Ascas

una comuna francesa From Wikipedia, the free encyclopedia

Ascas
Remove ads

Ascas[1] (Asques en francés) es una comuna bordalesa de Guiana, lingüisticament gascona, administrada per lo departament de Gironda e la region de la Novèla Aquitània, ancianament d'Aquitània.

Vilatge d'Occitània
Faits en brèu AscasAsques, Descobridor o inventaire ...
Remove ads

Geografia

La comuna d'Ascas presenta tres tipes de païsatges [2]:

  • de las ancianas sanhas o ancianas palús de la ribèira de Dordonha, qu'an una altitud pauc superiora au nivèu deu flume (quauquarren coma 0 a 1 m); son drenats per d'estèirs e cultivats;
  • la tuca testimòni ont lo borg d'Ascas es pincat, qu'arriba a 29 m; son bòrd occidentau es rectilinèu (pr'amor de falhas ?)
  • deus lòcs d'altitud intermediària, sovent situats a la basa deus tarrèirs o dens lur prolongament, coma per exemple lo que religa la tuca d'Ascas a la planada fronçadesa de Sent Roman; lurs sòls mèi o mens calcaris fan que la vinha s'i plai.

Perimètre deu territòri

Comunas confrontantas d'Ascas
Sent Roman
Thumb
Sent Lobés delà Dordonha
Remove ads

Lenga

Segon l'enquèsta de Tortolon e Bringuièr (1873-1875), Ascas èra una comuna gascona; lo parlar d'Ascas e de las comunas vesinas èra diferent deu borqués e deu libornés. Deu borqués, se diferencia per la prononciacion de j : lo jourt e pas l'iourt o lo iourt (lo jorn); per la conservacion de u : dou hut e pas dou heut (deu huc); de contraccions coma saous dit e pas sus leus dit (sus + los + dits); la conservacion de la nasala dens la tresena persona deu plurau ; bÉnon o bÉnoun e pas bÉnou (venon, venen). Deu libornés, se diferencia per la prononciacion de h : hille e pas fille (hilha, filha), hut e pas fut (huc = huec, fòc); per lo mendre usatge deu diftongue óou : deu se ditz dou [du] e pas dóou [3] (las grafias de l'autor son utilisadas).

Remove ads

Toponimia

Las fòrmas ancianas son : Asquas (ad ~), au sègle XIII, Asques, en 1305, Asquas (cappella de Bursans sive d' ~), en 1354 [4]. Bursans es tanben citat per Sent Roman, situat a quauques km, devath la fòrma de Sanctus Romanus de Burcias [5]. Las duas comunas son ligadas e Ascas apartenèva a la comuna de Sent Roman d'aquí a 1791. Borçans (?) devèva estar l'ancian nom de Sent Roman (o de Sent Martin, vilatge situat a 1 km d'Ascas en direccion de Sent Roman), remplaçat per un agionime. Borçans se pòt explicar per un nom latin d'òme, Borcius, emb lo sufixe -anum. Sent Martin, s'es pas un transferiment, èra benlèu la parròquia primitiva d'Ascas.

Fau benlèu metre lo nom en relacion emb Ascas (Tarn e Garona), Asca (Hauts Pirenèus), Ascon (Arièja, Ascó (Catalonha), qu'es exactament lo medish nom qu'Ascon, mes tanben emb Asco (Corsega). Son deus noms qu'embarrassan los toponimistas. Per Ascon, Dauzat vei lo basque as, aitz, « punta rocassosa » e un sufixe escur, per Asco, los dus Ascas e Asca, un tèma prelatin escur [6]. Per Ascas de Gironda, Bénédicte Boyrie-Fénié tròba pas de solucion, mes evòca un mot prelatin, eretat per lo basque aska, « canal, agau, comba ». Burgan e Lafon vesen pas tanpauc de solucion clara per Ascas de Tarn e Garona. La proposicion de Negre, un nom roman *asca, « fàstic » es regetada per B. Boyrie-Fénié e per Burgan e Lafon, coma de febla acceptibilitat toponimica [4],[7].

La situacion geografica d'aqueths toponimes presenta quauques semblanças pr'aquò. Ascon tresplomba de 100 m la vath prigonda deu riu nommat en francés La Lauze. La situacion es la medisha per Asco, que domina la gòrja dau riu Asco, nommat localament Stranciacone. Son pr'aquò de situacions banalas en montanha e benlèu que lo nom a una auta origina. Mes per Ascas (Gironda), es quauquarren mèi. Dens la ribèira de Dordonha, las ribas autorn despassan a pena lo nivèu dau flume, tirat a Ascas, plaçat sus una tuca isolada de la planada calcària de Fronçadés, que tresplomba dirèctament las aigas. Dens lo paisatge girondin pauc accidentat, un tau siti devut impressionar los abitants. L'exemple d'Ascas hèi comprene milhor perqué l'idèia de « lòc que susplomba un riu » pòt estar un punt comun. Per la vila d'Ascó, es pas tan caracteristic : l'aglomeracion es pus hauta qu'Èbre d'un desenat de mètres, çò qu'es banal dens un país mediterranèu, ont los aigats i son perilhós. Ascas (Tarn e Garona) es sus una planada, mes entre dus rius a pauca distància, lo Riu d'Ascas e Riutòrt : l'idèa principala es mèi o mens mantenguda. I a que per Asca (Hauts Pirenèus), que Michel Morvan explica per un mot basque aska, « nauc » [7] qu'òm pòt estar embarrassat; pr'aquò, la glèisa es sus un tap que domina un riu, çò que pòt justificar un pauc l'idèia prepausada.
Tots aquels noms son dens un airau aquitano-basco-iberic, hòra d'Asco; mes la Corsega es pas exempta de toponimes aparentats au basc. Lo mot aska, « nauc » es pas la solucion çaquelà. Cal supausar un *ask-, benlèu aparentat al tèma idronimic *as [8], qu'auré quitat d'estar un apellatiu en gascon, en catalan e en lenga euscarica. Enquèra que lo mot asque (grafia de Palay), « lhavet, avalanca, lit » que conten per natura l'idèa de bas e de naut, es benlèu pas desprovesit de ligam semantic emb lo mot comun a tots nòstes toponimes.
Segon Joan Coromines, citat per Patrici Pojada, lo nom d'Ascon ven deu basc azkon, « taish », emb lo sens de « tèrra a taishs ». Per Felip Carbona, tanben citat per P. Pojada, un tau nom pòt estar tanben en relacion emb lo taish en basc. I a una auta etimologia bascoïda : acitiz + gune/kune : lòc deus ròcs [9].

Remove ads

Istòria

Administracion

Mai d'informacions Periòde, Identitat ...
  • Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra deu canton de Fronçac; es adara deu canton deu Libornés-Fronçadés.
Remove ads

Demografia

modificar « persona »
 v · d · m 		 Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 484, totala: 469
179318001806182118311836184118461851
720 675 758 775 704 672 723 729 758
185618611866187218761881188618911896
725 721 730 759 736 657 607 608 596
190119061911192119261931193619461954
563 591 501 486 440 392 399 336 336
196219681975198219901999200620072008
315
 378
 382
 414
 444
 474
 476
 476
 476
488
20092010
477
489		 490
501
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008

  • En 2019 la populacion èra de 443 abitants e la densitat èra de 70,54 ab/km².
Remove ads

Lòcs e monuments

Personalitats ligadas emb la comuna

Veire tanben

Ligams extèrnes

Nòtas

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads