Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen

De Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen, ook bekend als GMR, is een samenwerkingsverband van zeventien gemeenten op basis van de Wet gemeenschappelijke regelingen. Op een na maken de gemeenten deel uit van de provincie Gelderland. De gemeente Mook en Middelaar ligt in het uiterste noorden van de provincie Limburg. GMR doet onder meer dienst als woningmarktregio.

Groene Metropoolregio
Arnhem-Nijmegen

Metropoolregio in Nederland
Situering
Provincie	Gelderland Gelderland
Algemeen
Oppervlakte	1019.37 km²
Inwoners (2023)	772.291
Overig
Website	Officiële website
Portaal    Nederland

Geschiedenis

De Groene Metropoolregio is op 1 januari 2021 van start gegaan als opvolger van de Regio Arnhem Nijmegen (RAN)^[1]. De geschiedenis van de regionale samenwerking begint in 1988 met de oprichting van Het Knooppunt Arnhem-Nijmegen (KAN). De steden Arnhem en Nijmegen werden in dat jaar opgenomen als een knooppunt in de Vierde nota ruimtelijke ordening. Het was de bedoeling dat het knooppunt Arnhem Nijmegen zou uitgroeien tot een stadsprovincie, maar In 1995 is dit beleid beëindigd. De regionale samenwerking Knooppunt Arnhem-Nijmegen werd in 2006 opgevolgd door de Stadsregio Arnhem-Nijmegen. De positie van de stadsregio kreeg een wettelijke basis in de Wet gemeenschappelijke regelingen van 1 januari 2006. De Stadsregio Arnhem-Nijmegen functioneerde tot 31 december 2014 als zogenaamde plusregio. De plusregio's werden in 2014 opgeheven. Onder de naam Regio Arnhem-Nijmegen zijn de activiteiten van de Stadsregio afgebouwd (liquidatie 22 juni 2017). Het overleg tussen de gemeenten en de provincie Gelderland bleef bestaan.^[2] De gemeente Montferland trad per 1 januari 2025 uit de GMR en stapte over naar Regio Achterhoek (8RHK).^[3]

Periode	Verband	Status	Functies/opgaven	Gemeenten
1988–2005	Knooppunt Arnhem-Nijmegen (KAN)	VINO-knooppunt	Stadsprovincie, transporthub	27 (t/m 31-12-2000) 20 (anno 2005, na herindelingen)
2006–2017	Stadsregio Arnhem Nijmegen (SAN)	Plusregio (Wgr) (t/m 31-12-14)	Stadsregioraad (t/m 22-6-17) Verkeerstaken (t/m 31-12-14)	20 (2005–2014) 18 (1-1-15: fusie Berg en Dal)
dec 2015–2020	Regio Arnhem Nijmegen (RAN)	Bestuurssamenwerking (Wgr)	Portefeuillehoudersoverleg (PFO) voor regionale bestuurlijke slagkracht	18 (1-1-18: fusie Rijnwaarden met Zevenaar)
2021–heden	Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen (GMR)	Metropoolregio (Wgr)	ruimtelijke opgaven & woningbouw economie & arbeidsmarkt leefbaarheid, natuur & landschap, cultuur & erfgoed mobiliteit & bereikbaarheid circulariteit, duurzaamheid, klimaat & energie	18 (2021–2024) 17 (1-1-25: uittreding Montferland)

Opgaven

De samenwerking werkt met vijf bestuurlijke opgaven. Iedere gemeente maakt periodiek aan de hand van een regionale agenda keuzes over de opgaven en gezamenlijke projecten waar ze aan deelneemt^[4].

De vijf bestuurlijke opgaven gaan over de onderwerpen:

• Mobiliteit en bereikbaarheid
• Economie en arbeidsmarkt
• Circulariteit, duurzaamheid, klimaat & energie
• Woningbouw en leefomgeving
• Leefbaarheid, natuur, landschap, cultuur en erfgoed

Regionale agenda

De Groene Metropoolregio werkt aan de hand van een regionale agenda^[5]. De uitvoering van de regionale agenda wordt voor meer jaren vastgelegd. Er is een regionale agenda voor 2025-2028 en een meerjarige begroting.

Gemeenten

Kaart van intergemeentelijke samenwerkingen in Gelderland en aangrenzende provincies in 2016.

  Stadsregio Arnhem-Nijmegen (2016).
Binnen de regio hebben enkele gemeentelijke herindelingen plaatsgevonden, waaronder de vorming van Berg en Dal (2015) en de fusie van Rijnwaarden met Zevenaar (2018). Gemeente Montferland deed in 2016–2024 ook mee met Regio Arnhem-Nijmegen, daarna weer met Regio Achterhoek.

Er maken 17 gemeenten deel uit van de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen. De tabel toont bij elke gemeente het inwonertal per 22 november 2024.

Gemeente	Inwonertal
Arnhem Arnhem	167.632
Nijmegen Nijmegen	187.049
Overbetuwe Overbetuwe	48.919
Lingewaard Lingewaard	47.314
Zevenaar Zevenaar	45.041
Rheden Rheden	43.661
Wijchen Wijchen	41.545
Berg en Dal Berg en Dal	35.474
Renkum Renkum	31.419
Beuningen Beuningen	26.725
Duiven Duiven	24.872
Druten Druten	19.590
Heumen Heumen	16.836
Westervoort Westervoort	15.151
Doesburg Doesburg	11.079
Mook en Middelaar Mook en Middelaar	8.153
Rozendaal Rozendaal	1.831
Totaal	772.291

Voormalige leden:

Gemeente	Inwonertal
Montferland Montferland
Totaal