Alt for Norge

Alt for Norge var det valspråket kong Haakon VII tok då han vart innsett som konge i 1905. Sidan har både sonen kong Olav V^[1] og sonesonen kong Harald V^[2] teke det same valspråket. Det vart også nytta norske motstandsfolk imellom under andre verdskrigen.

Denne artikkelen handlar om valspråket til norske kongar. For andre tydingar av oppslagsordet, sjå Alt for Norge (fleirtyding).

Kong Haakon

Mottoet vart kunngjort av prins Carl 18. november 1905 i talen han heldt som svar til den norske delegasjonen som var sendt ut for å tilby han å verta konge av Norge. Prins Carl avslutta talen med: «Mit liv vil jeg hellige Norges vel, og det er min hustrus og mit inderlige ønske, at det folk, der har valgt os, vil enigt samarbeide og stræbe frem imod dette store maal, og med fuld fortrøstning kan jeg da som mit valgsprog tage: Alt for Norge.»^[3]

Bruk

Galleriet viser nokre døme på bruk av valspråket «Alt for Norge». I tillegg har fleire norske myntar vore dekorerte med valspråket i lag med kongelege portrett og monogram.

• 
  Patriotisk postkort frå rundt 1905 med Haakon VII som riddarkonge i rustning og valmottoet «Alt for Norge».

  Foto: Norsk Lystryk- & Reproduktionsanstalt (Kristiania)/Nasjonalbiblioteket
• 
  Postkort frå 1906 med portrett av kong Haakon VII og valspråket «Alt for Norge» på ein bakgrunn av dei norske nasjonalfargane.

  Foto: Nasjonalbiblioteket
• 
  Patriotisk postkort frå hundreårsjubileet for den norske grunnlova 1814-1914, dekorert med bilde av kongen, dronninga og arveprinsen, Slottet i Oslo og mottoet til kongen.

  Kunstner / utgiver / eier: Christian Magnus/C.A. Erichsen (Christiania) / Nasjonalbiblioteket
• 
  Roald Amundsen i kahytten på «Gjøa» etter at han hadde sigla gjennom Nordvestpassasjen 1906.

  Foto: Harry Randall/Nasjonalbiblioteket
• 
  Kongens fortjenstmedalje i sølv frå kong Haakon VII si tid (tildelt 1939). Medaljen har påskrifta «Alt for Norge».
• 
  Strikka vanter med Haakon VII sitt valspråk og monogram, i lag med okkupasjonsdatoen 9. april 1940, som støtte til kongen og ein protest mot Nasjonal Samling (NS) og dei tyske styresmaktene i krigsåra 1940–1945.

  Foto: NTBs krigarkiv/Riksarkivet
• 
  Alt for Norge var ei norsk illegal NKP-avis under andre verdskrigen.
• 
  Tyskvennleg propagandaplakat frå andre verdskrigen viser ei kjempebombe med monogrammet til kong Haakon VII over eit norsk handelsfartøy og den ironiske tittelen «Alt for Norge!»

  Plakattegning: Harald Damsleth
• 
  Baksida på norsk einkronemynt frå 1941 med mottoet og relieff av ordensteiknet for Den Kongelige Norske St. Olavs Orden
• 
  173 nordmenn i den norske flyktningleiren på Öreryd i Jönköpings län i Sverige hyller kong Haakon på 70-årsdagen 3. august 1942.

Annan bruk (utval)

• 1912: Alt for Norge, norsk stumfilm frå 1912
• Marsjen Alt for Norge, marsj komponert av Allan Johansson (1900–1982)
• 1942: Alt for Norge, norsk motstandsavis under krigen utgitt av NKP i Bergen
• 1944–1945: Alt for Norge, norsk motstandsavis utgitt av NKP sentralt
• 1994: Songen Alt for Norge, fotballsong
• 2002: O.J. – alt for Norge, norsk humorserie
• 2005: Alt for Norge, norsk dokumentarserie på TV 2
• 2010: Alt for Norge, norsk realityserie på TV Norge

Det er også gitt ut fleire bøker med Alt for Norge som tittel, mellom anna Yngve Woxholth si krigsberetningsbok Alt for Norge frå 1965^[4], Pål Espolin Johnsons Alt for Norge : historien om et utvær frå 1975^[5] og Frode Øverli si teikneseriebok Pondus Alt for Norge frå 1998.^[6]