Lengas atabascanas

From Wikipedia, the free encyclopedia

Lengas atabascanas
Remove ads

Las lengas atabascanas o atapascanas son una larga familha de lengas indigenas d'America del Nòrd, localizadas a l'oèst en tres grops de lengas atenents: septentrional, còsta pacifica e meridional. Kari e Potter estimavan en 2010 lo territòri total de las 53 lengas atabascanas a 4,022,000 de km2.

Thumb
Distribucion precoloniala de las lengas na-déné (atabascanas + eyak + tlingit)

Lo chipewyan es la lenga nativa parlada sus lo pus grand territòri en America del Nòrd, mentre que lo Navajo es la lenga nativa parlada per lo pus grand nombre de locutors al nòrd de Mexic.

Remove ads

Classificacion intèrna

La familha de las lengas atapascanas se repartís en tres grops geografics : septentrional, còsta pacifica e meridional. Lo fach que las lengas de la còsta pacifica constituisson un grop genetic valid demòra un objècte de discussions entre lingüistes. Lo grop septentrional es el particularament problematic. En rason de l'abséncia dels critèrs d'inovacion partejada e de las correspondàncias foneticas, abitualament utilizats per definir des regropaments condreches, la familha atapascana (especialament las lengas septentrionalas) foguèt qualificada de "complèxe coesiu" per Michael Krauss (1973, 1982). Aital, lo modèl teoric d'arborescéncia genetica de la familha (Stammbaumteoria) es benlèu inapropriat. Las lengas de la branca meridionala son ben mai omogenèas e constituisson lo sol sosgrop clarament genetice.

La lista ci-dessós presenta las brancas principalas de la familha atapascana. Es basada sus la classificacion de Keren Rice (veire Goddard 1996, e Mithun 1999).

  1. Alaska Sud
  2. Alaska-Yukon Central
  3. Canadà nòrd-occidental
  4. Tsetsaut
  5. Colómbia Britanica Centrala
  6. Sarsi
  7. Kwalhioqua-Tlatskanai
  8. lengas atabascanas de la còsta pacifica
  9. Apacha

Las brancas 1-7 son lo regropament del Nòrd. Kwalhioqua-Tlatskanai (#7) s'es sovent considerat part de la Còsta Pacífic, mas una recenta revision de Krauss la tròba alonhada d'aquestes lengas. Una classificacion leugièrament diferenta, formulada per Jeff Lee, es la seguenta (Tuttle & Hargus 2004:72-74):

  1. Alaska (Ahtna, Dena’ina, Deg Hit’an, Koyukon, Kolchan, Tanana Bajo, Tanacross, Tanana Alto, Gwich’in, Han)
  2. Yukon (Tsetsaut, N. Tutchone, S. Tutchone, Tagish, Tahltan, Kaska, Sekani, Dunneza)
  3. Colómbia Britanica (Babine-Witsuwit’en, Dakelh, Chilcotin)
  4. Est (Dene Suline, Slave, Dogrib)
  5. Sud (Tsuut’ina, Apatxe, Costa del Pacífic)

Lengas atapascanas septentrionalas

  • Lengas atapascanas d'Alaska meridionala
1. Ahtna 35 parlants (2000)[1]
2. Dena'ina 75 (1997)[2]
  • Lengas atapascanas d'Alaska centrala-Yukon
3. Deg xinag 25 (1997)[3]
4. Holikachuk (o innoko) 12 (1995)[4]
5. koyukon 300 (1995); 100 (2000)[5]
6. Naut Kuskokwim 40 (1995)[6]
7. Naut Tanana 24 (1995-2000)[7]
8. Tanacross 35 (1997)[8]
9. Bas Tanana 30 (1995)[9]
10. Tutchone meridional 200 (1995)[10]
11. Tutchone septentrional 200 (1995)[11]
12. Gwich'in (o kutchin) 800 (1995)[12]
13. Hän (tanben han) 14 (1995-1997)[13]
  • Lengas atapascanas del nòrd-oèst de Canadà
A. Lengas de la cadena o tagish-tahltan-kaska
14. Tagish 2 (1995)[14]
15. Tahltan 35 (2002)[15]
16. Kaska 400 (1995)[16]
17. Sekani 35 (1997)[17]
18. Danneẕa (o beaver) 300 (1991)[18]
B. Lengas slave-hare
19. Slave
a. Slave del nòrd 1.030 (1995);[19] 300 (2002);[20] 1.235 (2006)[21]
b. Slave del sud 2.890 (1995);[22] 2.000 (2002);[20] 2.310 (2006)[21]
20. Mountain
21. Bearlake
22. Hare
23. Dogrib 2.110 (2001);[23] 2.000 (2002)[20]
24. Dené o dené suliné (chipewyan) 5.000-12.000 (1982);[24] 9.030 (1995)[25]
  • Tsetsaut
25. Tsetsaut † (~1950)
  • Lengas atapascanas del centre de Colómbia Britanica
26. babine (tanben carrier septentrional) 500 (1997)[26]
27. Carrier
a. Carrier del sud 500 (1997)[27]
b. Carrier central 2.060 (2001);[28] 1.500 (2002)[20]
28. Tsilkotin 1.140 (2001)[29]
  • Lenga sarsi
30. Sarsi 50 (1991)[30]
  • Lengas kwalhioqua-tlatskanai
31. kwalhioqua-tlatskanai † (hacia 1930)

Lengas atabascanas de la còsta pacifica

  • Sosgrop atabascan de Califòrnia
32. Hupa 8 (1998)[31]
33. Mattole †[32]
34. Atabascan del flume Eel †
  • Sosgrop atabascan d'Oregon
35. Chetco 5 (1962)[33]
36. Tututni 10 (1962)[34]
37. Galice-Applegate †
38. Tolowa 4 (1994)[35]

Lengas atapascanas meridionalas

  • Sosgrop apacha de las planas
39. Apacha de las planas (apacha kiowa) 1.000 (1980);[36] 18 (1990)[37]
  • Sosgrop apacha occidental
A. Chiricahua-Mescalero 1.800 (1977)[38]
40. Chiricahua
41. Mescalero
42. Navaho 125.000 (1980);[36] 149.000 (1990);[39] 150.000 (2002);[40] 170.717 (2007)[41]
43. Apacha occidental (coyotero) 11.000 (1980);[36] 12.700 (1990)[42]
  • Sosgrop apacha oriental
44. Jicarilla 680 (2000)[43]
45. Lipan 2 (1981)[44]
Remove ads

Vejatz tanben

Referéncias

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads