kruidachtige plant waarvan de korrels of zaden eetbaar zijn

Graan

Graan

Graan is de <a href="/nl/Graanvrucht" title="Graanvrucht" class="wl">vrucht</a> van <a href="/nl/Eenzaadlobbigen" title="Eenzaadlobbigen" class="wl">eenzaadlobbige</a> <a href="/nl/Cultuurgewas" title="Cultuurgewas" class="wl">cultuurgewassen</a> uit de <a href="/nl/Grassenfamilie" title="Grassenfamilie" class="wl">familie van de grassen</a>. Verschillende graansoorten worden geteeld om de eetbare bestanddelen, samengesteld uit <a href="/nl/Meellichaam" title="Meellichaam" class="mw-redirect wl">meellichaam</a>, <a href="/nl/Zemel" title="Zemel" class="mw-redirect wl">zemel</a>, <a href="/nl/Embryo#Planten" title="Embryo" class="wl">kiem</a> en aleuronlaag. Granen, in het bijzonder <a href="/nl/Rijst" title="Rijst" class="wl">rijst</a>, <a href="/nl/Mais" title="Mais" class="mw-redirect wl">mais</a>, <a href="/nl/Tarwe" title="Tarwe" class="wl">tarwe</a> en <a href="/nl/Gerst" title="Gerst" class="wl">gerst</a>, vormen wereldwijd de belangrijkste <a href="/nl/Voedsel" title="Voedsel" class="wl">voedingsbron</a> voor de mens.

<figure class="mw-default-size wiki-thumb"><a href="/nl/Bestand:Various_grains.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:Various_grains.jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Various_grains.jpg/260px-Various_grains.jpg" decoding="async" data-file-width="2700" data-file-height="1825" data-file-type="bitmap" height="176" width="260" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Various_grains.jpg/390px-Various_grains.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Various_grains.jpg/520px-Various_grains.jpg 2x" alt="Various_grains.jpg"></a><figcaption>Verschillende granen en graanproducten</figcaption></figure>
In de onbewerkte, <a href="/nl/Volkorenmeel" title="Volkorenmeel" class="wl">volkoren</a> vorm zijn granen een goede bron van <a href="/nl/Vitamine" title="Vitamine" class="wl">vitaminen</a>, <a href="/nl/Voedingsstof" title="Voedingsstof" class="wl">mineralen</a>, <a href="/nl/Koolhydraat" title="Koolhydraat" class="wl">koolhydraten</a>, <a href="/nl/Vet" title="Vet" class="wl">vetten</a> en <a href="/nl/Proteïne" title="Proteïne" class="wl">eiwitten</a>. Voor sommige graan-<a href="/nl/Product_(economie)" title="Product (economie)" class="wl">producten</a> worden zemelen en de kiem van de <a href="/nl/Graanvrucht" title="Graanvrucht" class="wl">graankorrel</a> verwijderd. Het resterende <a href="/nl/Endosperm" title="Endosperm" class="wl">endosperm</a> bestaat voornamelijk uit <a href="/nl/Zetmeel" title="Zetmeel" class="wl">zetmeel</a>. In veel landen vormt graan in de vorm van <a href="/nl/Rijst" title="Rijst" class="wl">rijst</a>, <a href="/nl/Tarwe" title="Tarwe" class="wl">tarwe</a>, <a href="/nl/Gierst" title="Gierst" class="wl">gierst</a> of <a href="/nl/Maïs" title="Maïs" class="wl">maïs</a> het belangrijkste deel van het dagelijkse voedsel. Daarbij zijn <a href="/nl/Voedselzekerheid" title="Voedselzekerheid" class="wl">voedselzekerheid</a>, <a href="/nl/Voedselveiligheid" title="Voedselveiligheid" class="wl">voedselveiligheid</a> en voedselkwaliteit van het graan belangrijk. Het Europese <a href="/nl/Gemeenschappelijk_Landbouwbeleid" title="Gemeenschappelijk Landbouwbeleid" class="mw-redirect wl">Gemeenschappelijk Landbouwbeleid</a> streeft ernaar de voedselzekerheid van granen in de Europese Unie (EU) veilig te stellen.

Graan wordt verwerkt tot <a href="/nl/Voedingsmiddel" title="Voedingsmiddel" class="wl">voedingsmiddelen</a> in de <a href="/nl/Voedingsindustrie" title="Voedingsindustrie" class="wl">voedingsindustrie</a>, als <a href="/nl/Grondstof" title="Grondstof" class="wl">grondstof</a> gebruikt voor de <a href="/nl/Brandstof" title="Brandstof" class="wl">brandstof</a> <a href="/nl/Bio-ethanol" title="Bio-ethanol" class="mw-redirect wl">bio-ethanol</a>, en vormt daarnaast een bestanddeel van <a href="/nl/Dierenvoer" title="Dierenvoer" class="wl">dierenvoer</a>. Reststromen - die vrijkomen bij de verwerking of productie - worden hergebruikt, zoals <a href="/nl/Stro" title="Stro" class="wl">stro</a>, of voedingsmiddelen over de <a href="/nl/Houdbaarheidsdatum" title="Houdbaarheidsdatum" class="wl">houdbaarheidsdatum</a>.

Graan is de vrucht van eenzaadlobbige cultuurgewassen uit de familie van de grassen. Verschillende graansoorten worden geteeld om de eetbare bestanddelen, samengesteld uit meellichaam, zemel, kiem en aleuronlaag. Granen, in het bijzonder rijst, mais, tarwe en gerst,  vormen wereldwijd de belangrijkste voedingsbron voor de mens. In de onbewerkte, volkoren vorm zijn granen een goede bron van vitaminen, mineralen, koolhydraten, vetten en eiwitten. Voor sommige graan-producten worden zemelen en de kiem van de graankorrel verwijderd. Het resterende endosperm bestaat voornamelijk uit zetmeel. In veel landen vormt graan in de vorm van rijst, tarwe, gierst of maïs het belangrijkste deel van het dagelijkse voedsel. Daarbij zijn voedselzekerheid, voedselveiligheid en voedselkwaliteit van het graan belangrijk. Het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid streeft ernaar de voedselzekerheid van granen in de Europese Unie veilig te stellen. Graan wordt verwerkt tot voedingsmiddelen in de voedingsindustrie, als grondstof gebruikt voor de brandstof bio-ethanol, en vormt daarnaast een bestanddeel van dierenvoer. Reststromen - die vrijkomen bij de verwerking of productie - worden hergebruikt, zoals stro, of voedingsmiddelen over de houdbaarheidsdatum. 