Pjolter

Pjolter er ein alkoholhaldig drikk som oftast er laga av billig druebrennevin (brandy) eller blended whisky, blanda med soda eller selters.

Ein pjolter, her i ein variant med relativt mykje sodavatn.

Foto: Kjetil Ree

Bakgrunn

Pjolter er eit særnorsk fenomen og var særleg populær i i Noreg frå 1920-talet og i nokre tiår etter andre verdskrigen. Drinken blir ofte tilskriven ein «P.J. Holter» som skulle ha vore bartender eller hovmeister på Grand Hotell i Oslo i mellomkrigstida og hadde vore i London og tatt med seg whisky og soda heim. Dette er truleg berre ei vandrehistorie. Drikken er omtalt allereie på 1880-talet, som ein «moderne Drik» kalla «pjaalter», i Morgenbladet.^[1]

Namnet «pjolter» er dermed mest truleg av uviss tyding.^[2] Ein «pjolt» eller «pjalt» er ei fille eller ein ynkeleg person. Omgrepet om å «slå sine pjalter saman» er kjent. Ein «pjolter» kan då vere ein samanblanda drikk av ynkeleg og simpelt innhald.

Samansetningar

• «Whisky-pjolter» er ei norsk nemning på whisky og soda.
• «Mahogny-pjolter» inneheld så lite blandevatn at drinken har den brune fargen til brennevinet.
• «Kongepjolter» er ingen pjolter, men ein cocktail av konjakk og champagne.
• «Pjoltergeist» er ei forvansking av det tyske ordet poltergeist (vanlegvis omsett med bankeånd) og gir ei slags forklaring på enkelte fenomen som opptrer i sansane til ein rusa person.

Sjå òg

• Pjolterglas
• Grogg
• Sjus