Watson Brake

Watson Brake is een archeologische vindplaats in de huidige Ouachita Parish, Louisiana, uit de archaïsche periode. Watson Brake dateert van ongeveer 5400 jaar geleden (ongeveer 3500 v.Chr.) en wordt door veel archeologen beschouwd als het oudste aardwerk (mound) in Noord-Amerika. Het is ouder dan de Egyptische piramiden of Stonehenge in Groot-Brittannië. De ontdekking en datering ervan in een artikel gepubliceerd in 1997 veranderden de ideeën van Amerikaanse archeologen over oude culturen in het zuidoosten van de Verenigde Staten en hun vermogen om grote, complexe projecten door de eeuwen heen te beheren. De archeologen herzagen hun datering van de oudste aardwerken met bijna 2000 jaar, en moesten erkennen dat het door de eeuwen heen werd ontwikkeld door een jager-verzamelaarssamenleving, in plaats van door, wat bekend stond als gebruikelijker voor latere mounds, een meer sedentaire samenleving afhankelijk van maïsteelt en met een hiërarchische, gecentraliseerde politiek.

Watson Brake
Artistieke impressie
Situering
Land	Verenigde Staten
Locatie	Ouachita Parish
Coördinaten	32° 22′ NB, 92° 8′ WL
Informatie
Datering	5.400 BP
Periode	Archaïsche periode
Cultuur	Evanscultuur[1]
Schematische voorstelling
Portaal    Archeologie

De Watson Brake mounds zijn in de loop van eeuwen aangelegd door leden van een jager-verzamelaarsgemeenschap. De heuvels liggen nabij Watson Bayou in de uiterwaarden van de Ouachita, nabij het huidige Monroe in Noord-Louisiana, Verenigde Staten. Watson Brake bestaat uit een ovale formatie van elf aarden heuvels tot 7,6 meter hoog, verbonden door wallen om een ovaal van bijna 270 m te vormen.

Watson Brake is 1900 jaar ouder dan het bekendere Poverty Point in Noord-Louisiana. De bouw daarvan begon rond 3500 BP en men dacht eerder dat het de vroegste heuvellocatie in Noord-Amerika was.

De ontdekking en datering van Watson Brake als een vindplaats uit de midden-archaïsche periode tonen aan dat de pre-agrarische en pre-keramische inheemse culturen binnen het grondgebied van de huidige Verenigde Staten veel complexer waren dan eerder werd gedacht. Hoewel ze voornamelijk jagers-verzamelaars waren, planden en organiseerden ze eeuwenlang grote werkkrachten om de complexe heuvel- en walconstructies te realiseren. Monumentale bouwwerken markeerden wereldwijd de opkomst van sociale complexiteit. De aardewerken in het oosten van Noord-Amerika maken deel uit van de monumentale traditie van de mensheid.

Ontdekking en datering

Begin jaren 1980 bracht Reca Bamburg Jones, een plaatselijke bewoner, de vindplaats onder de aandacht van professionele archeologen. In 1981, nadat houtkap meer van de vindplaats had onthuld, identificeerde Jones het patroon van elf heuvels, verbonden door aardwallen, een complex van 280 meter breed vormend. In 1983 publiceerden Jones en John Belmont de vindplaats in een onderzoek naar de prehistorie in de vallei van de Ouachita. Rond deze tijd werd de vindplaats getoond aan Joe W. Saunders, destijds regionaal archeoloog voor de staat.

De site was sinds de jaren vijftig in particulier beheer. Ongeveer de helft van de site is nog steeds in handen van verschillende familieleden, die archeologische opgravingen en bijbehorende werkzaamheden hebben toegestaan, maar geen openbare bezichtiging toelaten. In 1996 erkende The Archaological Conservancy het belang van de site en kocht de helft ervan, om deze later aan de staat te verkopen voor behoud.

Sinds de jaren 1990 heeft koolstofdatering door een team van de Northeast Louisiana University de grote ouderdom van de vindplaats aangetoond. Het team van Joe W. Saunders et al. publiceerde in 1997 een artikel in Science waarin de ouderdom van het heuvelcomplex werd vastgesteld.

De analyse van 27 radiokoolstofdateringen geeft aan dat de site aanvankelijk rond 6000 BP werd bewoond tijdens de midden- archaïsche periode. De bouw van de heuvels begon rond 5.500 BP en duurde ongeveer 500 jaar. Gedurende die periode werden de heuvels in verschillende fasen vergroot. Opgravingen geven aan dat er voldoende tijd was tussen de bouwperiodes zodat er bovenop de heuvels en wallen afvalhopen van de bewoners konden ontstaan. Daarnaast dateerden teams van de Universiteit van Texas in Austin en de Universiteit van Washington de site met behulp van zandkorrels en organische zuren in de bodem.

Bewijs van de afvalhopen geeft aan dat Watson Brake mogelijk werd gebruikt als een basis door mobiele jagers-verzamelaars van de zomer tot de herfst. Saunders en zijn team suggereren dat de bouwepisodes bij Watson Brake samenvielen met periodes van onvoorspelbare regenval veroorzaakt door El Niño-gebeurtenissen. Ze konden een gemeenschappelijke reactie op nieuwe spanningen door droogtes en overstromingen vertegenwoordigen die een plotseling onvoorspelbaardere voedselbasis creëerden. Resten van de afvalhopen lieten zien dat de bevolking afhankelijk was van vis, schaaldieren en rivierdieren, aangevuld met lokale eenjarigen: ganzenvoet (Chenopodium berlandieri), duizendknoop (Polygonum spp.), en mogelijk moerasvlier (Iva annua). Na verloop van tijd consumeerden de mensen meer landdieren, zoals herten, kalkoenen, wasberen, buidelratten, eekhoorns en konijnen, wat waarschijnlijk verband hield met veranderende habitat- en waterwegomstandigheden. De site lijkt rond 2800 v.Chr. te zijn verlaten. Dit kan veroorzaakt zijn door een achteruitgang van het hoofdkanaal, grind-/zandbankhabitats, achterwatermoerassen en kleine stroomhabitats in de buurt van de vindplaats.

Samen met andere midden-archaïsche vindplaatsen in Louisiana en Florida laat Watson Brake de ontwikkeling zien van complexe samenlevingen onder jagers-verzamelaars. Ze bewoonden de vindplaats slechts seizoensgebonden, maar waren wel in staat om complexe monumentale constructies te plannen en te organiseren over een periode van enkele honderden jaren.

In tegenstelling tot Poverty Point, waar bewoners projectielpunten maakten met materialen die ze vanuit verre oorden, waaronder Wisconsin en Tennessee, verhandelden, tonen de artefacten van Watson Brake lokale materialen en productie. De projectielpunten dateren uit het midden- tot laat-archaïsch tijdperk en werden minder vaak geproduceerd dan die in Poverty Point. De mensen verhitten lokaal grind als kookstenen om een deel van hun voedsel te stomen. Ze creëerden en bakten aardewerken voorwerpen in verschillende vormen, maar onderzoekers hebben hun functies nog niet kunnen vaststellen.