Enewetak

Enewetak of Eniwetok is een atol behorend tot de Marshalleilanden, centraal gelegen in de Stille Oceaan. Het bestaat uit ongeveer 40 kleine eilandjes van in totaal 6 vierkante kilometer, die een lagune omvatten van 80 vierkante kilometer. Het atol ligt op 11,30° Noorderbreedte en 162,20° Oosterlengte, op 525 kilometer afstand van Kwajalein, 1020 kilometer ten zuidwesten van Wake-eiland en 4400 km ten zuidwesten van Honolulu. Enewetak is het tweede westelijke gelegen atol van de Ralikketen. In 1999 had het 853 inwoners (vijfde plaats van het land). Bij de census van 2021 was dit gedaald tot 296. De grootste eilanden zijn Eniwetok of Enewetak, Engebi of Athur, Parry, Muty en Igurin.

Enewetak

Atol van  Marshalleilanden
Locatie
Land	Marshalleilanden
Locatie	Grote Oceaan
Coördinaten	11° 22′ NB, 162° 20′ OL
Algemeen
Oppervlakte	6 km²
Inwoners (2021)	296
Detailkaart
Foto('s)
Enewetak
Portaal    Oceanië

Geschiedenis

Vroeger was Eniwetok een Spaanse kolonie. Het was bij de Europeanen onbekend tot het in 1794 werd aangedaan door het Britse handelsschip Walpole. De Britten noemden het eiland "Brown's Range" Het werd bezocht door diverse Europese schepen, voordat het in 1885 een Duitse kolonie werd. Enewetak werd samen met de rest van de Marshalleilanden in 1914 bezet door de Japanse troepen en ingelijfd bij Japan. Het werd in 1920 onder mandaat gebracht door de Volkenbond.

Tweede Wereldoorlog

De Japanners negeerden het atol tijdens de Tweede Wereldoorlog zeker niet. In november 1942 bouwden ze een vliegveld op Engebi, met bereikbaarheid van hun vliegtuigen naar de Carolinen en de rest van de Marshalls. Toen de Gilberteilanden in januari 1944 werden aangevallen door Amerikaanse mariniers en hun vloot, verdedigde het Japanse leger (de "1e Amfibiebrigade") het atol. Ze waren echter niet in staat de eilanden te behouden, en toen de Amerikaanse troepen hun Februari-invasie lanceerden, gaven de Japanners zich na een week over. Op 19 februari 1944 veroverden de Amerikanen de eilanden in Operatie Catchpole. Het volledige atol werd op 28 februari onder Amerikaanse controle gebracht. Op Eniwetok verloren 34 Amerikaanse mariniers het leven, 94 raakten gewond en 3 mariniers werden vermist. Aan Japanse zijde vielen er 700 doden en 25 soldaten gingen in Amerikaans gevangenschap.

Kernproeven

Na het einde van de Tweede Wereldoorlog besloten de Verenigde Staten Eniwetok te gebruiken als onderdeel van de Amerikaanse "Pacific Proving Grounds". Het hele gebied werd daartoe geëvacueerd.

Ivy Mike test, 31 oktober 1952

In het hele testgebied werden in totaal 43 atoomproeven uitgevoerd tussen 1948 en 1958. De eerste test van een waterstofbom kreeg de codenaam "Ivy Mike" en werd uitgevoerd in het najaar van 1952 als deel van "Operatie Ivy", met een explosieve kracht van 10 megaton TNT. Bij de proeven werd gebruikgemaakt van onbemande B-17 Flying Fortresses die door de radioactieve wolk vlogen om monsters te nemen. Het effect hiervan werd gecontroleerd met op afstand bediende meetapparatuur. Ook het geluid en de temperatuur van de atoomwolk werden gemeten. In totaal namen 16 tot 20 B-17's deel aan deze atoomproeven. De gebruikte eilanden in het testgebied raakten sterk radioactief besmet. Tijdens de atoomproeven waren ongeveer 11 000 Amerikaanse mecaniciens, wetenschappers en militairen aanwezig. Ze onderzochten de explosiewolken van de bomtesten, waarbij tussen 1948 en 1958 ook enkele raketten werden gelanceerd.

Terugkeer van de bevolking

De bevolking keerde terug in de jaren 70. Op 15 mei 1977 gaf de Amerikaanse regering de opdracht de eilanden te ontsmetten. Voordat de bevolking terug mocht komen, werd er eerst met geigertellers nagegaan of de eilanden stralingsvrij waren. Drie eilanden zijn totaal onbewoonbaar verklaard en eromheen is een spergebied vastgelegd. Het wordt tegenwoordig dan ook afgeraden de eilanden te bezoeken. Als dieren als zeevogels en vissen op de eilanden stranden, kunnen ze radioactief besmet raken.