Wole Soyinka

Akinwande Oluwole «Wole» Soyinka (fødd 13. juli 1934 i Abeokuta i Nigeria) er ein nigeriansk dramatikar og teaterinstruktør. Han har òg har forfatta romanar, essays og dikt.

Wole Soyinka
Statsborgarskap	Nigeria
Fødd	13. juli 1934 (91 år) Ogun
Yrke	skodespelforfattar, lyrikar, omsetjar, romanforfattar, filosof, essayist, professor, skribent
Språk	joruba
Medlem av	American Academy of Arts and Sciences, Royal Society of Literature
Mor	Grace Eniola Soyinka
Ektefelle	Folake Doherty Soyinka
Born	Olaokun Soyinka
Prisar	Nobelprisen i litteratur, Nigerian National Order of Merit Award, Anisfield-Wolf Book Award, Benson Medal, æresdoktor ved Harvard University, Weilheim Literature Prize, Fellow of the Royal Society of Literature, Fellow of the African Academy of Sciences, æresdoktor ved Universität Bayreuth, æresdoktor ved Princeton University, Order of the Federal Republic, John Whiting Award, Europe Theatre Prize, Æresdoktor ved Université Paris-VII, honorary doctorate from the University of Montpellier-III, Golden Magnolia, Grand Commander of the Order of the Niger, Civil Division
Wole Soyinka på Commons

I 1986 fekk han Nobelprisen i litteratur av di han «i ett brett kulturellt perspektiv och med poetiska övertoner gestaltar tillvarons drama.»^[1][2] Takketalen, som han dediserte den sørafrikanske fridomskjemparen Nelson Mandela, var ein krass kritikk av apartheidpolitikken i Sør-Afrika.

Nobelprisen i litteratur
1986

Liv

Soyinka blei fødd inn i ein fattig Joruba-familie. Begge foreldra var overtydde kristne, faren var rektor på ein folkeskole. Etter å ha fullført college i Ibadan studerte Soyinka ved universitet i byen frå 1952 til 1954, og frå 1954 til 1957 ved University of Leeds. Han avslutta med ein Honours Degree i engelsk litteratur og arbeidde etterpå som dramaturg og skodespelar ved Royal Court Theatre i London, men vendte seinare tilbake til Nigeria for å studere afrikansk drama. Han underviste ved universiteta i Lagos, Ibadan og Ife, der han fekk eit professorat i samanliknande litteraturvitskap i 1975.

Soyinka har spela ein viktig rolle i den politiske historia til Nigeria. I 1967, under den nigerianske borgarkrigen, dømde dei nigerianske styresmaktene han til einecelle etter at han freista å få i stand fred mellom dei stridande partane. 22 månader seinare blei han sleppt fri då det vart internasjonal merksemd om saka hans. I fengselet skreiv han dikt han gav ut som Poems from Prison. Seinare skreiv han om erfaringane frå fengselet i boka The Man Died.

Wole Soyinka har vore ein nådelaus kritikar av mange nigerianske regjeringar og ulike andre diktatur over heile verda, til dømes regimet til Robert Mugabe i Zimbabwe. Denne aktivismen har fleire gonger sett han i stor personleg fare, som under diktaturet til den nigerianske generalen Sani Abacha (1993 til 1998) då Soyinka gjekk i frivillig eksil. Han budde hovudsakleg i USA der han var gjesteprofessor ved fleire universitet. Sjølv om han vendte tilbake til Nigeria i 1998, heldt han fram med å arbeide i USA. I 2004 fekk han ein undervisningspost i samanliknande litteraturvitskap ved Emory University i Atlanta og har eit professorat i kreativ skriving ved Nevada-universitetet i Las Vegas.

Verk

Skodespel A Dance of the Forest The Lion and the Jewel The Road Kongis Harvest The Swamp Dwellers The Strong Breed Camwood on The Leaves The Jero Plays The Bacchae of Euripides Madmen and Specialists Death and the Kings Horseman A Play of Giants Opera Wonyosi

Romanar og memoarar The Interpreters Season of Anomy The Man Died Ake, The years of Childhood Isara Essays Art, Dialogue and Outrage Poesi Idanre and other Poems A Shuttle in the Crypt Mandelas Earth and other Poems

Norske omsettingar «Telefonsamtalen», novelle i Moderne afrikanske fortellere (Pax, 1971) Ake, en historie om en barndom Tolkene