'Grande Partenza', de Grote Start. De laatste twee ritwinnaars in Agrigento zijn de Italianen Riccardo Riccò (2008) en Diego Ulissi (2020).

Geboren

• Ludovico Bonito (1350-1413), aartsbisschop-kardinaal, primaat van Sicilië, primaat van Corsica, primaat van Sardinië
• Luigi Pirandello (1867-1936), schrijver en Nobelprijswinnaar (1934)
• Calogero Vinti (1926-1997), hoogleraar wiskunde aan de universiteiten van Modena en Reggio Emilia en van Perugia
• Marco Ingrao (1982), Belgisch voetballer
• Gaetano Monachello (1994), voetballer