ster in het centrum van het sterrenstelsel

<span class="mw-page-title-main">Zon</span>

<p>De <b>zon</b> is de <a href="/nl/Ster_(hemellichaam)" title="Ster (hemellichaam)" class="wl">ster</a> die het dichtst bij de <a href="/nl/Aarde_(planeet)" title="Aarde (planeet)" class="wl">aarde</a> staat en het centrum van het <a href="/nl/Zonnestelsel" title="Zonnestelsel" class="wl">zonnestelsel</a> vormt. De zon is een <a href="/nl/Hoofdreeksster_type_G" title="Hoofdreeksster type G" class="wl">middelgrote ster</a> in een buitenste arm van het <a href="/nl/Melkweg_(sterrenstelsel)" title="Melkweg (sterrenstelsel)" class="wl">Melkwegstelsel</a>. Vanaf de aarde gezien is de zon verreweg het helderste object aan de hemel; de zon bepaalt dan ook het gebruikelijke onderscheid tussen dag en nacht. De zon is verantwoordelijk voor het overgrote deel van de <a href="/nl/Warmte" title="Warmte" class="wl">warmte</a> in de <a href="/nl/Aardatmosfeer" title="Aardatmosfeer" class="wl">aardatmosfeer</a> en is de belangrijkste bron van <a href="/nl/Energie" title="Energie" class="wl">energie</a> voor het leven op aarde.</p>

<div id="sjabloon_zie" style="padding:0.5em; margin-bottom:0.5em; border-bottom:1px solid #aaa; font-size:95%;" role="note" about="#mwt1"><span style="padding-right:0.5em;"><span><span><img loading="lazy" alt="Disambig-dark.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/25px-Disambig-dark.svg.png" decoding="async" data-file-width="444" data-file-height="340" data-file-type="drawing" height="19" width="25" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/38px-Disambig-dark.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/50px-Disambig-dark.svg.png 2x"></span></span></span> <i>Zie <a href="/nl/Zon_(doorverwijspagina)" title="Zon (doorverwijspagina)" class="mw-disambig wl">Zon (doorverwijspagina)</a> voor andere betekenissen van Zon.</i>
</div>
<div class='mobile-collapse'><header class="mobile-collapse-header mobile-collapse-btn"><b>Quick facts: Zon, Symbool, Type, Fysische gegevens, Leefti...</b> <span class='arrow'>▼</span></header> <table class="infobox mobile-collapse-element" cellpadding="1" cellspacing="1"> 
<tbody><tr><th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#e3e3e3;  text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Zon</th></tr>
<tr>








<td style="text-align:center; padding:3px 0 3px 0;" colspan="3"><span><a href="/nl/Bestand:The_Sun_by_the_Atmospheric_Imaging_Assembly_of_NASA's_Solar_Dynamics_Observatory_-_20100819.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:The_Sun_by_the_Atmospheric_Imaging_Assembly_of_NASA's_Solar_Dynamics_Observatory_-_20100819.jpg"><img loading="lazy" alt="The_Sun_by_the_Atmospheric_Imaging_Assembly_of_NASA%27s_Solar_Dynamics_Observatory_-_20100819.jpg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/The_Sun_by_the_Atmospheric_Imaging_Assembly_of_NASA%27s_Solar_Dynamics_Observatory_-_20100819.jpg/266px-The_Sun_by_the_Atmospheric_Imaging_Assembly_of_NASA%27s_Solar_Dynamics_Observatory_-_20100819.jpg" decoding="async" data-file-width="4044" data-file-height="3860" data-file-type="bitmap" height="254" width="266" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/The_Sun_by_the_Atmospheric_Imaging_Assembly_of_NASA%27s_Solar_Dynamics_Observatory_-_20100819.jpg/399px-The_Sun_by_the_Atmospheric_Imaging_Assembly_of_NASA%27s_Solar_Dynamics_Observatory_-_20100819.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/The_Sun_by_the_Atmospheric_Imaging_Assembly_of_NASA%27s_Solar_Dynamics_Observatory_-_20100819.jpg/532px-The_Sun_by_the_Atmospheric_Imaging_Assembly_of_NASA%27s_Solar_Dynamics_Observatory_-_20100819.jpg 2x"></a></span></td></tr>
<tr>
<td style="text-align:center;" colspan="3"><div style="font-size:90%">Een <a href="/nl/Valse_kleuren" title="Valse kleuren" class="wl">ingekleurde</a> satellietfoto van de zon, <br> vastgelegd door de <a href="/nl/STEREO_(ruimtemissie)" title="STEREO (ruimtemissie)" class="wl">Stereo-missie</a> in 2010</div></td></tr>
<tr>















