Store Zab

Store Zab eller Øvre Zab (arabisk الزاب الكبير (al-Zāb al-Akbar), tyrkisk Zap, kurdisk Zêy Badînan, gammalsyrisk ܙܒܐ ܥܠܝܐ (zāba ʻalya)) er ei om lag 400 km lang elv som renn gjennom Tyrkia og Irak. Ho spring ut i Tyrkia nær Vansjøen og munnar ut i Tigris i Irak sør for Mosul. Nedslagsfeltet hennar er kring 40 300 km² og ho har mange sideelvar som tilfører vatn til elva. Elva får hovudsakleg vatn gjennom regn og snøsmelting, så vassføringa varierer stort gjennom året. Det er planlagt minst seks demningar i Store Zab og sideelvane hennar, men berre bygginga av ei er starta så langt, Bekhmedemninga. Bygginga vart stoppa etter Golfkrigen.

Store Zab
arabisk الزاب الكبير (al-Zāb al-Akbar), tyrkisk Zap, kurdisk Zêy Badînan, gammalsyrisk ܙܒܐ ܥܠܝܐ zāba ʻalya, mellomaldergresk: μέγας Ζβαω, gammalgresk: Λκοω, akkadisk Zabu ēlū[1]
elv
Store Zab
Land	Tyrkia,  Irak
Tilløp
•  venstre	Rubar-i-Shin
•  høgre	Khazir
Nedslagsfelt	40 300 km²
Byar	Amadiya
Lengd	400 km
Vassføring
•  middel	808 m³/s
•  maks	1 320 m³/s
Kjelde
- stad	Taurusfjella, Tyrkia
•  høgd	3 000 moh.
Munning
- stad	Tigris, Irak
- koordinatar	35°59′28″N 43°20′37″E
Store Zab 35.9911°N 43.3436°E / 35.9911; 43.3436
Kart på fransk som syner løpet til Store Zab (Grand Zab) i Irak and plasseringa av Bekhmedemninga (Barrage de Bekhme) Kart på fransk som syner løpet til Store Zab (Grand Zab) i Irak and plasseringa av Bekhmedemninga (Barrage de Bekhme)
Wikimedia Commons: Great Zab

Zagrosfjella har vore busett sidan minst eldre steinalder og ein har funne spor etter neandertalske busetnader ved Store Zab ved Shanidargrotta. Ein har historiske skrifter frå regionen frå slutten av 2000-talet fvt. og frametter. I den ny-assyriske perioden gav Store Zab vatn for landområda kring hovudstaden Nimrud. Slaget ved Zab – som enda Umayyad-kalifatet – fann stad nær ei sideelv til Store Zab, og dalane til elva verna flyktningar frå den mongolske erobringa av Irak. På 1800- og 1900-talet var det ofte opprør hos dei lokale kurdarane som ønskte sjølvstyre.