Currywurst

Currywurst er ei steikt eller fritert kokepølse eller bratwurst som vanlegvis blir servert oppskoren og med ein saus av ketsjup eller tomatpuré og i tillegg karripulver. Den litt mer raffinerte varianten kjem med ein pikant saus laga på ingrediensar som ketsjup, løk, honning, kraft, worchestershiresaus, eddik, sterk sennep og krydder som spisskum og kajennepepper, i tillegg til karri. Anna tilbehøyr er rundstykke eller pommes frites. Currywursten blir rekna å ha opphav i Berlin, men har spreidd seg til store delar av Tyskland.

Berliner currywurst

Historie

Minnetavle over Herta Heuwer, som i 1949 byrja å lage og selje currywurst i Berlin.

Herta Heuwer blir rekna som oppfinnaren av currywursten, etter at ho klarte å skaffe seg ketsjup, eller moglegvis worcestershiresaus, frå britiske soldatar i Tyskland.^[1] Ho blanda desse ingrediensane med andre krydder og helte blandinga over grilla svinepølser. Heuwer byrja å selje den billege, men mettande snacksen på ein matkiosk i Charlottenburg-distriktet i Berlin, der han blei ein populær rett blant bygningsarbeidarane som attoppreiste den øydelagde byen.^[2]

I 1951 tok Heuwer patent på sausen sin under namnet «Chillup».^[2] På sitt høgdepunkt selde matbuan 10 000 porsjonar med currywurst per veke.^[3] Ho opna seinare ein liten restaurant som var i drift fram til 1974.^[4] Den 30. juni 2013 blei 100-årsdagen til Heuwer feira med ein Google Doodle.^[5]

I dag blir currywurst ofte seld som take away-mat, «Schnellimbisse» (snøggmat), på spisestader, på barnemenyar på restaurantar, eller som gatemat, og blir vanlegvis servert med pommes frites eller rundstykke (Brötchen). Retten er populær over heile Tyskland, men spesielt i storbyområda Berlin, Hamburg og Ruhrområdet. Det finst betydeleg variasjon, både i type pølse som blir brukt og ingrediensane i sausen, mellom desse områda.^[6]

Vanlege variantar inkluderer tilsetjing av paprika eller hakka lauk. Halal-matbuer tilreier ofte currywurst med pølse av storfe. Ofte blir currywurst seld i matbuer, nokre gongar ved hjelp av ein spesiell maskin for å skjere currywursten i bitar, og blir servert på ein papirtallerken med en liten tre- eller plastgaffel, for det meste ein currywurstgaffel.^[7] Det blir også seld som eit hylleprodukt på supermarknader til å tilreie heime.

Deutsches Currywurst Museum anslo at det blir etter 800 millionar currywurstar i Tyskland kvart år, med 70 millionar i Berlin åleine.^[8][9][10] Volkswagen-fabrikken i Wolfsburg driv sitt eige slakteri som produserer rundt 7 millionar Volkswagen-currywurstar per år, og der mesteparten av dei går til å servere Volkswagen-tilsette.^[11][12]

Galleri

• 
  Currywurst med brødskive
• 
  Ein «Taxi Teller»-tallerken med pommes frites, currywurst, sjasjlik-saus, majones, gyroskjøt og tzatsiki.
• 
  Konnopkes Imbiß (hurtigmatkiosk) i Berlin. Det var den fyrste Imbiß som selde currywurst i Aust-Berlin i 1960.