1973

From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Aquesta pagina concernís l'an 1973 del calendièr gregorian.

Faits en brèu Descobridor o inventaire, Data de descobèrta ...
Remove ads


Remove ads

Eveniments

Occitània

França

Euròpa

Africa

Egipte

Thumb
Passatge dau Canal de Suèz per l'armada egipciana au començament de la Guèrra de Kippour.

Guèrra de Kippour (6-24 d'octòbre) còntra Israèl amb Siria. Fòrça ben preparada, l'ofensiva iniciala foguèt un succès important que permetèt a l'armada egipciana de passar lo Canal de Suèz e de blocar lei còntra-ofensivas israelianas. Pasmens, la posicion egipciana se desgradèt pauc a pauc en causa de la destruccion dei batariás de defensa antiaeriana e anticarri que permetián d'assegurar la defensa de sei tropas. Entre lo 16 e lo 17, de tropas israelianas s'infiltrèron dins lei linhas egipcianas entraïnant l'enceuclament de la IIIa Armada Egipciana maugrat de pèrdas importantas[1]. Aquò entraïnèt de negociacions que s'acabèron per la signatura d'un alta-au-fuòc impausat per lei Sovietics e leis Estatsunidencs lo 25.

Etiopia

Tiera de manifestacions importantas dins la capitala. Agravada per la famina apareguda au sud de Sahara dins lo corrent de l'annada, prenguèron un aspèct revolucionari que menacèt rapidament lo regime imperiau.

Guinèa Bissau

Independéncia dau país lo 24 de setembre.

Libia

Moammar al-Gaddafi decidiguèt de renfòrçar la revolucion libiana gràcias a una tiera de mesuras destinadas a assegurar mai de mejans a l'Estat. En particular, nacionalizèt a 51% l'industria petroliera dau país. Pasmens, aquò creèt de tensions ambé sei partenaris de l'Union dei Republicas aràbias e, en decembre, l'union èra subretot venguda simbolica.

Sodan

Adopcion d'una constitucion que creèt un regime republican presidenciau. Aquò permetèt a Gaafar Nimeiry de legalizar son govèrn eissit dau còp d'estat de 1969.

Swaziland

Suspension de la constitucion de 1968 per lo rèi Sobhuza II que gardèt la totalitat dau poder fins a sa mòrt en 1982.

America

Chile

Thumb
Bombardament dau palais presidenciau dins lo corrent dau còp d'estat d'Augusto Pinochet lo 11 de setembre.

Perseguida de la crisi economica fomentada per leis organizacions politicas ostilas au president Salvador Allende ambé lo sostèn deis Estats Units d'America. Lo 29 de junh, una temptativa de còp d'estat mau capitèt en causa de la resisténcia d'unitats de soudats fidèus a la constitucion menats per lo generau Carlos Prats. Pasmens, aqueu generau intrèt au govèrn dins lo corrent dau mes d'aost e foguèt remplaçat per son luòctenent Augusto Pinochet. Òr, Pinochet se raprochèt rapidament de l'oposicion e deis Estatsunidencs. Organizèt un segond còp d'estat e alunchèt lei soudats fidèus au govèrn de la capitala. Ansin, lo 11 de setembre, lei partisans dau president foguèron rapidament vencuts e Salvador Allende se suicidiguèt pendent l'assaut dau palais presidenciau. Una junta militara presidida per Pinochet foguèt creada per dirigir lo país.

Eqüator

Adesion dau país a l'OPEP.

Estats Units d'America

Thumb
Signatura deis Acòrds de París marcant la fin de l'intervencion dei tropas terrèstras estatsunidencas en Vietnam.

Au començament de l'annada, Washington, minat per d'annadas de contestacion intèrna e de blocatges militars sus lo terren, acceptèt de signar un acòrdi de retirament de sei tropas de Vietnam (27 de genier). Aquò entraïnèt l'acomençament de l'afondrament finau dau regime de Saigon que dispareguèt en 1975. Puei, en octòbre, leis Estats Units d'America deguèron sostenir Israèl (mandadís d'armaments per remplaçar lei pèrdas infligidas per leis armadas arabias) e negociar ambé Moscòu la fin dei combats. Enregistrant lo redreiçament militar israelian e lei victòrias inicialas de la coalicion arabia, lei dos Grands impausèron un retorn au statu quo ante.

Asia

Israèl


Thumb
Carri israelian destruch en 1973.

Guèrra de Kippour (6-24 d'octòbre) còntra una coalicion d'estats arabis (Egipte, Siria, Jordania, Iraq...) ajudada per l'URSS. Maugrat de dificultats importantas e unei desfachas inicialas, l'armada israeliana, ben sostenguda per leis Estats Units d'America, capitèt d'arrestar leis atacas aràbias e d'organizar una tiera de còntra-ofensivas qu'obligiguèron la coalicion aràbia de demandar un alta-au-fuòc. Pasmens, lei progrès dei fòrças armadas èran clars a respèct de la victòria israeliana aisada de 1967. Ansin, dins lo corrent deis annadas seguentas, Israèl acceptèt de negociar l'abandon de Sinaï en cambi de la signatura d'un tractat de patz amb Egipte.

Oman

Arribada en decembre d'un còrs expedicionari iranian per luchar còntra la rebellion de Dhofar. Lei Britanics, aliats tradicionaus de la monarquia omanesa dempuei lo sègle XIX, encoratjèt e sostenguèt aquela intervencion que s'acabèt per una victòria en 1976.

Siria

Thumb
Carris sirians abandonats per son equipatge sus lo Plan de Golan en 1973.

Guèrra de Kippour (6-24 d'octòbre) còntra Israèl amb Egipte. Pasmens, l'armada siriana deguèt faciar una còntra-ofensiva rapida. Lo 14 d'octòbre, l'armada israeliana èra a 40 km de Damasc entraïnant l'intrada en guèrra de Jordania e d'Iraq que mandèron de fòrças importantas en Siria. Aquò permetèt de blocar l'avançada dei soudats israelians e d'estabilizar lo frònt. Leis armadas aràbias assaièron alora d'organizar una còntra-ofensiva d'amplor gràcias au sostèn de l'URSS que remplacèt lei pèrdas materialas mai l'operacion foguèt annulada en causa dei dificultats egipcianas. Finalament, Siria acceptèt l'alta-au-fuòc e lo retirament israelian sus lei posicions inicialas dau 6 d'octòbre.

Mond

Thumb
Esquèma generau deis operacions militars de la Guèrra de Kippor.

Arts

Sciéncias e tecnicas

  • 3 de decembre : apròcha maximala de Jupitèr per la sonda espaciala americana Pioneer 10.

Informatica

Thumb
Fotografia d'un Micral P2 (version desvolopada en 1981).

Comercializacion dau premier micro-ordinator per la companhiá francesa R2E. Èra desvolopat dempuei 1971 per l'engenhaire François Gernelle a partir dau microprocessor Intel 8008.

Economia

Remove ads

Naissenças

Remove ads

Decèsses

Remove ads

Prèmi Nobel

Loading content...
Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads