Engolmesin (dialecte)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Remove ads
L'engolmesin[1][2][3] (angoumoisin en francés, tanben apelat périgourdin occidental "perigordin occidentau" o croissant méridional "creissent meridionau"[4]) es lo parlar occitan dau sud de Charanta qu'es de fach un parlar ibride, coma lo marchés, e las dotze comunas concernidas (dins l'est d'Engolmés: Los Eissarts, Pilhac, Montinhac, Bona, Sent Marçau, Sent Severin, Aubaterra, Nabinau, La Prada, Sent Roman), e doas comunas en Dordonha (Chanaur e Pueimangor) apelan lor lenga l'engolmesin, «e lo distinguisson dau sentongés en usatge a l'oest de quela region, tanben dau perigordin, maugrat que lo coma disem dins lo país, dau perigòrd parlat a l'est.». Mai au nòrd, Palueu e Salas La Valeta son dins lo dialecte lemosin. La comuna de Julhaguet fòrma tanben una petita enclava de queste parlar mixte[5].
Es possible que çò qu'apelam marchés au nòrd d'Engoleime a Colgent e l'engolmesin au sud sián lo mesme dialecte, vestigi dau parlar locau abans l'avançada de la lenga d'oïl, lengatge qu'evoquet Corlieu[N 1],[6] e dont l'abat Michon ne trobet de traças dins los archius d'Engoleime[7]. Es d'efiech geograficament luenh de la Marcha istorica que debuta a Confolent.
Remove ads
Particularitats dau dialecte
- Usatge de la particula en abans un nom de luec: "Vai a en Vuelh" per dire "Vai a Vuelh"[8].
Istòria
L'engolmesin, ancian e moderne, es un parlar nòrdoccitan plan pròche au lemosin.
Engolmesin ancian
Dins lo parlar ancian d'Engolmés, podon trobar queles exemples (d'un pauc mai a l'oest, domeni dau sentongés d'uei):
- En en plaça de na (títols de cortesiá plaçada abans los noms pròpis): En Peira, en Robert[8] vs. na Pèira, en Robèrt en lengadocian.
- assaber[8][9]\savoer (oïl e non oc?)[9]
- benleu bois e non bòsc[10]
- cha[s]ca e non c(h)ada[8]... Chaca es una grafia fonetica de chasca; lo -s- resta silent en lemosin moderne.
- chausa e non causa[10]
- confermat[8] e non confirmat
- davant[9] e non devant
- dich e non dit[9][8]
- dins e non dens[8]
- drech\drechuratge[8] e non dre(i)t
- durablament[9] (lem) e non durablhament (mrc)
- encarnacion e non incarnacion[8]
- festa e non hèsta[8]
- filh e non hilh[9]
- la sua e non la seva[10]
- lo e non le[10]
- nòstra e non nòsta[8]
- recobrer e non recobrir[10]
- plus e non pus[10]
- seilada e non seilaia[8] (i.e. -ada ven pas aia -> aie coma en sentongés)
- seu[9] (lem) e non sieu (len) o sué (gsc)
- trobar[10]
Limits
Est
...
Reculada a l'oest
- L'archipreirat de Pilhac resta probablament occitanofòn au segle XVI, amb "Pilhac", "del Bòsc"[11].
- Riumartin sembla estre occitanofòn a la debuta dau segle XVIII (emb d'atestacions Riumartin, Rimartin fins a 1710, remplaçat completament per RiouxMartin abans 1793), emb benleu d'autras partidas de las parròfias de La Genestosa, Cressac, e Lo Naut Mont*; lors registres conten de noms de familha en occitan coma Jaubert, Tilhard, etc. e mantes autres emb evidéncia clara d'occitanitat coma Filhastreau (òc Filhastreu, dim. de Filhastre)[12].
- Au segle XIX o XX, morís l'engolmesin parlat dins l'enclava de Sent Eutròpe, au profiech dau parlar sentongés tudean[13][14]
Remove ads
Veire tanben
Bibliografia
- Étude du parler angoumoisin : description linguistique d’une zone occidentale de la transition oc-oïl, de ses liens géolinguistiques et de sa situation sociolinguistique per Olivier Dussouchaud.
- L’occitan du sud-est de la Charente : Grammaire et lexique du parler d’oc des pays d’Aubeterre-sur-Dronne et de Villebois-Lavalette per Olivier Dussouchaud.
Liams connexes
Liams externes
Nòtas e referéncias
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads