Nicholas Georgescu-Roegen

Nicholas Georgescu-Roegen (Constanța, Romania, 4 de febrièr de 1906 - Nashville, Tennessee, 30 d'octobre de 1994) foguèt un matematician e economista eterodòxe american d'origina romanesa que las òbras inspirèron lo movement de la descreissença.

Biografia

Nicholas Georgescu nasquèt a Constanța lo 4 de febrièr de 1906. Sa maire, eissida d'una familha modèsta, ensenhava la cordura dins una escòla de comerci per joventas; son paire, oficièr dins l'armada, moriguèt quand Nicholas aviá sèt ans. Escolan brilhant, recebèt una bona formacion en matematicas qu'utilisèt mai tard pels sos trabalhas en teoria economica. En 1926, encra estudiant a l'universitat de Bucarèst, s'inscriguèt a un seminari sus las singularitats de las equacions diferencialas, sus l'ensenhament que se fondèt per un dels seus mai importants articles, The Pure Theory of Consumer's Behaviour, publicat en agost de 1936. Als mèsme temps, assistiquèt a de conferéncias de Grigore Antipa, director del Museum de Bucarèst e fondator de la geonomia. Obtenguèt en seguida una borsa per estudiar a París.

Entre 1927 e 1930, estudièt a l'Institut d'Estatistica de l'Universitat de París ne sortissiá doctor en estatistica. Sa tèsi, publicada dins lo Journal de la Société de statistique de Paris, se titula Le problème de la recherche des composantes cycliques d'un phénomène^[1]. Son trabalh suls fenomèns periodics o convenquèt que los fenomèns socials podan cap de biais èsser descrichs per de metòdes « mecanics » de l'estatistica classica. Pasmens que prenguèt sonque dos cors d'economia a la Sorbona, concluguèt que « los fenomèns economics podavan pas èsser descrichs per un sistèma matematic^[2] ».

Aprèp seguèt los cors de Karl Pearson a l'University College de Londres (1930-1932), son trabalh interessèt qualques economistas de l' Harvard Economic Barometer – benlèu a causa de l'intervencion del quita Pearson. Obtenguèt una borsa de la fondacion Rockefeller per participar a aquel projècte. Arrivat a Harvard a la prima de 1934, aprenguèt que l' Harvard Economic Barometer existava pas mai. Demendèt alara una entrevista amb Joseph Schumpeter que trabalhava alara suls Business Cycles. Aprèp aquel encontra rejonguèt l'equipa de Schumpeter que n'èron Wassily Leontief, Edgar Hoover, Frank Taussig, Oskar Lange, Fritz Machlup, Gerhard Tintner, Nicholas Kaldor e Paul Sweezy^[3]. Pendent aquel intens periòde intellectual (1935-1936) que Nicholas Georgescu-Roegen venguèt economista: publiquèt quatre articles que constituisson las basas de sa teoria de l'utilitat^[4],[5],[6] e de la produccion^[7].

Ensenhèt a l'universitat de Bucarèst, puèia a l'Universitat Vanderbilt, Nashville als Estats Units d'America (e pauc de temps a l'Institut universitari d'estudis del desvolopament de Genèva en 1974 e a Estrasborg, 1977-1978). En mai de las seunas foncions d'ensenhament, ocupèt fòrça emplècs dins la foncion publica romanesa.

Òbras

De la microeconomia a la bioeconomia

Nicholas Georgescu-Roegen coneguèt una longa carrièra academica, a vegadas considerada coma avent conegut dos temps: un primièr temps dels ans 1930 als 1960, caracterizat per d'estudis sus la consomacion e la produccion, dins l'encastre de reflexion pròche dels metòdes dels deus collègas de Harvard (microeconomia formalizada, analisi input-output, etc.), puèi un segond temps dels ans 1960 als 1990, marcat per d'estudis sus las relacions economia-environament per que es mai conegut. Aqueles dos temps en realitat van de contunh, perque Georgescu-Roegen plan lèu soslinhèt que caliá tornar pensar la sciéncia economica, ben avant la publicacion del seu obratge principal The Entropy Law and the Economic Process, en 1971.

La pròva n'es l'omenatge que li faguèt Paul Samuelson en 1966, dins la prefácia d’Analytical Economics, una òbra amassant d'articles de Georgescu-Roegen :

«La simple reunion de qualques articles importants de Georgescu-Roegen, dispersats dins diferentas revistas sabentas, seriá plan venguda dels sabents e d'estudiants en economia. Car avèm en Georgescu-Roegen un sabent d'entre los sabents, un economista d'entre los economistas... Lo professor Georgescu-Roegen es mai qu'un economista matematician. Es d'en primièr un economista, e lo primièr a rebutar las pretencions du charabiat simbolic. Las subtilitats de la produccion marginala e de l'utilitat originala n'escapan gaire al seu examèn sceptic... Coma ten una formacion matematica plan superiora, es absoludament imunizat contre los gaubis de seduccion d'aquel subjècte e es capable de conservar una actitud objectiva e a ras de tèrra sus son utilizacion... Desfisís tot economista informat de demorar astruc de se aprèp aver meditat sus aquel ensag. Es doncas un libre de possedir e de saborejar. Paul Samuelson»

Es subretot pels seus trabalhs dichs bioeconomics que Georgescu-Roegen es mai conegut. En 1971, publicant The Entropy Law and the Economic Process, Georgescu-Roegen provòca trebolum apelant a una reforma prigonda de la sciéncia economica, fins ara mecanista, per l’integrar dins los ensenhaments de la fisica termodinamica e de la biologia evolucionista.

«Lo processús economic es pas qu'una une extension de l’evolucion biologica e, en consequéncia, los problèmas mai importants de l’economia devon èsser considerats dempuèi aquela marca, Nicholas Georgescu-Roegen in The Entropy law and the Economic Process»

«la termodinamica e la biologia es la lum indispensabla per esclairar lo processús economic (...) la termodinamica perque nos demontra que las ressorças naturalas s’agotan irrevocablament, la biologia perque nos revèla la vertadièra natura del processús economic Nicholas Georgescu-Roegen in The Entropy law and the Economic Process»

Entropia, economia e descreissença

En particular, Georgescu-Roegen metèt al clar lo ròtle de la lei de l’entropia, qu'explica que l’energia d’un sistèm tend ineluctablament cap la degradacion, e que lo processús economic material se pòt pas repetir e créisser indefinidament dins un mond ont l’energia e la matèria son limitadas^[8].

Georgescu-Roegen va encara mai luènh que la termodinamica abituala, metent al clar un « quatren principi » que matèria se degrada ela tanben ineluctablament, del meteis biais l’energia. Lo reciclatge, la descobèrta de processús de produccion sòbris en energia, apareisson alara gaire sufisents per evitar la crisi ecologica de las societats materialas.

Aquel scepticisme faguèron als partisans de la Descreissença veire en Georgescu-Roegen un davancièr incontornable. Georgescu-Roegen essent en efècte fòrça critic contra la creissença e los seus biais de produccion. Se montrava en particular radical dins las seunas proposicions d’adaptacion demografica:

«L'umanitat deuriá progressivament mermar sa populacion a un nivèl que li permetriá de poder èsser noirida per la sola agricultura biologica. Plan segur, las nacions que coneisson ara una fòrta creissença demografica auran un efòrt dificil a provesir per obtener mai aviadament possible de resultats dins aquel cap. Nicholas Georgescu-Roegen»

Pasmens, los rapòrts de Georgescu-Roegen amb la Descreissença son mai ambigús que'n sembla^[9]. Dins los seus articles e obratge que d'esperel publiquèt, se tròba gaire d’apèl plan clar a la Descreissença. Sas preoccupacions bioeconomicas cobrisson de questions sul desvolopament, sus las evolucions qualitativas de las populacions, mas non dirèctament sur la quantitat dels bens e servicis qu’una societat deuriá consomar. E a vegadas (1975, 1978), las prescripcions de Georgescu-Roegen son mèsme pròchas dels discors ecologics mens radicals: promocion de l’energia solara, de l’agricultura biologica, nòva orientacion de las despensas publicas, eca.

Georgescu-Roegen ara

L'economista american Herman Daly escriguèt en 2007^[10] que tròp pauc d'atencion foguèt portada als trabalhs de Georgescu-Roegen car aquels èran davancièrs. Los seus collègas de l'Universitat Vanderbilt aurián quitament afirmat, pauc avant sa mòrt, que Georgescu-Roegen èra al punt de prèmi Nobèl^[11]. En 2012, l'Institut de l'Energia e de las Ressorças de Nòva Delhi (TERI) en Índe anoncièron la primièra edicion dels "Nicholas Georgescu-Roegen Annual Awards" en onor de l'economista e matematician, qu'Herman Daly coma membre de la jurada. Lo professor Kozo Mayumi, ancian discípol de Georgescu-Roegen, ne foguèt lo primièr recipiendari^[12].

Los trabalhs de Georgescu-Roegen son ara l'objècte de nòvas recercas tant en economia coma dins d'autres camps de las sciéncias socialas. Es pas mai estudiat coma sonque un militant als tèrmes de l'academic e del politic, mas tanben coma un universitari ambiciós que volgava promóure una reforma prigonda dels biais de veire lo mond en rapòrt amb la bioeconomia. Aquel novelum s'inscriu dins un despartimentatge progressiu de las recercas:

Per Henri Guitton,

«Georgescu-Roegen voguèt remediar a l'abséncia de pont entre la fisica teorica e l'economia. Nos confia que se lancèt solet dins aquela aventura, prenent un risc qu'èra segur que lo prengava pas en van... Innovador o demora, e un innovado sofrís totjorn al començament de sa solitud. Mas benlèu qu'ara, de discípols se jonheràn a el per contunhar son avançada ? Henri Guitton»

Per Jacques Grinevald,

«D'aparéncia isolada, l'òbra de Nicholas Georgescu-Roegen se deu se comprene dins un vast movement de novelum intellectual. Mancava una vertadièr antieconomia; venguèt e será una bioeconomica. Cal d'en primièr prene coneissença de la situacion de nòtre coneissença se volem far servir la reneissença que reclamam. L'afar Galilèu es pas clausa, mas ja se dubrís l'afar Georgescu-Roegen: l'enjòc val lo combat e aquel será non-violent o será pas^[13].»

Publicacions

• 1935, Fixed Coefficients of Production and the Marginal Productivity Theory, Review of Economics and Statistics, vol 3, pp 40-49
• 1936, The Pure Theory of Consumer's Behavior, Quaterly Journal of Economics, vol 50, pp 533-539
• 1966, Analytical economics. Issues and Problems. Cambridge, Harvard University Press. La Science économique : ses problèmes et ses difficultés, par N. Georgescu-Roegen, … Traduit par Mme F. Rostand, … Préface de P. Samuelson, … Préface de H. Guitton, … – Paris, Dunod, 1970. 23 cm, XV-300 p. (Collection du centre d’économétrie de la faculté de droit et des sciences économiques de Paris, association Cournot, dirigée par Henri Guitton.)
• 1971, The Entropy Law and the Economic Process. Traduction du chapitre 1 en français dans La décroissance - Entropie - Écologie - Économie, éd. 2006, ch. I, p.63-84.
• 1975. "Energy and Economic Myths", in The Southern Economic Journal, 1975, XLI, 3, p.347-381. Traduction française dans La Décroissance, éd. 2006, ch. II, p. 85-166.
• 1977. "The Steady Sate and Ecological Salvation: A Thermodynamic Analysis", in BioScience, avril 1977, vol. 27, no4, p.266-270. Traduction française dans La Décroissance, éd. 2006, ch. II, p. 167-190.
• 1978. "De la science économique à la bioéconomie", Revue d'économie politique, vol.88(3), p.337-382. Reproduit dans A. Missemer, Nicholas Georgescu-Roegen, pour une révolution bioéconomique, Lyon, ENS Éditions, 2013.
• 1979. Demain la décroissance. Entropie, écologie, économie. Traduction, présentation et annotation Jacques Grinevald et Ivo Rens. Lausanne, Pierre-Marcel Favre, 1979. 21 cm, 157 p. [La décroissance. Entropie, écologie, économie. 2e édition revue et augmentée. Traduit et présenté par Jacques Grinevald et Ivo Rens. Paris, Sang de la Terre, 1995. 21 cm, 220 p. ; 3e édition revue. Paris, Sang de la Terre et Ellébore, 2006. 22,5 cm, 304 p.] texte disponible en ligne
• 1983. La Loi de l'Entropie et l'évolution économique", Congrès des économistes de langue française, Strasbourg, 7 juin 1983.