Arne Beurling

Arne Carl-August Beurling (3. februar 1905–20. november 1986) var ein svensk matematikar.

Arne Beurling
Fødd	Arne Carl-August Beurling 3. februar 1905 Göteborg
Død	20. november 1986 Princeton
Nasjonalitet	Sverige
Område	kryptografi
Yrke	matematikar, kryptograf, universitetslærar
Institusjonar	Uppsala universitet Institute for Advanced Study
Alma mater	Uppsala universitet
Doktorgradsrettleiar	Anders Wiman
Medlem	Kungliga Vetenskapsakademien American Academy of Arts and Sciences Kungliga Fysiografiska Sällskapet i Lund Finska Vetenskaps-Societeten

Beurling var professor i matematikk ved universitetet i Uppsala (1937-1954) og seinare ved Institute for Advanced Study i Princeton i USA. Han har særleg levert bidrag til harmonisk analyse og funksjonsteori.

Under andre verdskrigen, sommaren 1940, greidde Beurling å knekke tyskarane sin krypteringsmaskin Geheimschreiber. Tyskland brukte svenske teleleidningar for å kunne nå styrkane sine i Noreg med teleprintar. Det svenske forsvaret utnytta høvet og freista å lytte på hemmeleg trafikk. Gjennom prestasjonen til Beurling hadde svenske styresmakter førehandskunnskap om mange viktige hendingar under krigen:

• operasjon Barbarossa, det tyske åtaket på Sovjetunionen.
• «Tirpitz» som saman med kryssaren «Admiral Scheer» med fleire stridsfartøy passerte utanfor Söderarm.
• at tyske SS-troppar reiste frå Noreg med båt for å gå i land ved Vasa.
• at Tyskland ville spørje Sverige om å få sende soldatar med svensk jarnbane.

I juni 1942 mistenkte Tyskland at Sverige las meldingane mellom Noreg og Sverige, og trafikken vart endra eller opphøyrde.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Arne Beurling» frå Wikipedia på bokmål, den 30. oktober 2011.