Maarten Larmuseau

Maarten Larmuseau (Zottegem, 3 januari 1983)^[1] is een Vlaams geneticus en genealoog gespecialiseerd in genetische genealogie en populatiegenetica. Hij is professor aan het Centrum voor Menselijke Erfelijkheid (CME) van de Katholieke Universiteit Leuven en deeltijds docent aan de Universiteit Antwerpen voor de vakgebieden 'genealogie' en 'genetisch erfgoed'.^[2] In 2025 omschreef het prestigieuze tijdschrift Science Larmuseau als 'the paternity detective' en een internationale pionier in de genetische genealogie.^[3]

Maarten Larmuseau
Volledige naam	Maarten H.D. Larmuseau
Geboren	3 januari 1983
Geboorteland	België
Bekend van	Genetische genealogie, populatiegenetica
Standaardafkorting	M.H.D. Larmuseau
Portaal    Biologie

Larmuseau onderzoekt de rol van biologische verwantschap in de samenleving. Hij verwierf internationale bekendheid met zijn onderzoek naar de historische koekoeksgraad (buitenechtelijke afstamming) en pionierde met grootschalige burgerwetenschapsprojecten zoals De Gen-iale Stamboom en MamaMito, dat maternale verwantschappen via mitochondriaal DNA onderzoekt. Zijn genetisch genealogisch werk omvat ook forensische genetica, historisch DNA-onderzoek via ancientDNA (o.a. uit vroege en late middeleeuwen) en historische DNA-identificatie (o.a. van Albert I, Ludwig van Beethoven, Franse koningen), alsook ethische vraagstukken rond genetische gegevens en menselijke resten.

Levensloop

Larmuseau groeide op in Zandbergen (deelgemeente van Geraardsbergen).^[1] Hij studeerde en doctoreerde aan de Katholieke Universiteit Leuven en was later ook postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit van Leicester. Zijn vroege onderzoek focuste op populatiegenetica van mariene vissen, maar sinds 2009 legde hij zich toe op genetische genealogie en het belang van biologische afstamming in de samenleving via de combinatie van modern DNA en ancientDNA met stambomen en familiegeschiedenis.

Wetenschappelijk werk

Genetische genealogie

Larmuseau ontwikkelde methoden om de graad van historische buitenechtelijke afstamming (de door hem genoemde 'koekoeksgraad') te kwantificeren via Y-chromosomen, familienamen en stamboomdata. Zijn onderzoek toonde aan dat de koekoeksgraad in West-Europa gedurende de laatste 500 jaar gemiddeld 1–2% bedraagt, met pieken in de 19e eeuw bij stedelijke arbeidersklassen.^[4][5] Deze bevindingen werden internationaal uitgebreid opgepikt, onder meer door The New York Times^[6] en New Scientist.^[7]

Burgerwetenschap

Sinds 2009 lanceerde Larmuseau verschillende burgerwetenschappelijk projecten rond genetische genealogie samen met Familiekunde Vlaanderen, waaronder het 'DNA-project Hertogdom Brabant', 'DNA-project België' en 'De Gen-iale Stamboom'. In 2020 lanceerde Larmuseau het succesvolle MamaMito, een citizen science-initiatief waarbij 7.800+ deelnemers hun moederlijke stamreeks documenteerden. Dit leverde unieke inzichten op in maternale verwantschappen over meerdere eeuwen die werden getest via mitochondriaal DNA, met toepassingen in genealogisch en biomedisch onderzoek.^[8]

Historisch DNA-onderzoek

Larmuseau onderzocht historische migratiepatronen, verwantschapspatronen en pathogenen via modern DNA en ancient DNA, waaronder:

• De 16e-eeuwse migratie van Frankrijk naar Vlaanderen,^[9]
• Het Merovingische grafveld in Koksijde (650–750 n.Chr.), waar twee genetisch verschillende groepen samen leefden,^[10]
• De begraafplaats op de Groenmarkt in Sint-Truiden (700-1800 n.Chr.) waar voor het eerst bewijs voor de pest in de 14de eeuw in de Lage Landen werd gevonden.^[11]

Hij realiseerde met zijn team reeds tal van historische identificaties via verwantschapsanalyse:

• Koning Albert I van België (via bloedsporen),^[12]
• Componist Ludwig van Beethoven (koekoekskind in stamlijn),^[13]
• de Zalige Idesbaldus,^[14]
• Koning Hendrik IV van Frankrijk en koning Lodewijk XVI van Frankrijk (deze laatste twee samen met Jean-Jacques Cassiman).^[15]

Ethische vraagstukken

Larmuseau waarschuwde voor de risico’s van genetische privacy, met name bij commerciële DNA-tests.^[16] Zijn werk benadrukt de noodzaak van ethische richtlijnen voor genetisch onderzoek, vooral in forensische en genealogische contexten.

Ook kaart Larmuseau vaak in ethische publicaties en opiniestukken het gebrek aan respect met menselijke resten op publieke begraafplaatsen^[17] en musea^[18].

Maatschappelijke betrokkenheid

Onderwijs en wetenschapscommunicatie

• Docent: professor aan de KU Leuven in de faculteit Geneeskunde, ook gastprofessor Genealogie en Genetisch erfgoed aan de Universiteit Antwerpen (sinds 2021).
• Columnist: Vaste bijdragen aan Vlaamse Stam (het tijdschrift van Familiekunde Vlaanderen) en Gen.magazine (CBG Centrum voor Familiegeschiedenis).
• Prijzen:
  • KVAB Jaarprijs Wetenschapscommunicatie (2022),
  • EOS Publieksprijs Wetenschapscommunicatie (2022),
  • Paul Van Oye-prijs (2011, KVAB).

Erfgoed en cultuur

• Jurylid: Onroerend Erfgoedprijs (Agentschap Onroerend Erfgoed).
• Bestuurslid:
  • Vlaams-Nederlandse tijdschrift Volkskunde
  • Academische Stichting Leuven
• Publicaties:
  • In haar voetsporen: Op zoek naar onze voormoeders (2021, Uitgeverij Sterck & De Vreese, met Maite De Beukeleer).^[19]
• Media-optredens:
  • Deskundige in Het verhaal van Vlaanderen (VRT) en Het zit in de familie (Eclips TV).
  • Theaterproject Bastaard (2015, met Kyoko Scholiers) over genetische familiegeheimen.
  • Theaterproject Wie we zijn (2019, met Fien Leysen en Het Nieuwstedelijke) over identiteit en familiegeschiedenis.

Erkenning

• Ridder in de orde van 't Manneke uit de Mane (2023).
• Broederschap van het Manneken Pis van Geraardsbergen (2016).
• Neologisme: Introduceerde de term koekoeksgraad in de Nederlandse taal.^[20]

Trivia

• Larmuseau berekende dat hij 3% genetische overeenkomst deelt met Constant Lievens, nonkel van zijn overgrootmoeder – een illustratie van hoe snel autosomale DNA-verwantschap vervaagt over generaties.^[21]
• Hij onderzocht het neanderthaler-DNA van Tom Waes voor de VRT-serie Het verhaal van Vlaanderen.

Publicaties (selectie)

• A Historical-Genetic Reconstruction of Human Extra-Pair Paternity. Current Biology (2019).
• Larmuseau, M.; De Beukeleer, M. (2021). In haar voetsporen: Op zoek naar onze voormoeders. Sterck & De Vreese. ISBN 9789056157067.