O intemerata
katholiek gebed / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
Het O intemerata (O onbevlekte) is een gebed tot Maria dat in de meeste getijdenboeken is opgenomen. In de 14e eeuw is het vrij zeldzaam, en in de 15e eeuw werd het stilaan populair. Ook in de 16e eeuw bleef het veelvuldig in gebruik. Het gaat altijd samen met een ander gebed tot de Heilige Maagd: het Obsecro te. De gebeden hebben geen vaste plaats in het getijdenboek, maar komen dikwijls tussen de uittreksels uit de evangelies en de Mariagetijden.
Het O intemerata ontstond waarschijnlijk in de twaalfde eeuw in de Franse cisterciënzerkloosters en was aanvankelijk een gebed tot Maria en de apostel Johannes.[1][2] Zowel de oudere versie met Johannes als de jongere waarin uitsluitend Maria werd aangeroepen, bleven naast elkaar in omloop. Er was geen “canonieke” vorm voor dit gebed, er zijn tientallen versies van in omloop. Men kopieerde de versie die men voorhanden had, eventueel met enkele wijzigingen, en die versie diende later als origineel voor een volgende scribent.
De tekst van het gebed kon opgesteld worden in een vrouwelijke of een mannelijke vorm, in functie van de eigenaar van het getijdenboek. Hoewel ook in getijdenboeken bestemd voor vrouwen, de “mannelijke” tekst werd gebruikt, kan men er nagenoeg zeker van zijn dat het manuscript ook voor een vrouwelijke eigenaar was bedoeld als men een vrouwelijke versie had gebruikt.[3][4] Dit kan nuttig zijn bij de bestudering van handschriften.