Aa en Hunze

Aa en Hunze (uitspraak^ⓘ) is een gemeente in het noordoosten van de provincie Drenthe in Nederland. De naam van de gemeente verwijst naar de rivieren de Drentsche Aa en de Hunze, die beide door de gemeente stromen. Naar deze rivieren is ook het waterschap Hunze en Aa's genoemd, waarbinnen de gemeente ligt. De gemeente telt 25.845 inwoners en heeft een totale oppervlakte van 278,87 km², waarvan 276,09 km² land en 2,78 km² water (22 november 2024, Bron: CBS)^[1]. Het gemeentehuis staat in Gieten. De gemeente is in 1998 ontstaan door de samenvoeging van de voormalige gemeenten Rolde, Gasselte, Gieten en Anloo.

Aa en Hunze

Gemeente in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie	Drenthe Drenthe
Coördinaten	53° 0′ NB, 6° 45′ OL
Algemeen
Oppervlakte	278,87 km²
- land	276,09 km²
- water	2,78 km²
Inwoners (22 nov 2024)	25.845? (94 inw./km²)
Bestuurs­centrum	Gieten
Belangrijke verkeersaders
Politiek
Burgemeester (lijst)	Anno Wietze Hiemstra (CDA)
Economie
Gemiddeld inkomen (2023)	€ 38.800 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2024)	€ 349.000
WW-uitkeringen (2023)	13 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	9443-9469, 9510-9519, 9654-9659
Netnummer(s)	050, 0592, 0598, 0599
CBS-code	1680
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Website	www.aaenhunze.nl
Bevolkingspiramide (2023)
Topografische kaart
Topografische kaart van de gemeente
Foto's
Bevolking Aa en Hunze per woonkern in 2021 (de tien grootste kernen)
Portaal    Nederland

Geschiedenis

De gemeente bestaat uit twee verschillende delen, met elk een verschillende achtergrond. De twee delen worden gescheiden door de Hondsrug die zelf bij het westelijke gedeelte hoort. Dit zandgedeelte hoort tot de oudste bewoonde streken van Nederland. Binnen de gemeente liggen in totaal 12 hunebedden. Daarnaast zijn vooral in de omgeving van Anloo vele grafheuvels te vinden. Dit westelijke deel wordt gekenmerkt door een esdorpenlandschap. Naast Anloo waren ook Rolde en Balloo in de middeleeuwen vergaderplaatsen voor de Etstoel, het hoogste bestuurlijke en juridische college in het toenmalige Drenthe.

Het oostelijke gedeelte van de gemeente kent een veel kortere bewoningsgeschiedenis. De veengebieden langs de Hunze zijn vanuit de dorpen op de Hondsrug, met name Annen, Eext, Gieten en Gasselte ontgonnen.

Wapen en vlag

Zie Wapen van Aa en Hunze en Vlag van Aa en Hunze voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.

De nieuw gevormde gemeente heeft ervoor gekozen een nieuw wapen aan te nemen, waarin geen van de wapens van de oude gemeenten is terug te vinden. Het wapen bestaat uit een groen (sinopel) vlak, waarop een getralied dubbel kruis staat in goud. In het eerste kwartier staat een gouden leliekroon. Het wapen wordt gedekt door een gouden kroon met drie bladeren en twee parels. Het wordt vastgehouden door twee reebokken.

De leliekroon in het eerste kwartier verwijst naar zowel Maria, die ook in het wapen van Drenthe voorkomt, als naar het feit dat de etstoel in het verleden vergaderde in plaatsen die in de gemeente liggen. Het getraliede kruis verwijst naar de twee historische hoofdroutes die door de gemeente lopen: Groningen - Coevorden, over de Hondsrug, en Assen - Gieten en verder naar Veendam. Tegenwoordig zijn dat de N34 en de N33.

De gemeentevlag is van het wapen afgeleid. Het groen in de vlag (en in het wapen) is een verwijzing naar het agrarische karakter van de gemeente.

Kernen

De gemeente Aa en Hunze telt 35 officiële kernen.^[2] Het gemeentehuis bevindt zich in Gieten.

Officiële kernen

Amen, Anderen, Anloo, Annen, Annerveenschekanaal, Balloërveld, Balloo, Deurze, Eext, Eexterveen, Eexterveenschekanaal, Eexterzandvoort, Ekehaar, Eldersloo, Eleveld, Gasselte, Gasselternijveen, Gasselternijveenschemond, Gasteren, Geelbroek, Gieten, Gieterveen, Grolloo, Marwijksoord, Nieuw Annerveen, Nieuwediep, Nijlande, Nooitgedacht, Oud Annerveen, Papenvoort, Rolde, Schipborg, Schoonloo, Spijkerboor en Vredenheim.