<th><a href="/nl/Symbool" title="Symbool" class="wl">Symbool</a></th>
<td colspan="2"><span><a href="/nl/Bestand:Sun_symbol_(fixed_width).svg" class="mw-file-description image wl" title="Symbool"><img loading="lazy"alt="Symbool" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Sun_symbol_%28fixed_width%29.svg/20px-Sun_symbol_%28fixed_width%29.svg.png" decoding="async" data-file-width="15" data-file-height="15" data-file-type="drawing" height="20" width="20" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Sun_symbol_%28fixed_width%29.svg/30px-Sun_symbol_%28fixed_width%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Sun_symbol_%28fixed_width%29.svg/40px-Sun_symbol_%28fixed_width%29.svg.png 2x"></a></span></td></tr>
<tr>
<th>Type</th>
<td colspan="2"><a href="/nl/Gele_dwerg" title="Gele dwerg" class="mw-redirect wl">Gele dwerg</a></td></tr>
<tr>











































<th class="infobox-kop" colspan="3">Fysische gegevens</th></tr>
<tr>


<th>Leeftijd</th>
<td colspan="2">~ 4,59 miljard jaar</td></tr>
<tr>







<th><a href="/nl/Diameter" title="Diameter" class="wl">Diameter</a></th>
<td colspan="2">1,393 miljoen <a href="/nl/Kilometer" title="Kilometer" class="wl">km</a></td></tr>
<tr>








<th><a href="/nl/Massa_(natuurkunde)" title="Massa (natuurkunde)" class="wl">Massa</a></th>
<td colspan="2">1,989×10<sup>30</sup> <a href="/nl/Kilogram" title="Kilogram" class="wl">kg</a></td></tr>
<tr>
<th><a href="/nl/Valversnelling" title="Valversnelling" class="wl">Valversnelling</a></th>
<td colspan="2">274 m/s<sup>2</sup></td></tr>
<tr>
<th><a href="/nl/Ontsnappingssnelheid" title="Ontsnappingssnelheid" class="wl">Ontsnappingssnelheid</a></th>
<td colspan="2">619,3 km/s</td></tr>
<tr>
<th><a href="/nl/Temperatuur" title="Temperatuur" class="wl">Oppervlaktetemperatuur</a></th>
<td colspan="2">5780 <a href="/nl/Kelvin_(eenheid)" title="Kelvin (eenheid)" class="wl">K</a></td></tr>
<tr>
<th><a href="/nl/Dichtheid_(natuurkunde)" title="Dichtheid (natuurkunde)" class="mw-redirect wl">Dichtheid</a> (ρ)</th>
<td colspan="2">In de kern:<br>148 g/cm<sup>3</sup></td></tr>
<tr>
<th><a href="/nl/Rotatieperiode" title="Rotatieperiode" class="wl">Rotatietijd</a></th>
<td colspan="2">Equator: 25,38 <a href="/nl/Dag" title="Dag" class="wl">dagen</a><br>45° NB/ZB: 27,4 dagen</td></tr>
<tr>
<th><a href="/nl/Spectraalklasse" title="Spectraalklasse" class="wl">Spectraalklasse</a></th>
<td colspan="2">G2V</td></tr>
<tr>

<th><a href="/nl/Magnitude" title="Magnitude" class="wl">Absolute helderheid</a></th>
<td colspan="2">4,83 mag</td></tr>
<tr>








