Medal of Freedom

De Medal of Freedom is een hoge Amerikaanse onderscheiding die uitgereikt is tussen 6 juli 1945 en 22 februari 1963.

Medal of Freedom

De Amerikaanse kolonel Frank M.S. Johnson decoreert in Den Haag 20 mensen die in de Tweede Wereldoorlog bemanningen van neergeschoten geallieerde vliegtuigen uit handen van de Duitsers wisten te houden met de Medal of Freedom.

Instelling

De onderscheiding werd ingesteld bij wet op 6 juli 1945 en de voorwaarden werden aangepast bij presidentieel besluit op 5 april 1952 door de Verenigde Staten van Amerika. De Medal of Freedom werd hernoemd op 22 februari 1963 tot Presidential Medal of Freedom, zodat na deze datum de originele onderscheiding van deze naam en met dit uiterlijk niet meer werd uitgereikt. In België en Nederland, in het voormalige Nederlands-Indië en in andere landen in Europa alsmede Canada en Australië is een aantal verzetsstrijders uit de Tweede Wereldoorlog gedecoreerd met deze hoge onderscheiding.

Beschrijving en toekenningsvereisten

In aanmerking kwamen personen die geen deel uitmaakten van het Amerikaanse Leger, wanneer ze ná 6 december 1941 (de startdatum van deelname door de Verenigde Staten aan de Tweede Wereldoorlog) een daad van verdienste hadden verricht, waardoor de Verenigde Staten of hun bondgenoten geholpen werden in de oorlog tegen een gewapende vijand of gedurende enige periode van nationale noodtoestand (uitgeroepen door de president of het Congres), waarmee de belangen of veiligheid van de Verenigde Staten of hun bondgenoten waren gediend. Deze onderscheiding werd slechts uitgereikt indien andere mogelijke militaire onderscheidingen niet van toepassing waren.

Onder speciale omstandigheden (indien er geen sprake was van een oorlogstoestand of nationale ramp), kon door of namens de President deze onderscheiding tevens worden uitgereikt aan personen die een daad van verdienste in het belang van de veiligheid van de Verenigde Staten hadden verricht.

De Medal of Freedom bestaat uit een ronde bronzen schijf waarop het linkerprofiel is afgebeeld van een persoon die een hoofddeksel draagt dat lijkt op een Amerikaanse zeearend, versierd met sterren. Eronder staat het woord FREEDOM. Op de achterkant van de medaille staat de Liberty Bell in het midden, met daaromheen de inscriptie: UNITED STATES OF AMERICA. Het lint is rood met vier smalle witte strepen naar het centrum toelopend.

De Medal of Freedom werd onderverdeeld in vier graden, indien uitgereikt aan niet-Amerikanen en is dan het equivalent van het Legioen van Verdienste voor Amerikanen in het leger:

• met gouden palm (with gold palm) voor mensen met de vergelijkende rang van grootofficier (chief commander) in het leger van hun land. (79 uitgegeven)
• met zilveren palm (with silver palm) voor de vergelijkende rang van commandeur (commander) in het leger van hun land. (350 uitgegeven)
• met bronzen palm (with bronze palm) voor de vergelijkende rang van officier (officer) of legionair (legionnaire) in het leger van hun land. (987 uitgegeven)
• zonder palm (without palm) voor burgers (dan het equivalent van de Bronze Star). (4754 uitgegeven)

De palmtekens waren kleine metalen palmbladspeldjes uitgevoerd in goud, zilver of brons.

In de praktijk werd bij uitreiking aan verzetsstrijders na de Tweede Wereldoorlog niet vastgehouden aan de vergelijkbare militaire rang bij het bepalen van de hoogte van de onderscheiding, maar werd vooral gekeken naar de omvang, inzet en waarde van hun verzetsactiviteiten. Ook is deze uitgereikt aan wetenschappers en artiesten die door hun werk bijdroegen aan het beëindigen van de Tweede Wereldoorlog en later nog aan 259 buitenlandse veteranen in de Koreaanse Oorlog. De onderscheiding werd ook aan Amerikaanse burgers (dan altijd zonder palm) uitgereikt om diverse redenen in de periode 1955-1963.

Uitreiking in Nederland, België en Nederlands-Indië

De onderscheiding werd uitgereikt in een aantal sessies, één op vijf locaties vlak na de Tweede Wereldoorlog in 1946 en 1947 en één acht jaar erna in 1952 op drie locaties voor diegenen die ook in aanmerking kwamen maar bij de eerste lichting nog niet bekend waren bij de Amerikanen als zodanig. Ook zijn er individueel enkele uitgereikt. De eerste sessies vonden plaats in Den Haag op 4 september 1946; Amsterdam 21 november 1946; Maastricht 18 januari 1947; Utrecht 12 maart 1947, in Brussel op 16 februari 1947 (302 Belgen door admiraal A.G. Kirk) en in Brussel op 23 maart 1947. De tweede serie vond plaats in Den Haag op 8 april 1953; Amsterdam 7 mei 1953 en Brussel 1953. Negen Nederlanders en drie Belgen werden onderscheiden met de hoogste versie, die met gouden palm. Dit betroffen Elvire Degreef, Micheline Dumont, Joke Folmer, Walraven van Hall, Peter van den Hurk, Andrée de Jongh, Lambertus Neher, Joop Piller, Harry Tummers, Johan Hendrik Weidner, Jos van Wijlen en Derk Wildeboer.^[1] Eén Nederlander heeft de Medal of Freedom ontvangen voor haar humanitaire inzet tijdens de Koreaoorlog, de verpleegkundige C.M. Koopman.^[2]