Andere plaatsen

Naast deze officiële kernen bevinden zich in de gemeente de volgende andere plaatsen: Achter 't Hout, Bareveld (gedeeltelijk), Bonnen, Bonnerveen, Bosje, Bovenstreek, De Hilte, Eerste Dwarsdiep, Gasselterboerveen, Gasselterboerveenschemond, Gieterzandvoort, Kostvlies, Marwijksoord, Schreierswijk, Streek, Torenveen, Tweede Dwarsdiep en Veenhof.

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten en oorlogsmonumenten, zie:

• Lijst van rijksmonumenten in Aa en Hunze
• Lijst van oorlogsmonumenten in Aa en Hunze

Kunst in de openbare ruimte

Zie Lijst van beelden in Aa en Hunze voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de gemeente Aa en Hunze zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte.

Politiek

College van burgemeester en wethouders: (college 2022-2026)

• Burgemeester: Anno Wietze Hiemstra - CDA
• Wethouder: Ivo Berghuis - Gemeentebelangen Aa en Hunze
• Wethouder: Richard Heling - VVD
• Wethouder: Kiena ten Brink - PvdA

Gemeenteraad

Zetelverdeling gemeenteraad 2022-2026

      

De 21 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ Gemeentebelangen: 9
■ VVD: 3
■ GL: 3
■ PvdA: 3
■ D66: 2
■ CDA: 1

Uitslagen van de gemeenteraadsverkiezingen

Partij	1997	2002	2006	2010	2014	2018	2022
Gemeentebelangen Aa en Hunze (voorheen: Combinatie Gemeentebelangen)	5	7	5	7	8	10	9
VVD	5	5	4	4	3	4	3
GroenLinks	1	2	2	2	2	2	3
PvdA	6	5	9	5	4	3	3
D66	1	-	-	1	2	1	2
CDA	1	2	1	2	2	1	1
Totaal	19	21	21	21	21	21	21
Opkomst	59,7%	63,2%	67,1%	61,6%	63,6%	63,1%	57,5%

Cijfers en statistieken

Werkloosheid

Ontwikkeling werkloosheid in de periode 2003 t/m 2007^[3]:

Jaar	Nederland	Noord-Nederland	Provincie Drenthe	Aa en Hunze
2003	7,8	10,2	9,2	7,1
2004	9,5	12,1	11,4	8,7
2005	9,5	12,1	11,4	8,5
2006	9,1	11,6	11,5	8,7
2007	7,5	9,6	9,2	6,9

In vergelijking met het werkloosheidspercentage in Drenthe, Noord-Nederland en Nederland zijn de cijfers voor de gemeente Aa en Hunze relatief gunstig over de periode 2003 t/m 2007.

Bevolking

In 2018 telde de gemeente Aa en Hunze volgens de gegevens van het CBS 25.390 inwoners, 12.666 mannen en 12.724 vrouwen.^[4] Aa en Hunze is de gemeente met het laagste percentage inwoners met een niet-westerse migratieachtergrond, op 1 januari 2020 had 2,5% van de inwoners een niet-westerse migratieachtergrond.

Leeftijd

Leeftijd	Percentage van de bevolking
0 - 15 jaar	16%
15 - 25 jaar	9%
25 - 45 jaar	19%
45 - 65 jaar	34%
65 jaar e.o.	23%

Stedenbanden

Aa en Hunze heeft de volgende actieve stedenbanden:

• Żerków (Polen)

Stedenbanden uit het verleden:

• Opočno (Tsjechië) 1990-2016^[5]

Openbaar vervoer

Er zijn een aantal busverbindingen van Qbuzz in de gemeente Aa en Hunze:

Lijn	Soort	Route	Opmerking(en)
	Q-link	Annen - Zuidlaren - Westlaren - A28 - Groningen CS - Centrum - UMCG - Meerstad (- Harkstede - Scharmer)
21	Streekbus	Assen - Rolde - Grolloo - Schoonoord - Sleen - Emmen
24	Streekbus	Assen - Rolde - Borger - Stadskanaal - Winschoten	Rijdt niet 's avonds en op zondag
29	Streekbus	Emmen - Noord-Sleen - (Schoonloo - De Kiel - Schoonoord -) Sleen - Erm - Emmen	De eerste twee ritten rijden van/naar Schoonloo
51	Streekbus	Groningen - Haren - Onnen - Noordlaren - Zuidlaren - Schuilingsoord - Annen - Anloo - Gasteren - Loon - Assen
59	Streekbus	Gieten - Gasselte - Drouwen - Borger - Exloo
77	Streekbus	Gieten - De Hilte - Wildervank
107	Spitsbus	Stadskanaal - Bareveld - Annerveenschekanaal - Kiel-Windeweer - Hoogezand - Groningen
300	Qliner	Groningen - N34 - Gieten - Borger - N34 - Emmen
310	Qliner	Veendam - Bareveld - Gieten - Assen
312	Qliner	Groningen - N34 - Gieten - Gasselte - Gasselternijveen - Stadskanaal
418	Nachtbus	Groningen → Haren → Glimmen → Westlaren → Zuidlaren → Schuilingsoord → Annen → Gieten → Groningen