<th>Fysische samenstelling</th>
<td colspan="2">70% <a href="/nl/Waterstof_(element)" title="Waterstof (element)" class="wl">H</a>, 28% <a href="/nl/Helium" title="Helium" class="wl">He</a>,<br> 0,9% <a href="/nl/Zuurstof_(element)" title="Zuurstof (element)" class="wl">O</a>, 0,4% <a href="/nl/Koolstof" title="Koolstof" class="wl">C</a>, <br> 0,15% <a href="/nl/Neon_(element)" title="Neon (element)" class="wl">Ne</a>, 0,15% <a href="/nl/IJzer_(element)" title="IJzer (element)" class="wl">Fe</a>, <br>0,09% <a href="/nl/Stikstof_(element)" title="Stikstof (element)" class="wl">N</a>, 0,08% <a href="/nl/Silicium" title="Silicium" class="wl">Si</a>, <br> 0,07% <a href="/nl/Magnesium" title="Magnesium" class="wl">Mg</a>, 0,05% <a href="/nl/Zwavel" title="Zwavel" class="wl">S</a></td></tr>
<tr>











































<th class="infobox-kop" colspan="3">Waarnemingsgegevens</th></tr>
<tr>










<th>Schijnbare helderheid</th>
<td colspan="2">−26,74 mag</td></tr>
<tr>
<th><a href="/nl/Afstand" title="Afstand" class="wl">Afstand</a> tot Aarde /<br>centrum van Melkweg</th>
<td colspan="2">1 <a href="/nl/Astronomische_eenheid" title="Astronomische eenheid" class="wl">AE</a> /<br>27 000 <a href="/nl/Lichtjaar" title="Lichtjaar" class="wl">lichtjaar</a></td></tr>
<tr>




























































































<td class="infobox-kop center" colspan="3">
<table cellspacing="0" cellpadding="0">
<tbody><tr><td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b><span>&nbsp;</span> <span class="noviewer"><a href="/nl/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description image wl" title="Portaalicoon"><img loading="lazy"alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" data-file-width="36" data-file-height="32" data-file-type="drawing" height="20" width="22" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x"></a></span> <span>&nbsp;</span></td>
<td class="ta-left"><b><a href="/nl/Portaal:Astronomie" title="Portaal:Astronomie" class="wl">Astronomie</a>  </b></td></tr>
</tbody></table></td></tr>


</tbody></table> <footer class='mobile-collapse-footer mobile-collapse-btn'><b>Close</b> <span class='arrow'>▲</span></footer></div>

<p>De zon is opgebouwd uit zeer heet <a href="/nl/Plasma_(aggregatietoestand)" title="Plasma (aggregatietoestand)" class="wl">plasma</a>. Ze bevat ruim 99% van de materie van het zonnestelsel, voornamelijk <a href="/nl/Waterstof_(element)" title="Waterstof (element)" class="wl">waterstof</a> en <a href="/nl/Helium" title="Helium" class="wl">helium</a>.<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-Woolfson00_1-0"><a href="#cite_note-Woolfson00-1" style="counter-reset: mw-Ref 1;"><span class="mw-reflink-text">[1]</span></a></span> Het binnenste deel van de zon is zo heet en dicht dat er <a href="/nl/Kernfusie" title="Kernfusie" class="wl">kernfusie</a> plaatsvindt: iedere seconde wordt er ongeveer 600 miljoen ton waterstof omgezet in helium. De energie die daarbij vrijkomt, wordt grotendeels uitgestraald in de vorm van straling, waaronder <a href="/nl/Zichtbaar_licht" title="Zichtbaar licht" class="mw-redirect wl">zichtbaar licht</a>. Het oppervlak van de zon vertoont een wisselend aantal <a href="/nl/Zonnevlek" title="Zonnevlek" class="wl">zonnevlekken</a>, die veroorzaakt worden door lokale magneetvelden die de <a href="/nl/Convectie" title="Convectie" class="wl">convectie</a> remmen.</p>

