Concertina

Concertina er eit luftdrive tangentinstrument, ein sekskanta engelsk variant av trekkspel. Det blei funne opp i 1829 av Sir Charles Wheatstone. Concertina er eit kromatisk instrument som finst i fire storleikar: sopran, tenor, baryton og bass. Til saman spenner desse frå c til c⁴.

Concertina i godt selskap. Notehefte frå 1870-talet.

Teikning av ein concertina.

Concertina
Klassifisering	trekkspel, instrument med frie røyrblad
Hornbostel-Sachs klassifisering	412.132

Tyske variantar av instrumentet var bandoneon og chemnizter. Eit instrument som kombinerte dei to tradisjonane er kjend som «Anglo-German» og seinare «Anglo concertina».

Musikkinstrumentet var utbreidd på 1800-talet, og blei mellom anna mykje brukt av Frelsesarmeen og andre musikarar i den engelsktalande verda. Bruken gjekk ned på 1900-talet, då nye masseproduserte instrument (som piano og gitar) og musikkstilar (som jazz og blues) tok over. Radio og grammofon gjorde også framføringar av amatørmusikarar, som ofte hadde nytta seg av concertinaer, mindre vanlege.

Visse musikktypar heldt på instrumentet: Irsk folkemusikk, engelsk morrisdans, sørafrikansk folkemusikk både blant boarar og zuluar. Bandoneon blir brukt i Argentina til tango og chemnizter i USA til polka. Concertina har også vore brukt av klovnar.

Sjå òg

• Bandoneon

Kjelder

• «concertina – musikk» i Store norske leksikon, snl.no.
• Denne artikkelen bygger på «Concertina» frå Wikipedia på engelsk, den 30. mai 2009.
• Delar av denne artikkelen bygger på «Concertina» frå Wikipedia på svensk, og «Concertina» frå Wikipedia på dansk den 30. mai 2009.

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Concertina