Tietjerksteradeel

Tietjerksteradeel (uitspraak^ⓘ; officieel, Fries: Tytsjerksteradiel [ti’tsjɛrkstəradi.əl]^?, uitspraak^ⓘ) is een gemeente in de Nederlandse provincie Friesland. De gemeente telt 32.595 inwoners (22 november 2024, CBS) en heeft een oppervlakte van 161,41 km².

Tietjerksteradeel
Tytsjerksteradiel

Gemeente in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie	Friesland Friesland
Coördinaten	53° 11′ NB, 5° 59′ OL
Algemeen
Oppervlakte	161,41 km²
- land	148,86 km²
- water	12,55 km²
Inwoners (22 nov 2024)	32.595? (219 inw./km²)
Bestuurs­centrum	Bergum
Belangrijke verkeersaders	Spoorlijn Harlingen - Nieuwe Schans
Station(s)	Hurdegaryp
Politiek
Burgemeester (lijst)	Tineke Schokker (CDA, wnd.)[1]
Economie
Gemiddeld inkomen (2023)	€ 34.900 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2024)	€ 295.000
WW-uitkeringen (2023)	13 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	9061-9266,9091-9099,9250-9268
Netnummer(s)	058, 0511, 0512
CBS-code	0737
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Amsterdamse code	11241
Website	www.t-diel.nl
Bevolkingspiramide (2023)
Portaal    Nederland

De gemeente is gelegen op het Friese platteland, ten oosten van de provinciehoofdstad Leeuwarden. Sinds 1989 is de Friese naam van de gemeente de officiële; daarvoor was het Nederlandse Tietjerksteradeel de officiële naam. De hoofdplaats is Bergum.

Kernen

Tietjerksteradeel telt zestien officiële kernen (dorpen). Sinds 1989 zijn de Friese plaatsnaamaanduidingen de officiële. De plaatsnaamborden van de dorpen zijn doorgaans tweetalig, waarbij de Nederlandse naam in een kleiner lettertype onder de Friese naam staat. De plaatsnaamborden van de buurtschappen zijn doorgaans eentalig Fries.

Dorpen

Topografische gemeentekaart van Tietjerksteradeel, september 2023

Nederlandse naam	Officiële (Friese) naam	Inwoners (1 januari 2023)
Bergum	Burgum	9.960
Hardegarijp	Hurdegaryp	5.030
Noordbergum	Noardburgum	2.290
Giekerk	Gytsjerk	2.260
Oenkerk	Oentsjerk	2.060
Garijp	Garyp	1.905
Tietjerk	Tytsjerk	1.610
Oostermeer	Eastermar	1.585
Suameer	Sumar	1.385
Eestrum	Jistrum	940
Rijperkerk	Ryptsjerk	775
Oudkerk	Aldtsjerk	665
Molenend	Mûnein	655
Suawoude	Suwâld	625
Eernewoude	Earnewâld	410
Wijns	Wyns	250

Bron: CBS

Overige officiële kernen:

• Bartlehiem (gedeeltelijk)
• Veenwoudsterwal (Feanwâldsterwâl) (gedeeltelijk)

Buurtschappen

• De Joere
• Giekerkerhoek (Gytsjerksterhoeke)
• Hoogzand (It Heechsân)
• Iniaheide
• Kleinegeest (Lytse Geast)
• Kuikhorne (Kûkherne) (deels)
• Noordermeer (Noardermar)
• Quatrebras
• Schuilenburg (Skûlenboarch)
• Siegerswoude (Sigerswâld)
• Suameerderheide (Sumarreheide)
• Tergracht (Tergrêft) (deels)
• Witveen (It Wytfean)
• Zwartewegsend (Swarteweisein)
• Zevenhuizen (Sânhuzen)

Politiek

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Tietjerksteradeel bestaat uit 23 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1998:

Gemeenteraadszetels
Partij	1998	2002	2006	2010	2014	2018	2022
FNP	3	3	3	5	5	5	5
CDA	8	8	7	6	6	6	5
BVNL	0	0	0	0	0	0	3
PvdA	5	4	7	4	4	3	3
VVD	3	3	2	3	3	3	2
GroenLinks	1	2	2	3	2	3	2
ChristenUnie	1	1	1	1	2	2	2
D66	2	1	0	0	0	1	1
Gemeentebelangen	2	2	1	1	1	0	0
Totaal	23	23	23	23	23	23	23

College van burgemeester en wethouders

Zie lijst van burgemeesters van Tietjerksteradeel.

Sinds 2022 zijn de wethouders:

• Tytsy Willemsma (FNP) – Financiën en belastingen, Organisatie en ontwikkeling, Beheer openbare ruimte, Afvalinzameling, Verkeer en vervoer, Recreatie en toerisme, Kultuer & Frysk, Europa en internationalisering (tevens locoburgemeester)
• Caroline de Pee (CDA) – Sociaal Domein, Sport en sûnens, Onderwijs, Economische zaken
• Berber van Zandbergen (Pvda/GL) – Ruimte, Duurzaamheid en transitievisie warmte, Milieu

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten en oorlogsmonumenten, zie:

• Lijst van rijksmonumenten in Tietjerksteradeel
• Lijst van oorlogsmonumenten in Tietjerksteradeel

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
		Noardeast-Fryslân Noardeast-Fryslân		Dantumadeel Dantumadeel
Leeuwarden Leeuwarden				Achtkarspelen Achtkarspelen
		Smallingerland Smallingerland