<p>De zon wordt geclassificeerd als een <a href="/nl/Dwergster" title="Dwergster" class="wl">dwergster</a> (gele dwerg). De zon ontwikkelde zich ongeveer 4,6 miljard jaar geleden en bevindt zich nu halverwege de <a href="/nl/Hoofdreeks" title="Hoofdreeks" class="wl">hoofdreeks</a>.<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-2"><a href="#cite_note-2" style="counter-reset: mw-Ref 2;"><span class="mw-reflink-text">[2]</span></a></span><span class="mw-ref reference" id="cite_ref-nasazon_3-0"><a href="#cite_note-nasazon-3" style="counter-reset: mw-Ref 3;"><span class="mw-reflink-text">[3]</span></a></span> Over enkele miljarden jaren zal de zon zijn volgende ontwikkelingsfase ingaan. Het waterstof binnen de zonnekern zal opraken, waardoor de kern onder zijn eigen gewicht ineenstort. De zon zal vervolgens in hitte en grootte toenemen (<a href="/nl/Rode_reus" title="Rode reus" class="wl">rode reus</a>), en daarbij <a href="/nl/Venus_(planeet)" title="Venus (planeet)" class="wl">Venus</a> en <a href="/nl/Mercurius_(planeet)" title="Mercurius (planeet)" class="wl">Mercurius</a> verzwelgen en de aarde onbewoonbaar maken. Aan het eind van zijn levensloop zal de zon zijn buitenste lagen loslaten (<a href="/nl/Planetaire_nevel" title="Planetaire nevel" class="wl">planetaire nevelfase</a>) en transformeren in een <a href="/nl/Witte_dwerg" title="Witte dwerg" class="wl">witte dwerg</a>.</p>

<p>De zon heeft door zijn enorme invloed op de mens een grote culturele en mythologische waarde. De zon werd en wordt in sommige culturen beschouwd als een godheid: <a href="/nl/Zonnegod" title="Zonnegod" class="wl">zonnegoden</a> duiken op in veel verschillende <a href="/nl/Mythologie" title="Mythologie" class="wl">mythologieën</a>. De <a href="/nl/Synodische_dag" title="Synodische dag" class="wl">synodische</a> rotatie van de aarde en haar baan rond de zon vormen de basis van zonnekalenders, waaronder de <a href="/nl/Gregoriaanse_kalender" title="Gregoriaanse kalender" class="wl">Gregoriaanse kalender</a> die wereldwijd veel gebruikt wordt.<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-intro_4-0"><a href="#cite_note-intro-4" style="counter-reset: mw-Ref 4;"><span class="mw-reflink-text">[4]</span></a></span></p>



De zon is de ster die het dichtst bij de aarde staat en het centrum van het zonnestelsel vormt. De zon is een middelgrote ster in een buitenste arm van het Melkwegstelsel. Vanaf de aarde gezien is de zon verreweg het helderste object aan de hemel; de zon bepaalt dan ook het gebruikelijke onderscheid tussen dag en nacht. De zon is verantwoordelijk voor het overgrote deel van de warmte in de aardatmosfeer en is de belangrijkste bron van energie voor het leven op aarde. De zon is opgebouwd uit zeer heet plasma. Ze bevat ruim 99% van de materie van het zonnestelsel, voornamelijk waterstof en helium. Het binnenste deel van de zon is zo heet en dicht dat er kernfusie plaatsvindt: iedere seconde wordt er ongeveer 600 miljoen ton waterstof omgezet in helium. De energie die daarbij vrijkomt, wordt grotendeels uitgestraald in de vorm van straling, waaronder zichtbaar licht. Het oppervlak van de zon vertoont een wisselend aantal zonnevlekken, die veroorzaakt worden door lokale magneetvelden die de convectie remmen. De zon wordt geclassificeerd als een dwergster . De zon ontwikkelde zich ongeveer 4,6 miljard jaar geleden en bevindt zich nu halverwege de hoofdreeks. Over enkele miljarden jaren zal de zon zijn volgende ontwikkelingsfase ingaan. Het waterstof binnen de zonnekern zal opraken, waardoor de kern onder zijn eigen gewicht ineenstort. De zon zal vervolgens in hitte en grootte toenemen , en daarbij Venus en Mercurius verzwelgen en de aarde onbewoonbaar maken. Aan het eind van zijn levensloop zal de zon zijn buitenste lagen loslaten en transformeren in een witte dwerg. 