Amadèu Ièr d'Espanha

Amadèu I d'Espanha, nomenat «el Rey Caballero»^[1] (en italian: Amedeo Ferdinando Maria di Savoia;^[2] Turin, Itàlia, lo 30 de mai de 1845 – Turin, lo 18 de genièr de 1890), foguèt rei d'Espanha del 2 de genièr de 1871 fins al 11 de febrièr de 1873. Unic monarca d'Espanba eissit de l'Ostal de Savòia, èra lo segond filh de Victor Emanuèl II, rei d'Itàlia, e de Maria Adelaïda d'Absborg.

Amadèu Ièr d'Espanha

Retrait d'Amedèu de Savòia, Musèu del Prado.
Biografia
Naissença	30 de mai de 1845 Turin
Mòrt	18 de genièr de 1890  (44 ans) Turin
Sepultura	basílica de Superga (ca)
Rei d’Espanha
16 de novembre de 1870 – 11 de febrièr de 1873 (Abdicacion d'Amadèu I d'Espanha)
Cap d'Estat d'Espanha
16 de novembre de 1870 – 11 de febrièr de 1873
Donadas personalas
Nacionalitat	Espanhòla
Religion	Catolicisme
Activitat
Ocupacion	sobeiran e militar
Carrièra militara
Reng	Capitan General de l'Armada Espanhòla
Conflicte	Batalha de Custoza
Autres
Títol	Duc d'Aosta
Conjunt	Marie-Laetitia Bonaparte (1888–1890) Maria Vittoria dal Pozzo della Cisterna (1867–1876)
Descendéncia	Manuel Filibert de Savoia-Aosta (ca)  ( Maria Vittoria dal Pozzo della Cisterna) Víctor Manel, comte de Torí (ca)  ( Maria Vittoria dal Pozzo della Cisterna) Lluís Amadeu de Savoia-Aosta (ca)  ( Maria Vittoria dal Pozzo della Cisterna) Humbert de Savoia-Aosta (ca)  ( Marie-Laetitia Bonaparte)
Maire	Maria Adelaïda d'Absborg
Paire	Victor Emanuèl II d'Itàlia
Fraires	Maria Pia de Savoia (ca) , Maria Clotilde de Savoia (ca) , Humbert I d'Itàlia (ca) , Odó de Savoia (ca) , Víctor Manuel de Savoia (ca) e Carles Albert de Savoia (ca)
Prèmis
(28 d'agost de 1863)  Cavalièr Granda Crotz de l'Òrdre del Leon Neerlandés  Cavalièr de l'Òrdre de Sants Maurici e Lazar  Òrdre de Sant Andrieu  Òrdre de l'Agla Negra
Signatura

Après la Revolucion de 1868, Isabèl II d'Espanha se refugièt a París. Lo nòu govèrn espanhòl redigèt la Constitucion de 1869 e chausèt, per vòte, lo 16 de novembre de 1870, Amadèu de Savòia coma rei d’Espanha. Mentretant, la Guèrra Carlista perdurava. Amadèu escapèt a una tentativa d'assassinat lo 19 de julhet de 1872. Amb son abdicacion lo 11 de febrièr de 1873, la Primièra Republica foguèt proclamada.

Maridatge e descendéncia

En 1867, maridèt sa cosina Maria Victoria del Pozzo. Aguèron tres mainatges:

• Emanuèl Filibèrt, duc d'Aosta
• Victor Emanuèl, comte de Turin
• Loís Amedèu, duc dels Abruçes.

Après la mòrt prematura de sa primièra esposa l'8 de novembre de 1876 e un long periòde de veusatge, Amedèu se marida l'11 de setembre de 1888 a Turin amb sa neboda, la princessa francesa Marie-Laetitia Bonaparte, filha de sa sòrre, Maria Clotilda de Savòia. Aguèron un filh: Umbèrt de Savòia-Aosta.

Titulatura

• 30 de mai de 1845 – 18 de genièr de 1890: Sa Altesa Reiala lo duc d'Aosta.
• 2 de genièr de 1871 – 11 de febrièr de 1873: Sa Majestat lo rei d'Espanha.

Armas

Escut d'armas del duc d'Aosta (1845–1890)	Escut d'armas del rei d'Espanha (1871–1873)[3]