Raleigh (concern)

Raleigh is een groot Brits concern, dat in het verleden motorfietsen produceerde en ook verschillende motorfietsmerken opkocht. Sinds 1935 bouwt het alleen nog fietsen.

Raleigh lichte motorfiets uit 1919

Raleigh flat twin uit 1921

Raleigh 700 cc boxermotor uit 1922

Raleigh 800 cc twin uit 1924

Raleigh Type 2 Sports 350 cc uit 1925

Raleigh Type 6 Sports 350 cc uit 1926

Raleigh 500 Sports uit 1928

Raleigh 600 cc 1932

De fietsafdelingen van beroemde merken als BSA, Triumph, Rudge en anderen gingen ooit in het Raleigh-concern op, maar ook minder bekende, zoals Carlton in Carlton-in-Lindrick, Phillips, Hercules in Birmingham, Sun en Norman.

Voorgeschiedenis

Het bedrijf werd in 1888 opgericht door Frank Bowden onder de naam Bowden Raleigh Industries. Vanaf 1890 noemde hij het bedrijf Raleigh Cycle Co. Ltd., Nottingham. In 1896 werd een nieuwe fabriek geopend, indertijd de grootste fietsenfabriek ter wereld. Bowden was ook eigenaar van het merk Bowden en patenthouder van de bowdenkabel. Na zijn ontmoeting met Henry Sturmey en ingenieur James Archer ontstond in 1902 het merk Sturmey-Archer. Sturmey en Archer hadden allebei een versnellingsnaaf voor fietsen ontwikkeld. Bowden bracht het tweetal samen dat vervolgens de Three-Speed Syndicate Ltd. of Nottingham oprichtte. De naaf van Sturmey-Archer werd door Bowden in zijn fietsen toegepast en Sturmey-Archer bleef op die manier ook verbonden aan Raleigh. In 1921 overleed Frank Bowden op 73-jarige leeftijd. Hij werd opgevolgd door zijn zoon: Sir Harold Bowden.

Naamgeving

Raleigh was gevestigd aan Raleigh Street in Nottingham. Deze straat was weer genoemd naar de Britse schrijver, dichter, spion en ontdekkingsreiziger Sir Walter Raleigh.

Fietsen en motorfietsen

Raleigh "Britannica Bicycle Tandem" uit 1911

Raleigh damesfiets uit 1929

Raleigh sportfiets uit 1956

Raleigh Chopper uit 1970

Nadat men eerst begon met de productie van fietsen kwamen daar in 1901 ook fietsen met hulpmotor bij. Op de Stanley Show in dat jaar toonde Raleigh twee "Werner-lookalikes", waarvan er één was voorzien van een Werner-motor en de ander van een DAW-blok. Latere modellen werden ook geleverd met een Schwan-hulpmotor, zoals "Sir Walter". Dit duurde tot 1905.

In 1919 ging men weer gemotoriseerde fietsen met het hulpmotortje boven het voorwiel produceren, maar vanaf 1921 ook "echte" motorfietsen met een dwarsgeplaatste 698 cc tweecilinder boxermotor. William Comery, directeur en hoofd van de ontwerpafdeling, had al tijdens de Eerste Wereldoorlog plannen gemaakt voor deze nieuwe motorfiets, en zelfs al een prototype gebouwd. Het versnellingsbakhuis was een integraal onderdeel van het frame; het binnenwerk van de versnellingsbak was uiteraard van Sturmey-Archer. Er was een Brampton Biflex voorvork toegepaste en zelfs achtervering met bladveren. Zowel de primaire- als de secundaire transmissie gebeurde met volledig ingesloten ketting. Een ander opmerkelijk detail was dat alle kleppen waren voorzien van twee veren om een maximaal contact met het nokprofiel te krijgen en het “dichthameren” van de klep te voorkomen. Deze bijzonder luxueuze machine bleek echter veel te duur en de productie werd in 1923 beëindigd. Men bleef echter tot in 1933 motorfietsen produceren.

Raleigh bouwde naast 698 cc tweecilinder boxermotoren onder andere 798 cc V-twins en eencilinders van 174- tot 496 cc. Sturmey-Archer leverde motorblokken aan Raleigh en andere fabrieken.

In 1932 nam men de fietsenafdeling van Humber over. In 1933 stopte Raleigh met de bouw van motorfietsen om zich toe te leggen op drie- en vierwielige auto's bestelwagens. Vanaf 1935 maakte Raleigh alleen nog fietsen. In 1943 werd de fietsenafdeling van Rudge ingelijfd en in 1957 ook die van BSA. In 1958 kwam Raleigh met een bromfiets zonder versnellingen en zonder vering, en daarna bouwde men nog de Franse Mobylette in licentie. In 1960 ging het bedrijf samen met de British Tube Investments Group (TI), waardoor de fietsafdelingen van Hercules, Norman, Phillips en Sun werden toegevoegd. In 1967 werd ook Moulton Bicycles overgenomen, zeven jaar later werd dit weer ongedaan gemaakt.

Wielrennen

De wereldtitel van Arthur Zimmerman was goede reclame voor het fietsenmerk Raleigh

De Amerikaanse wielrenner Arthur Augustus Zimmerman kreeg in 1893 twee Raleigh fietsen van het concern en zij maakten uitgebreid reclame met zijn portret. Dat jaar werd hij winnaar van het eerste wereldkampioenschap op de sprint.

In de jaren zeventig heeft Raleigh zich ook nadrukkelijk beziggehouden met de sponsoring van de beroemde TI-Raleigh wielerformatie van Peter Post. Deze wielerformatie domineerde gedurende een aantal jaren het profwielrennen op een wijze die daarna nooit meer geëvenaard is. Enkele namen uit deze ploeg: Jan Raas, Gerrie Knetemann, Joop Zoetemelk, Henk Lubberding, Leo van Vliet, Bert Pronk, Cees Priem, Johan van der Velde en verzorger Ruud Bakker.

Vrachtwagentje

In 1933 ontwierp Raleigh een driewielige bestelwagen. Later werd het bedrijf Reliant opgericht met het doel de productie ervan over te nemen. Dit bedrijf groeide uit tot een fabrikant van personenwagens.