Strengpers

extrusiepers voor klei / Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

De strengpers is een extrusiepers, geschikt voor massaproductie van baksteen, plavuizen, bepaalde typen dakpannen en andere producten van klei. Dit artikel gaat voornamelijk in op de productie van stenen.

CathrinesmindeZiegelei-04.jpg
Strengpers in het Deense Cathrinesminde Teglværksmuseum: rechtsboven de opvoerband voor klei, daaronder (in de cilinder) de toevoerschroef. De linkse cilinder is de pers, met de perskop half zichtbaar achter de witte kast. Geheel links de beugel met de snijdraad.
Schema_strengpers.jpg
Strengpers met wormschroef, schematisch. De klei wordt met de toevoerschroef (bovenaan) in de strengpers gebracht. In de pers zelf stuwt een tweede schroef de klei naar het mondstuk, dat taps toeloopt, zodat de lucht deels uit de klei gedrukt wordt.
Clay_Extrusion_Tool.jpg
Strengpers: het mondstuk, met een streng klei (gelig)
Extrusion_Tool.jpg
Strengpers: het mondstuk, zonder klei. De stalen doorns maken de holtes in de steen.
Brickyard3.jpg
Steenfabriek in het Tsjechische Kryry: De pers staat rechts, buiten beeld. De stenen worden gesneden, daarna moeten ze drogen en gaan ze naar de oven.
Briqueterie_de_la_Bret%C3%AAche_-_fili%C3%A8re.jpg
Tuilerie de la Bretèche, een Franse steenfabriek, monument sinds 1999. Het dradenkruis links, bij het mondstuk, verdeelt de streng in de lengterichting, de draad rechts kort hem af.
MarinaBeach_Decorative_Installations.jpg
Zuilen van strengperssteen in India
Ziegel_1.jpg
Strengperssteen
Tegelr%C3%B6r_2013.jpg
Holle stenen, gemaakt met een strengpers. Klik voor vergroting: de snijsporen zijn duidelijk zichtbaar.
Assentamento_com_argamassa_polim%C3%A9rica.JPG
Verlijming met polymeer cementmortel (PCM)
Murivo_-_v%C3%A4z%C3%A1k.JPG
Een muur van Porotherm-blokken van Wienerberger AG, de grootste baksteenfabrikant ter wereld

Hoewel er oudere voorbeelden bekend zijn, begint de techniek van de strengpers zich vooral in de negentiende eeuw te ontwikkelen, mede door een grote vraag naar drainagepijpen. In de loop van de twintigste eeuw is hij uitgegroeid tot de snelste machine om baksteen te vormen.[1] Hij dankt zijn naam aan de streng klei die uit de pers komt en tot vormelingen gesneden wordt, stukken klei ter grootte van een steen. Een normale strengperssteen is hard en hoekig, maar het productieproces biedt meer mogelijkheden tot vormgeving dan bij de andere twee machinetypes voor het maken van vormelingen. De machines en de vier baksteensoorten worden besproken onder het kopje De strengpers tegenover andere machines. Van de vier steensoorten is in de meeste Europese landen de strengperssteen de gangbaarste voor metselwerk.[2][1] Straatstenen zijn vaker van een ander type, de vormbaksteen.

In de negentiende eeuw hebben strengpersen zich geleidelijk ontwikkeld. Pas toen ze omstreeks 1880 voldoende ontwikkeld en betaalbaar waren, konden ze concurreren met handwerk. Bij het kopje Geschiedenis is een technische tekening opgenomen van een machine uit het begin van de twintigste eeuw. De huidige machines werken in wezen hetzelfde.